In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Zieken-, verpleeg- en verzorgingstehuizen

Nederlands Israëlitisch Ziekenhuis

Industriebarakken kamp Westerbork

Vliegtuigsloperij kamp Westerbork

Dienstbereiche

Dienstbereich Frauendienst

Plaatsen in kamp Westerbork

Barak 59

Barak 54

Foto van Bloeme Peekel en Hartog Levie

Mededeling Datum: 1943-10-08 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: ivm overbelasting stroomverbruik mag er 's avonds in de barakken niet gekookt worden.

Mededeling Datum: 1943-10-08 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: ivm overbelasting stroomverbruik mag er 's avonds in de barakken niet gekookt worden.

Mededeling over niet koken in verband met overbelasting van het stroomnet

Ansichtkaart van het 'Gedenkteken Westerbork'. Werd in het dorp Hooghalen verkocht. Twee foto's van het Nationaal Monument en één van het Verzetsmonument. &nbsp;

Ansichtkaart van het 'Gedenkteken Westerbork'. Werd in het dorp Hooghalen verkocht. Twee foto's van het Nationaal Monument en één van het Verzetsmonument. &nbsp;

Ansichtkaart met daarop afgebeeld het nationaal monument en het verzetsgraf

Van: Schol, J. Aan: de bewoners Plaats: Westerbork, Centraal Vluchtelingenkamp&nbsp; Datum: 1941-03-25 Onderwerp: rooster voor het badhuis; inzicht arbeidsverdeling van het kamp…; baden is verplicht…

Van: Schol, J. Aan: de bewoners Plaats: Westerbork, Centraal Vluchtelingenkamp&nbsp; Datum: 1941-03-25 Onderwerp: rooster voor het badhuis; inzicht arbeidsverdeling van het kamp…; baden is verplicht…

Schema voor verschillende (werk)groepen voor het gebruikmaken van het badhuis

Kinderen in kamp Westerbork Kamp Westerbork, 1942-1943 Spelende kinderen in Westerbork. Op voorgrond een schommel en vijf kinderen, op de achtergrond een barak.

Kinderen in kamp Westerbork Kamp Westerbork, 1942-1943 Spelende kinderen in Westerbork. Op voorgrond een schommel en vijf kinderen, op de achtergrond een barak.

Kinderen aan het spelen bij een schommel

Interieur van een grote woonbarak met stapelbedden, voordat de eerste bewoners binnenkwamen.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942

Interieur van een grote woonbarak met stapelbedden, voordat de eerste bewoners binnenkwamen.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942

Interieur van een grote woonbarak in kamp Westerbork

Overlijdensbericht van: Emmering, Siegfried Geboren 20 juli 1900 Overleden 3 december 1993

Overlijdensbericht van: Emmering, Siegfried Geboren 20 juli 1900 Overleden 3 december 1993

Overlijdensbericht van Siegfried Emmering

Van: Couw-Kleyberg, J Aan: de nabestaanden van Izak van Dam Plaats: Kaatsheuvel Datum: 1928-11-15 Onderwerp: over de persoon Izak van Dam, deelneming en een nog openstaande schuld.

Van: Couw-Kleyberg, J Aan: de nabestaanden van Izak van Dam Plaats: Kaatsheuvel Datum: 1928-11-15 Onderwerp: over de persoon Izak van Dam, deelneming en een nog openstaande schuld.

Brief van J. de Couw-Kleyberg na aanleiding van het overlijden van Izak van Dam in 1928

Van: houtvester Assen&nbsp; Aan: Prov. Elektr. bedrijf Groningen&nbsp; Plaats: Assen&nbsp; Datum: 1953-09-12&nbsp; Onderwerp: Meterhuisje Kamp Schattenberg

Van: houtvester Assen&nbsp; Aan: Prov. Elektr. bedrijf Groningen&nbsp; Plaats: Assen&nbsp; Datum: 1953-09-12&nbsp; Onderwerp: Meterhuisje Kamp Schattenberg

Brief van de Houtvester Assen aan het Prov. Elektr. bedrijf Groningen

Van: Levie-Elte, L.&nbsp; Aan: Lackrooy, Dhr.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-04 Onderwerp: pakketten, omstandigheden, voedsel.

Van: Levie-Elte, L.&nbsp; Aan: Lackrooy, Dhr.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-04 Onderwerp: pakketten, omstandigheden, voedsel.

Briefkaart van Lea levie-Elte aan de heer Lackrooy vanuit kamp Westerbork

Bevestiging dat Tabaksblatt, S. vanwege werkzaamheden het gebouw Rathausgasse 19 mag betreden. Van: Meijers, E.M., prof Aan: Tabaksblatt, S. Plaats: Theresienstadt Datum: 1945

Bevestiging dat Tabaksblatt, S. vanwege werkzaamheden het gebouw Rathausgasse 19 mag betreden. Van: Meijers, E.M., prof Aan: Tabaksblatt, S. Plaats: Theresienstadt Datum: 1945

Bewijs voor het mogen betreden van een gebouw in Theresienstadt vanwege werkzaamheden

Van: Levie-Elte, L.&nbsp; Aan: Lackrooy, B.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-12-31&nbsp; Onderwerp: nieuwjaarsgelukwensen en hoop op vrede; omstandigheden…&nbsp; Bijz.: 'Westerbork - briefpapier'

Van: Levie-Elte, L.&nbsp; Aan: Lackrooy, B.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-12-31&nbsp; Onderwerp: nieuwjaarsgelukwensen en hoop op vrede; omstandigheden…&nbsp; Bijz.: 'Westerbork - briefpapier'

Brief van Lea Levie-Elte aan de familie Lackrooy vanuit kamp Westerbork

Van: moeder&nbsp;(Sibilla Levie-Katz)&nbsp; Aan: Lieve alle&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-10-31&nbsp; Onderwerp: omstandigheden; vraag om toesturen pakketten (Joodse Raad Arnhem); werken (lange werkdagen, waardoor honger). Sibilla Levie-Katz is weduwe van Jan Lackrooy. Uit dit huwelijk is onder andere B. Lackrooy geboren. &nbsp;

Van: moeder&nbsp;(Sibilla Levie-Katz)&nbsp; Aan: Lieve alle&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-10-31&nbsp; Onderwerp: omstandigheden; vraag om toesturen pakketten (Joodse Raad Arnhem); werken (lange werkdagen, waardoor honger). Sibilla Levie-Katz is weduwe van Jan Lackrooy. Uit dit huwelijk is onder andere B. Lackrooy geboren. &nbsp;

Brief van moeder aan lieve alle vanuit kamp Westerbork

Van: Joodsche Raad voor Amsterdam, Afd. Hengelo Aan: Plaats: Hengelo Datum: 1942-08-17 Onderwerp: richtlijnen bij oproep voor de werkverruiming in Duitsland

Van: Joodsche Raad voor Amsterdam, Afd. Hengelo Aan: Plaats: Hengelo Datum: 1942-08-17 Onderwerp: richtlijnen bij oproep voor de werkverruiming in Duitsland

Brief van de Joodse Raad afdeling Hengelo met richtlijnen bij een oproep voor werkverruiming

Van: Zomerplaag, Morris Aan: lieve Ali en Madij Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-05-09 Onderwerp: familieomstandigheden; geheime wegen om tegen vergoeding te schrijven; kleding; wassen; voedsel;

Van: Zomerplaag, Morris Aan: lieve Ali en Madij Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-05-09 Onderwerp: familieomstandigheden; geheime wegen om tegen vergoeding te schrijven; kleding; wassen; voedsel;

Brief van Morris Zomerplaag aan Ali en Mady vanuit kamp Westerbork

Persoonsbewijs van: (Wijnberg) Urbach, Rosa&nbsp; Afgegeven 1941-10-16 te Hoogeveen&nbsp; Nr. 010653

Persoonsbewijs van: (Wijnberg) Urbach, Rosa&nbsp; Afgegeven 1941-10-16 te Hoogeveen&nbsp; Nr. 010653

Persoonsbewijs van Rosa (Wijnberg-) Urbach

Interieur van een ‘huisje’ Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1944-01-01 Foto van de tekening (origineel in collectie aanwezig)&nbsp; Betreft de heer en mevrouw Asch in hun bed in een ‘huisje’. Mevrouw Asch-Rosenthal was huishoudster in de woning van de kampcommandant.&nbsp; De koffer op de foto en het mesje bij de geschilde appel is ook een onderdeel van de collectie van het Herinneringscentrum.

Interieur van een ‘huisje’ Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1944-01-01 Foto van de tekening (origineel in collectie aanwezig)&nbsp; Betreft de heer en mevrouw Asch in hun bed in een ‘huisje’. Mevrouw Asch-Rosenthal was huishoudster in de woning van de kampcommandant.&nbsp; De koffer op de foto en het mesje bij de geschilde appel is ook een onderdeel van de collectie van het Herinneringscentrum.

Foto van een tekening van het echtpaar Asch-Rosenthal getekend door Leo Kok

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: een kampgevangene is aan het werk op het land.

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: een kampgevangene is aan het werk op het land.

Ima Shalom Saravan Esso

Ima Shalom Sara
van Esso