In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Het treinbord

Markt 4, Beilen

Het verhaal van Menachem Asscher

Een jongen vereeuwigd in hout

Testverhaal

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Op deze pagina ontdek je uiteenlopende verhalen over Kamp Westerbork: persoonlijke portretten van betrokkenen, gemeenteverhalen die laten zien hoe lokale gemeenschappen verbonden zijn met het kamp, themaverhalen die context en verdieping bieden, en objectverhalen waarin voorwerpen het verleden tastbaar maken.

Verhalen

Projecten Herinneringscentrum Kamp Westerbork

Landelijk Steunpunt Gastsprekers WOII-Heden

Plaatsen in kamp Westerbork

Transportbarakken kamp Westerbork

Van: Piller, L. (Levie) Aan: Rose, W. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-08-04 Onderwerp: alleen briefkaarten sturen, die komen vlugger door; omstandigheden; ziekte

Van: Piller, L. (Levie) Aan: Rose, W. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-08-04 Onderwerp: alleen briefkaarten sturen, die komen vlugger door; omstandigheden; ziekte

Briefkaart van Levie Piller aan W. Rose vanuit kamp Westerbork

Van: van Dam, Mozes Alexander Aan: van dam, Aron en zijn gezin Plaats: 't Wijde Gat, kamer 5 Datum: 1942-08-20 Onderwerp: het is zwaar werken; drie uur lopen en zeven uur werken; maximaal 8,50 in de week; over voeding; 14 pond afgevallen in zes weken; zonder pakketjes zou het snel zijn afgelopen…

Van: van Dam, Mozes Alexander Aan: van dam, Aron en zijn gezin Plaats: 't Wijde Gat, kamer 5 Datum: 1942-08-20 Onderwerp: het is zwaar werken; drie uur lopen en zeven uur werken; maximaal 8,50 in de week; over voeding; 14 pond afgevallen in zes weken; zonder pakketjes zou het snel zijn afgelopen…

Brief van Mozes Alexander van Dam aan het gezin van zijn broer Aron vanuit het Joodse werkkamp 't Wijde Gat

Verklaring van de Burgerlijke stand Groningen betreffende het overlijden van Saartje Simmeren- de Vries te Auschwitz.

Verklaring van de Burgerlijke stand Groningen betreffende het overlijden van Saartje Simmeren- de Vries te Auschwitz.

Verklaring van overlijden van Saartje Simmeren-de Vries

Cabaret.&nbsp; Cabaret (Humor und melodie) Kamp Westerbork, schouwburg, barak 9 Datum: 1943-09&nbsp; Toneelspelers op toneel, een als koetsier (Max Ehrlich) en twee spelers (Rosen en Witepski) als passagier. Als decor een koets met twee paarden.&nbsp; Met de tekst: Postkutschenzeit (immer langsam, immer langsam) .

Cabaret.&nbsp; Cabaret (Humor und melodie) Kamp Westerbork, schouwburg, barak 9 Datum: 1943-09&nbsp; Toneelspelers op toneel, een als koetsier (Max Ehrlich) en twee spelers (Rosen en Witepski) als passagier. Als decor een koets met twee paarden.&nbsp; Met de tekst: Postkutschenzeit (immer langsam, immer langsam) .

'Postkutschenzeit', een scene uit de revue Humor und Melodie

Cabaret.&nbsp; Cabaret (Humor und Melodie) Twee personen staan bij een postkoets.&nbsp; Kamp Westerbork Datum: 1943-09&nbsp; Betreft de voorstelling 'Humor und Melodie'. Postkoets, beeld 'Immer langsam, Immer langsam'. Max Ehrlich speelt in deze scene de koetsier.

Cabaret.&nbsp; Cabaret (Humor und Melodie) Twee personen staan bij een postkoets.&nbsp; Kamp Westerbork Datum: 1943-09&nbsp; Betreft de voorstelling 'Humor und Melodie'. Postkoets, beeld 'Immer langsam, Immer langsam'. Max Ehrlich speelt in deze scene de koetsier.

Scene met een postkoets in de revue Humor und Melodie

Ansichtkaart van het Joodse werkkamp Balderhaar De kaart werd met de brief van Meinhard Gans van 11 juli aan de familie Wolters meegestuurd.

Ansichtkaart van het Joodse werkkamp Balderhaar De kaart werd met de brief van Meinhard Gans van 11 juli aan de familie Wolters meegestuurd.

Ansichtkaart van het Joodse werkkamp Balderhaar

Van: Levij, gebroeders Aan: Huizing, familie Plaats: Norg, Joods werkkamp De Fledders, kamer 4, nummer 22 Datum: 1942 Onderwerp: de groeten.

Van: Levij, gebroeders Aan: Huizing, familie Plaats: Norg, Joods werkkamp De Fledders, kamer 4, nummer 22 Datum: 1942 Onderwerp: de groeten.

Ansichtkaart van de gebroeders Levij aan de familie Huizing vanuit het Joodse werkkamp 'De Fledders' bij Norg

Van: Gans, M. Aan: Wolters, familie Plaats: Balderhaar, Joods werkkamp Datum: 1942-09 Onderwerp: bedankt voor een pakketje; tamelijk goed weer, al kan je ‘s morgens merken dat het naar de herfst toegaat; de schrijver zit al ruim 9 weken in het kamp; hij verlangd naar zijn vrijheid, de pakketjes houden hem op de been, anders ging hij helemaal kapot; ’ s morgen een bordje pap, wat niet te eten is; ze krijgen wat mee voor naar het werk en ‘s avonds een bordje kool waar helemaal geen voeding in zit; de brief geeft hij mee aan iemand die afgekeurd is. Er gaan 5 mannen weer naar huis; ook enkele mannen moeten naar het ziekenhuis voor operaties; de brieven worden open gemaakt…

Van: Gans, M. Aan: Wolters, familie Plaats: Balderhaar, Joods werkkamp Datum: 1942-09 Onderwerp: bedankt voor een pakketje; tamelijk goed weer, al kan je ‘s morgens merken dat het naar de herfst toegaat; de schrijver zit al ruim 9 weken in het kamp; hij verlangd naar zijn vrijheid, de pakketjes houden hem op de been, anders ging hij helemaal kapot; ’ s morgen een bordje pap, wat niet te eten is; ze krijgen wat mee voor naar het werk en ‘s avonds een bordje kool waar helemaal geen voeding in zit; de brief geeft hij mee aan iemand die afgekeurd is. Er gaan 5 mannen weer naar huis; ook enkele mannen moeten naar het ziekenhuis voor operaties; de brieven worden open gemaakt…

Brief van M. Gans aan de familie Wolters vanuit het Joodse werkkamp Balderhaar

Van: Schaap, Gustave Aan: Weddepohl, familie Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-01 Onderwerp: nog geen brief ontvangen; de schrijver ligt met griep in bed; slechte berichten moet hij dragen als een man; hij verlangd naar bekenden; hij moet hard werken; zijn dochter Naomi leert al een beetje rekenen en lezen; hopelijk brengt het nieuwe jaar een beetje geluk…&nbsp;

Van: Schaap, Gustave Aan: Weddepohl, familie Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-01 Onderwerp: nog geen brief ontvangen; de schrijver ligt met griep in bed; slechte berichten moet hij dragen als een man; hij verlangd naar bekenden; hij moet hard werken; zijn dochter Naomi leert al een beetje rekenen en lezen; hopelijk brengt het nieuwe jaar een beetje geluk…&nbsp;

Brief van Gustave Schaap aan de familie Weddepohl vanuit kamp Westerbork

Van: Jetty (Henriette Snoek-Velleman) Aan: Annie en Wim Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-06-26 Onderwerp: beschrijving van gevoelens over transport naar en verblijf in kamp Westerbork en een ontmoeting met een OD'er op weg naar kamp Westerbork. Leo (Levie) Piller (ook een OD' er) adviseert haar geen vriendschap met hem te sluiten Bijbehorende enveloppe 7782-04

Van: Jetty (Henriette Snoek-Velleman) Aan: Annie en Wim Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-06-26 Onderwerp: beschrijving van gevoelens over transport naar en verblijf in kamp Westerbork en een ontmoeting met een OD'er op weg naar kamp Westerbork. Leo (Levie) Piller (ook een OD' er) adviseert haar geen vriendschap met hem te sluiten Bijbehorende enveloppe 7782-04

Brief van Henriette Snoek-Velleman aan Annie en Wim vanuit kamp Westerbork

Van: Stertzenbach, Werner Aan: Stella Plaats: Westerbork, Kamp Datum: 1943-03-02 Onderwerp: brief ontvangen; de familie Hes is gedeporteerd, ook de meisjes uit Stella's klas. Voor Vught was het echtpaar Hes te oud; Werner hoopt nog steeds Stella persoonlijk te kunnen spreken.

Van: Stertzenbach, Werner Aan: Stella Plaats: Westerbork, Kamp Datum: 1943-03-02 Onderwerp: brief ontvangen; de familie Hes is gedeporteerd, ook de meisjes uit Stella's klas. Voor Vught was het echtpaar Hes te oud; Werner hoopt nog steeds Stella persoonlijk te kunnen spreken.

Briefkaart van Werner Stertzenbach aan Stella Pach vanuit kamp Westerbork

Bewijs van crematie&nbsp; Datum: 23-06-1943 Nr. 377 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Sarphatie, Juda geb. 19-10-83 overleden te Westerbork op 21-06-1943 op 22-06-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie&nbsp; Datum: 23-06-1943 Nr. 377 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Sarphatie, Juda geb. 19-10-83 overleden te Westerbork op 21-06-1943 op 22-06-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Juda Sarphatie

Van: Drielsma, A. Aan:&nbsp;van dam, Aron en gezin Plaats: Werkkamp, Joods Datum:1942-09-01 Onderwerp: kampleven; werkzaam in de keuken, krijgt hiervoor loon; heeft in het ziekenhuis in Meppel gelegen.

Van: Drielsma, A. Aan:&nbsp;van dam, Aron en gezin Plaats: Werkkamp, Joods Datum:1942-09-01 Onderwerp: kampleven; werkzaam in de keuken, krijgt hiervoor loon; heeft in het ziekenhuis in Meppel gelegen.

Brief van A. Drielsma aan Aron van Dam en zijn gezin

&nbsp;Van: Sousa, Simon Aan: Lucy Plaats: Geesbrug, Joods werkkamp Datum: 1942-05-02 Onderwerp: het gaat naar omstandigheden goed; hij is 's avonds moe van het werk en komt daardoor nauwelijks toe aan schrijven; hij kan haar nu schrijven, omdat ze een uur korter werken; hij draagt zij Jodenster al, op zijn linker arm; hij is er trots op, net als de andere mannen; postwissel toegestuurd; net een proef gezien van de foto, die van de kamer gemaakt is, hij zal ook een foto toesturen van de hele mispoche (groep), ook van het voetbalelftal; verschillende lichaamsdelen zijn gesprongen van de koude wind die er steeds waait; als Lucy wilt kan ze hem de volgende week bezoeken; officieel mag het niet, maar Simon heeft er wat op gevonden. Hij geeft een uitgebreide beschrijving; pakketjes (levensmiddelen) kunnen worden opgestuurd naar de heer H. Wildschut in Hoogeveen, die het pakje dan met zijn fiets in het kamp zal bezorgen. Hij is voorwerker in de werkploeg van Simon. Hij neemt ook pakjes mee voor de 13 jongens die in de ploeg van Simon werken; ondergoed en andere artikelen kunnen gewoon naar het kamp worden gestuurd…

&nbsp;Van: Sousa, Simon Aan: Lucy Plaats: Geesbrug, Joods werkkamp Datum: 1942-05-02 Onderwerp: het gaat naar omstandigheden goed; hij is 's avonds moe van het werk en komt daardoor nauwelijks toe aan schrijven; hij kan haar nu schrijven, omdat ze een uur korter werken; hij draagt zij Jodenster al, op zijn linker arm; hij is er trots op, net als de andere mannen; postwissel toegestuurd; net een proef gezien van de foto, die van de kamer gemaakt is, hij zal ook een foto toesturen van de hele mispoche (groep), ook van het voetbalelftal; verschillende lichaamsdelen zijn gesprongen van de koude wind die er steeds waait; als Lucy wilt kan ze hem de volgende week bezoeken; officieel mag het niet, maar Simon heeft er wat op gevonden. Hij geeft een uitgebreide beschrijving; pakketjes (levensmiddelen) kunnen worden opgestuurd naar de heer H. Wildschut in Hoogeveen, die het pakje dan met zijn fiets in het kamp zal bezorgen. Hij is voorwerker in de werkploeg van Simon. Hij neemt ook pakjes mee voor de 13 jongens die in de ploeg van Simon werken; ondergoed en andere artikelen kunnen gewoon naar het kamp worden gestuurd…

Brief van Simon Sousa aan Lucy vanuit het Joodse werkkamp Geesbrug

Foto van Isaac Stad Rotterdam, jaartal onbekend.&nbsp; &nbsp;

Foto van Isaac Stad Rotterdam, jaartal onbekend.&nbsp; &nbsp;

Portret van Isaac Stad uit Rotterdam

Brief van het Informatiebureau van het Nederlandsche Roode Kruis Verklaring dat: Salomon Mendes Monteiro geboren 06-01-1899 op 11 januari 1944 van Westerbork naar Auschwitz is gedeporteerd. De gegevens kloppen niet. Salomon is op 11 januari 1944 naar Bergen-Belsen gedeporteerd en van hieruit op 9 oktober 1944 naar Auschwitz.

Brief van het Informatiebureau van het Nederlandsche Roode Kruis Verklaring dat: Salomon Mendes Monteiro geboren 06-01-1899 op 11 januari 1944 van Westerbork naar Auschwitz is gedeporteerd. De gegevens kloppen niet. Salomon is op 11 januari 1944 naar Bergen-Belsen gedeporteerd en van hieruit op 9 oktober 1944 naar Auschwitz.

Brief van het Nederlandsche Roode Kruis betreffende Salomon Mendes Monteiro

Van: Mendes Monteiro, S. Aan: Gimbrère, Fam. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-10-01 Onderwerp: stroop ontvangen, hartelijk dank

Van: Mendes Monteiro, S. Aan: Gimbrère, Fam. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-10-01 Onderwerp: stroop ontvangen, hartelijk dank

Briefkaart van S. Mendes Monteiro aan de familie Gimbrère vanuit kamp Westerbork

Bewijs van crematie&nbsp; Datum: 16-06-1943 Nr. 355 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Van Biema, Henriette Sophia geb. 31-08-57 overleden te Westerbork op 11-06-1943 op 11-06-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie&nbsp; Datum: 16-06-1943 Nr. 355 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Van Biema, Henriette Sophia geb. 31-08-57 overleden te Westerbork op 11-06-1943 op 11-06-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Henriette Sophia van Biema

Van: Büro Dr. Wachtel &nbsp; Aan: wie het betreft Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-06-12 Onderwerp: overlijden van personen in het kamp op 11 juni 1943.

Van: Büro Dr. Wachtel&nbsp; Aan: wie het betreft Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-06-12 Onderwerp: overlijden van personen in het kamp op 11 juni 1943.

Bericht nummer 28 over in het kamp overleden personen in juni 1943

Van: Geismar, J.&nbsp; Afgegeven 1940-04-18 door het Comité voor Joodse vluchtelingen. Betreffende lesgeven in Engels in het vluchtelingenkamp.

Van: Geismar, J.&nbsp; Afgegeven 1940-04-18 door het Comité voor Joodse vluchtelingen. Betreffende lesgeven in Engels in het vluchtelingenkamp.

Lesgeven in het Centraal Vluchtelingenkamp

Bewijs van crematie&nbsp; Datum: 01-06-1943 Nr. 321 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van:&nbsp; Snatager, Emanuel geb. 09-05-43 overleden te Westerbork op 26-05-1943 op 31-05-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie&nbsp; Datum: 01-06-1943 Nr. 321 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van:&nbsp; Snatager, Emanuel geb. 09-05-43 overleden te Westerbork op 26-05-1943 op 31-05-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Emanuel Snatager

Van: Stibbe-de Jong, L.B.&nbsp; Aan: Kruyff, A. Mevrouw&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1944-02-17&nbsp; Onderwerp: Op de Barneveldlijst geplaatst door de kampcommandant wegens verdienste voor het kamp; pakketten; omstandigheden en ziekte.

Van: Stibbe-de Jong, L.B.&nbsp; Aan: Kruyff, A. Mevrouw&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1944-02-17&nbsp; Onderwerp: Op de Barneveldlijst geplaatst door de kampcommandant wegens verdienste voor het kamp; pakketten; omstandigheden en ziekte.

Brief van L.B. Stibbe-de Jong aan A. Kruyff vanuit kamp Westerbork

Van: Stibbe-de Jong, L.B.&nbsp; Aan: Kruyff, A.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1944-02-17&nbsp; Onderwerp: Barnevelders; Sperre; Pakketten; Omstandigheden. Moeder is vooral opgelucht nu ze (de schrijfster, haar echtgenoot, moeder en zus) door de commandant op de Barneveld-lijst zijn geplaatst dankzij hun inzet voor het kamp. Zus Loes is ziek geweest.

Van: Stibbe-de Jong, L.B.&nbsp; Aan: Kruyff, A.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1944-02-17&nbsp; Onderwerp: Barnevelders; Sperre; Pakketten; Omstandigheden. Moeder is vooral opgelucht nu ze (de schrijfster, haar echtgenoot, moeder en zus) door de commandant op de Barneveld-lijst zijn geplaatst dankzij hun inzet voor het kamp. Zus Loes is ziek geweest.

Brief van Lize Bertha Stibbe-de Jong aan A. Kruyff vanuit kamp Westerbork

Bewijs van crematie&nbsp; Datum: 13-05-1943 Nr. 252 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Tertaas, Mozes geb. 02-02-13 overleden te Westerbork op 03-05-1943 op: 06-05-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie&nbsp; Datum: 13-05-1943 Nr. 252 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Tertaas, Mozes geb. 02-02-13 overleden te Westerbork op 03-05-1943 op: 06-05-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Mozes Tertaas

Rosa Polak en haar man zijn in 1943 door Ans Hoedeman verraden. Bij het oppakken is Rosa gevlucht en ondergedoken in een naaiatelier naast Carré. Daar heeft ze tot de bevrijding gezeten.

Van: Widrich, Wim Aan: Kohen-Sousa, R. Plaats: Amsterdam Datum: 1944-04-13 Onderwerp: Wim schrijft over zijn aankomst in Holland. Hij heeft acht dagen verlof; Rachel moet snel schrijven wat ze nodig heeft, hij zal er voor zorgen. Hij kan in Frankrijk krijgen wat hij wil; voor haar zoontje heeft hij al verschillende dingen meegebracht; hij stuurt hoe dan ook deze week nog van alles naar Rachel…

Van: Widrich, Wim Aan: Kohen-Sousa, R. Plaats: Amsterdam Datum: 1944-04-13 Onderwerp: Wim schrijft over zijn aankomst in Holland. Hij heeft acht dagen verlof; Rachel moet snel schrijven wat ze nodig heeft, hij zal er voor zorgen. Hij kan in Frankrijk krijgen wat hij wil; voor haar zoontje heeft hij al verschillende dingen meegebracht; hij stuurt hoe dan ook deze week nog van alles naar Rachel…

Brief van W. Widrich aan Rachel Kohen-Sousa verblijvend in kamp Westerbork

Van: Widrich, Wim en Willy (Wildrich, L.) Aan: Kohen-Sousa, R. en Isaac Plaats: Amsterdam Datum: 1944-04-13 Onderwerp: Wim heeft twee brieven gelezen van Celly, hij is nu op de hoogte; hij heeft geld achtergelaten voor levensmiddelen en hij gaat over enkele dagen weer terug naar Frankrijk; hij heeft daar een eigen kantoor en 1500 werklieden onder zich; zijn taak is het controleren van het werk, het uit betalen van lonen en het aannemen van nieuwe werklieden; zijn loon is 5000 Francs, omgerekend 200 gulden per maand; hij werkt niet meer in het Luftwaffe Lazaret; in het volgende pakje stuurt hij lekkere dingen uit Frankrijk op;..&nbsp;

Van: Widrich, Wim en Willy (Wildrich, L.) Aan: Kohen-Sousa, R. en Isaac Plaats: Amsterdam Datum: 1944-04-13 Onderwerp: Wim heeft twee brieven gelezen van Celly, hij is nu op de hoogte; hij heeft geld achtergelaten voor levensmiddelen en hij gaat over enkele dagen weer terug naar Frankrijk; hij heeft daar een eigen kantoor en 1500 werklieden onder zich; zijn taak is het controleren van het werk, het uit betalen van lonen en het aannemen van nieuwe werklieden; zijn loon is 5000 Francs, omgerekend 200 gulden per maand; hij werkt niet meer in het Luftwaffe Lazaret; in het volgende pakje stuurt hij lekkere dingen uit Frankrijk op;..&nbsp;

Brief van Wim Widrich en zijn vrouw aan Chelly en Isaac Kohen-Sousa verblijvend in kamp Westerbork

Van: Palache-Rosenberg, Liesje Aan: lieve allemaal Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-06-01 Onderwerp: veertien dagen wachten om te kunnen schrijven is zo lang; bang om mensen te vergeten om te bedanken of…; is het wasgoed ontvangen, zag geen kans het in het kamp te doen, de werkdag is lang en de barak overvol; zojuist wordt bekend gemaakt dat er geen wasgoed meer mag worden verstuurd; vandaag weer een nare dag, herinnert aan het vertrek van haar moeder en haar zus Henny, wat zal er van hun terecht gekomen zijn; menig traantje, iedereen heeft hier verdriet; drie nichten, zusters van prof. Palache zijn ook bij haar in de barak. Ze helpen Lies en moeten net als haar ook aardappelschillen; Lies kan goed met ze opschieten. ze heeft ook veel aan Bettie Laguna; toch voelt ze zich meestal er eenzaam en mist ze Jules heel erg; alles in het kamp draait om relaties; ze ontmoette Fredddy Blok op de centrale weg van het kamp. Hij ging gelijk me met Lies om Jules te bezoeken; helaas is ook hij doorgestuurd. het is te hopen dat hij zijn ouders en Lina terugziet; Jules geeft haar veel zorgen. Hij heeft steeds verhogingen, de doctoren kunnen niets vinden; in behandeling bij Dr. de Vries…Jules wordt onderzocht en moet morgen geopereerd worden; nog allerlei wensen, waaronder een drinkbeker voor Jules: Jules is geopereerd en ligt in barak 83…Lies kon niet langs komen. Hij lag nog onder narcose…; Lies gaf Jules thee te dringen, hij viel in slaap met erge pijn; Lies is doodzenuwachtig en hoopt dat Jules de operatie goed zal doorstaan; er komt van alles binnen aan pakketjes en briefjes; het ziekenhuis heeft een vergissing gemaakt. De bagage van de patiënten in het ziekenhuis is per ongeluk met een transport meegegaan. Jules koffer met zijn hele garderobe is nu verloren; Lies kan gelukkig nog altijd terecht bij de Fürsorge in het kamp; Jules heeft veel pijn. Lies maakt gebruik van zijn schrijfdag en zal een brief naar Eindoven (Corrie en Piet) schrijven; de laatste dagen is het in het kamp erg slecht weer. je baggert dan door de modder en de plassen, met die vuile schoen sta je op de bank om bij je bed te komen. Je bed waar je de hele dag op zit is tegelijk provisie- en klerenkast; in het bed te komen is een hele klimpartij; van Hemelvaartsdag merk je niets in het kamp, alle dagen zijn hetzelfde; in het kamp is een plekje heide waar Lies met een nicht wel eens een uurtje aan het zonnen is; …

Van: Palache-Rosenberg, Liesje Aan: lieve allemaal Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-06-01 Onderwerp: veertien dagen wachten om te kunnen schrijven is zo lang; bang om mensen te vergeten om te bedanken of…; is het wasgoed ontvangen, zag geen kans het in het kamp te doen, de werkdag is lang en de barak overvol; zojuist wordt bekend gemaakt dat er geen wasgoed meer mag worden verstuurd; vandaag weer een nare dag, herinnert aan het vertrek van haar moeder en haar zus Henny, wat zal er van hun terecht gekomen zijn; menig traantje, iedereen heeft hier verdriet; drie nichten, zusters van prof. Palache zijn ook bij haar in de barak. Ze helpen Lies en moeten net als haar ook aardappelschillen; Lies kan goed met ze opschieten. ze heeft ook veel aan Bettie Laguna; toch voelt ze zich meestal er eenzaam en mist ze Jules heel erg; alles in het kamp draait om relaties; ze ontmoette Fredddy Blok op de centrale weg van het kamp. Hij ging gelijk me met Lies om Jules te bezoeken; helaas is ook hij doorgestuurd. het is te hopen dat hij zijn ouders en Lina terugziet; Jules geeft haar veel zorgen. Hij heeft steeds verhogingen, de doctoren kunnen niets vinden; in behandeling bij Dr. de Vries…Jules wordt onderzocht en moet morgen geopereerd worden; nog allerlei wensen, waaronder een drinkbeker voor Jules: Jules is geopereerd en ligt in barak 83…Lies kon niet langs komen. Hij lag nog onder narcose…; Lies gaf Jules thee te dringen, hij viel in slaap met erge pijn; Lies is doodzenuwachtig en hoopt dat Jules de operatie goed zal doorstaan; er komt van alles binnen aan pakketjes en briefjes; het ziekenhuis heeft een vergissing gemaakt. De bagage van de patiënten in het ziekenhuis is per ongeluk met een transport meegegaan. Jules koffer met zijn hele garderobe is nu verloren; Lies kan gelukkig nog altijd terecht bij de Fürsorge in het kamp; Jules heeft veel pijn. Lies maakt gebruik van zijn schrijfdag en zal een brief naar Eindoven (Corrie en Piet) schrijven; de laatste dagen is het in het kamp erg slecht weer. je baggert dan door de modder en de plassen, met die vuile schoen sta je op de bank om bij je bed te komen. Je bed waar je de hele dag op zit is tegelijk provisie- en klerenkast; in het bed te komen is een hele klimpartij; van Hemelvaartsdag merk je niets in het kamp, alle dagen zijn hetzelfde; in het kamp is een plekje heide waar Lies met een nicht wel eens een uurtje aan het zonnen is; …

Brief van Lies aan lieve allemaal vanuit kamp Westerbork

Van: Davids, Andries Aan: Cor (een vrouw) Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-05-11 Onderwerp: met zijn gezin gaat het nog altijd naar wens; veel mensen uit kamp Vught zijn binnengekomen, de meesten zijn vandaag verder gegaan; pakket met spelen voor de kinderen; zandstorm in het kamp, stofbrillen noodzakelijk; misschien volgende week weer een dienstreis naar Zaandam; jurken voor Esther; verzoek om kinderjurken en zeep… De brief is op een formulier uit het kamp geschreven

Van: Davids, Andries Aan: Cor (een vrouw) Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-05-11 Onderwerp: met zijn gezin gaat het nog altijd naar wens; veel mensen uit kamp Vught zijn binnengekomen, de meesten zijn vandaag verder gegaan; pakket met spelen voor de kinderen; zandstorm in het kamp, stofbrillen noodzakelijk; misschien volgende week weer een dienstreis naar Zaandam; jurken voor Esther; verzoek om kinderjurken en zeep… De brief is op een formulier uit het kamp geschreven

ArturSalomons

Artur
Salomons