In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Formulier Nederlandse Rode Kruis Plaats: Amsterdam Datum: 1942-07-18 Onderwerp: Salomon Boas brengt Meyer Frank felicitaties over.

Formulier Nederlandse Rode Kruis Plaats: Amsterdam Datum: 1942-07-18 Onderwerp: Salomon Boas brengt Meyer Frank felicitaties over.

Formulier van het Rode Kruis voor het verzenden van een bericht van Salomon Boas aan Meyer Frank

Afzender: Kortoef, J. Aan: Polak-Kortoef, A. Datum: 1942 Onderwerp: o p de enveloppe werd het voormalig adres van Anna in Amsterdam en vervolgens het adres in kamp Westerbork, barak 65, opgeschreven. Tevens is met potlood op de voor- en achterkant geschreven: ‘Transport’.

Afzender: Kortoef, J. Aan: Polak-Kortoef, A. Datum: 1942 Onderwerp: op de enveloppe werd het voormalig adres van Anna in Amsterdam en vervolgens het adres in kamp Westerbork, barak 65, opgeschreven. Tevens is met potlood op de voor- en achterkant geschreven: ‘Transport’.

Enveloppe behorende bij een brief verzonden aan A. Polak-Kortoef in kamp Westerbork

Aan: Kortoef, Willem Datum: 1943-01-11 Plaats: Amsterdam Naar: Westerbork, kamp Onderwerp: verzenden van een pakket

Aan: Kortoef, Willem Datum: 1943-01-11 Plaats: Amsterdam Naar: Westerbork, kamp Onderwerp: verzenden van een pakket

Bewijs van verzending van een pakket aan Willem Kortoef in kamp Westerbork

Van: Stertzenbach, Werner Aan: Stella Plaats: Westerbork, Kamp Datum: 1942-12-30 Onderwerp: brieven ontvangen; nieuwjaarswensen; feestdagen in het kamp goed doorgekomen; hoop dat het nieuwe jaar wat goeds brengt.

Van: Stertzenbach, Werner Aan: Stella Plaats: Westerbork, Kamp Datum: 1942-12-30 Onderwerp: brieven ontvangen; nieuwjaarswensen; feestdagen in het kamp goed doorgekomen; hoop dat het nieuwe jaar wat goeds brengt.

Briefkaart van Werner Stertzenbach aan Stella Pach vanuit kamp Westerbork

Van: Eensgezindheid, sociëteit Aan: Coster, Levy Plaats: Den Haag Datum: 1926-07-22 Onderwerp: dank voor zijn bijdrage aan een zeer geslaagde avond en het sturen van een gedicht.

Van: Eensgezindheid, sociëteit Aan: Coster, Levy Plaats: Den Haag Datum: 1926-07-22 Onderwerp: dank voor zijn bijdrage aan een zeer geslaagde avond en het sturen van een gedicht.

Brief van de sociëteit Eensgezindheid aan Levy Coster over zijn goede optreden en de ontvangst van een gedicht

Van: Steueradministration Aan: het echtpaar Tauber Plaats: Wenen Datum: 1938-07-28 Onderwerp: betaling belasting.

Van: Steueradministration Aan: het echtpaar Tauber Plaats: Wenen Datum: 1938-07-28 Onderwerp: betaling belasting.

Bewijs van betaling van belasting

Van: Schoenflies, fam.&nbsp; Aan: Overbeeke, van, J.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1942-12-25&nbsp; Onderwerp: bedankje voor opsturen pakket&nbsp; Tekening op achterzijde met tekst 'Selig sind die der leid tragen denn sie sollen getrostet werden', getekend door Hans Schoenflies.

Van: Schoenflies, fam.&nbsp; Aan: Overbeeke, van, J.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1942-12-25&nbsp; Onderwerp: bedankje voor opsturen pakket&nbsp; Tekening op achterzijde met tekst 'Selig sind die der leid tragen denn sie sollen getrostet werden', getekend door Hans Schoenflies.

Briefkaart/kerstkaat van de familie Schoenflies aan J. van Overbeeke vanuit kamp Westerbork

Van: Adelaar, J.H. Aan:&nbsp; Plaats: Haarlem Datum: 1942-10-15 Onderwerp: bezoek (op woensdag) aan het kamp i.v.m. aangekomen familieleden; verzoek om de tijdens het bezoek in kamp Westerbork afgeleverde pakketjes voor de heer A.B. de Vries, een daarvan door te geven aan zijn vrouw met kleding en spullen voor haar. Misschien kan zij uit de pakketjes de kleding voor haar man uitzoeken en het pakketje retourneren, omdat A.B. de Vries zich nog in de gevangenis aan de Amstelveenseweg bevindt en dus niet in kamp Westerbork; retourneren van rugzakken en broodzakken van A.B. de Vries. Deze spullen had de Joodse Raad naar Westerbork laten sturen met het transport van dinsdag uit Amsterdam.

Van: Adelaar, J.H. Aan:&nbsp; Plaats: Haarlem Datum: 1942-10-15 Onderwerp: bezoek (op woensdag) aan het kamp i.v.m. aangekomen familieleden; verzoek om de tijdens het bezoek in kamp Westerbork afgeleverde pakketjes voor de heer A.B. de Vries, een daarvan door te geven aan zijn vrouw met kleding en spullen voor haar. Misschien kan zij uit de pakketjes de kleding voor haar man uitzoeken en het pakketje retourneren, omdat A.B. de Vries zich nog in de gevangenis aan de Amstelveenseweg bevindt en dus niet in kamp Westerbork; retourneren van rugzakken en broodzakken van A.B. de Vries. Deze spullen had de Joodse Raad naar Westerbork laten sturen met het transport van dinsdag uit Amsterdam.

Brief van de heer Adelaar aan Dr. Wartel van de Joodse Raad in kamp Westerbork

Van: Blom-Walg, L. (schrijfster Alida Walg-Reens) Aan: Reens, A. Datum: 1943-08-17 Plaats: Westerbork, kamp, barak 14 Onderwerp: schrijfster maakt gebruik van de schrijfdag van Lea. Groeten en dank.

Van: Blom-Walg, L. (schrijfster Alida Walg-Reens) Aan: Reens, A. Datum: 1943-08-17 Plaats: Westerbork, kamp, barak 14 Onderwerp: schrijfster maakt gebruik van de schrijfdag van Lea. Groeten en dank.

Briefkaart van L. Blom-Walg aan A. Reens vanuit kamp Westerbork

Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-05-19 Onderwerp: kampgevangenen op weg naar de trein; Joodse ordedienst; op de achtergrond barak 44.&nbsp;

Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-05-19 Onderwerp: kampgevangenen op weg naar de trein; Joodse ordedienst; op de achtergrond barak 44.&nbsp;

SaraHart-Ossendrijver

Sara
Hart-Ossendrijver