In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Het gezin Buijvoets in de tuin van de woning van de kampcommandant. Plaats: Interneringskamp Westerbork Datum: 1947

Het gezin Buijvoets in de tuin van de woning van de kampcommandant. Plaats: Interneringskamp Westerbork Datum: 1947

Foto van het gezin Buijvoets in de tuin van de woning van de kampcommandant

Rachel staat in het midden, met de lange jurk. Ze noemde zich Marie, is nooit getrouwd, woonde samen met haar zuster Martha.

Foto van Rachel Coini

Van: Rode Kruis, Afwikkelingsbureau Concentratiekampen Aan: van Dam, J. (Jacob) Plaats: Den Haag Datum: 1946-08-21 Onderwerp: opsporing van Esther Tas-van Dam (1896).

Van: Rode Kruis, Afwikkelingsbureau Concentratiekampen Aan: van Dam, J. (Jacob) Plaats: Den Haag Datum: 1946-08-21 Onderwerp: opsporing van Esther Tas-van Dam (1896).

Brief van het Rode Kruis aan J. van Dam over het lot van Esther Tas-van Dam

Van: de commandant van detachement Weesp Aan: van Dam, Joseph Plaats: Weesp Datum: 1919-02-05&nbsp; Onderwerp: verlof van een dag om naar Amsterdam te gaan.

Van: de commandant van detachement Weesp Aan: van Dam, Joseph Plaats: Weesp Datum: 1919-02-05&nbsp; Onderwerp: verlof van een dag om naar Amsterdam te gaan.

Verlofpas van Joseph van Dam als militair gedetacheerd in Weesp

Van: Polak, Sal Aan: Lieve vader en moeder Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-10-29 Onderwerp: Werken, de hele nacht. als Vera klaar is zal ze naar de (werk)barak 1 van Sal gaan om hem op te halen, zodat ze beiden naar hun eigen barak kunnen gaan, pakketten; organisatie; over vrijgestelden en niet vrijgestelden, over het benaderen van de ‘top’ van de Joodse Raad voor Amsterdam om een sperre te regelen. Mogelijkheid ingezet te worden bij bouw- en graafwerkzaamheden.

Van: Polak, Sal Aan: Lieve vader en moeder Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-10-29 Onderwerp: Werken, de hele nacht. als Vera klaar is zal ze naar de (werk)barak 1 van Sal gaan om hem op te halen, zodat ze beiden naar hun eigen barak kunnen gaan, pakketten; organisatie; over vrijgestelden en niet vrijgestelden, over het benaderen van de ‘top’ van de Joodse Raad voor Amsterdam om een sperre te regelen. Mogelijkheid ingezet te worden bij bouw- en graafwerkzaamheden.

Brief van Sal Polak aan zijn schoonouders vanuit kamp Westerbork

Breslauer, W.R. Werken op het land.&nbsp; Kamp Westerbork, 1943.&nbsp; Twee kampgevangenen bij een boerenwagen, volgeladen met korenschoven.

Breslauer, W.R. Werken op het land.&nbsp; Kamp Westerbork, 1943.&nbsp; Twee kampgevangenen bij een boerenwagen, volgeladen met korenschoven.

Twee kampgevangenen bij een boerenwagen, volgeladen met korenschoven

Machtiging voor het leveren van verse en gezouten groenten en fruit voor het kamp Westerbork. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-04-20 Afgegeven door: As, van, A. Bijzonderheid: de tekst is doorgestreept met het woord cancelled. Onderaan de machtiging staat ‘niet goed !’

Machtiging voor het leveren van verse en gezouten groenten en fruit voor het kamp Westerbork. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-04-20 Afgegeven door: As, van, A. Bijzonderheid: de tekst is doorgestreept met het woord cancelled. Onderaan de machtiging staat ‘niet goed !’

Machtiging voor het leveren van verse en gezouten groenten en fruit voor het kamp Westerbork.

Van: Sousa, Daniel&nbsp; Aan: Kohen, I., familie Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-04-05 Onderwerp: van kamp Vught naar Westerbork gedeporteerd; hij is 9 weken in Vught geweest; waarvan 3 weken in het Aufanglager en 6 weken in een ander kamp (bij-kamp); hij is sterk en gezond, ze hoeven zich niet ongerust te maken; sommige pakjes heeft hij wel ontvangen, andere weer niet…; afscheid, misschien heeft hij het geluk dat hij zijn vader ziet…

Van: Sousa, Daniel&nbsp; Aan: Kohen, I., familie Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-04-05 Onderwerp: van kamp Vught naar Westerbork gedeporteerd; hij is 9 weken in Vught geweest; waarvan 3 weken in het Aufanglager en 6 weken in een ander kamp (bij-kamp); hij is sterk en gezond, ze hoeven zich niet ongerust te maken; sommige pakjes heeft hij wel ontvangen, andere weer niet…; afscheid, misschien heeft hij het geluk dat hij zijn vader ziet…

Alida HenrietteRudelsheim

Alida Henriette
Rudelsheim