In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Bewijs van crematie Datum: 13-05-1943 Nr. 254 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Jacobs, Salomon geb. 21-05-59 overleden te Westerbork op 04-05-1943 op: 06-05-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie Datum: 13-05-1943 Nr. 254 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Jacobs, Salomon geb. 21-05-59 overleden te Westerbork op 04-05-1943 op: 06-05-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Salomon Jacobs

Aan: Magnus, Simon Datum: 1945-04-20 Onderwerp: voorgedragen voor een voor het buitenland samengestelde reisgroep. De datum van het transport zal nog worden bekend gemaakt.

Aan: Magnus, Simon Datum: 1945-04-20 Onderwerp: voorgedragen voor een voor het buitenland samengestelde reisgroep. De datum van het transport zal nog worden bekend gemaakt.

Mededeling voor Simon Magnus over eventuele deportatie/evacuatie uit Theresienstadt

Notities&nbsp; Van: Jong-Cohen, de, Estella Onderwerp: aantekeningen over het versturen van pakketten aan haar zwager Henri Kwieser die is gedeporteerd naar Theresienstadt. Estella heeft zich op de hoogte laten brengen door iemand die heeft samengewerkt met Henri Kwieser bij de Joodse Raad.

Notities&nbsp; Van: Jong-Cohen, de, Estella Onderwerp: aantekeningen over het versturen van pakketten aan haar zwager Henri Kwieser die is gedeporteerd naar Theresienstadt. Estella heeft zich op de hoogte laten brengen door iemand die heeft samengewerkt met Henri Kwieser bij de Joodse Raad.

Notitie over de deportatie van Henri Kwieser naar Theresienstadt

Van: Turksma, Jacob Aan: Van Leer, M. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-05-05 Onderwerp: dagelijks leven; verzoek om toezending van levensmiddelen en pijptabak; werkzaamheden; namen van mensen die op transport zijn gegaan.

Van: Turksma, Jacob Aan: Van Leer, M. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-05-05 Onderwerp: dagelijks leven; verzoek om toezending van levensmiddelen en pijptabak; werkzaamheden; namen van mensen die op transport zijn gegaan.

Briefkaart van Jacob Turksma aan M. van Leer vanuit kamp Westerbork

Joodse gemeenten in Overijssel

Joodse gemeente Nieuwleusen

Van: Meijer, Leo Aan: Lieve Neel&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: Onderwerp: bedankje voor de dingen die zijn gestuurd; ik krijg nu van 9-10 uur les in de voorkamer.

Van: Meijer, Leo Aan: Lieve Neel&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: Onderwerp: bedankje voor de dingen die zijn gestuurd; ik krijg nu van 9-10 uur les in de voorkamer.

Brief van Leo Meijer aan Neel vanuit kamp Westerbork

Trouwboekje (familieregister) van Vlessing, Max en Vomberg, Mientjen.&nbsp; Gehuwd in Kamp Westerbork, 1943-11-26

Trouwboekje (familieregister) van Vlessing, Max en Vomberg, Mientjen.&nbsp; Gehuwd in Kamp Westerbork, 1943-11-26

Trouwboekje van Max Vlessing en Mientjen Vomberg in kamp Westerbork

&nbsp;Felicitatie&nbsp;voor Susanna de Haan en Jacob Noach.&nbsp; Getekend door: Margules, H. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-07. De kaart is getekend naar aanleiding van hun huwelijk op 19-7-1944.

&nbsp;Felicitatie&nbsp;voor Susanna de Haan en Jacob Noach.&nbsp; Getekend door: Margules, H. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-07. De kaart is getekend naar aanleiding van hun huwelijk op 19-7-1944.

Felicitatietekening voor Susanna de Haan en Jacob Noach getekend door Hans Margules

Trouwboekje van de burgerlijke stand gemeente Westerbork van: Jacob David Noach en Suzanne de Haan&nbsp; Datum: 1944-07-19

Trouwboekje van de burgerlijke stand gemeente Westerbork van: Jacob David Noach en Suzanne de Haan&nbsp; Datum: 1944-07-19

Trouwboekje Jacob David Noach en Suzanne de Haan

Felicitatie&nbsp;voor Susanna de Haan en Jacob Noach. Getekend door: Margules, H.&nbsp; Plaats: Kamp Westerbork Datum: 1944-07. De kaart is getekend naar aanleiding van hun huwelijk op 19-7-1944.

Felicitatie&nbsp;voor Susanna de Haan en Jacob Noach. Getekend door: Margules, H.&nbsp; Plaats: Kamp Westerbork Datum: 1944-07. De kaart is getekend naar aanleiding van hun huwelijk op 19-7-1944.

Felicitatietekening voor Susanna de Haan en Jacob Noch getekend door Hans Margules

Van: Ferdi (?) Aan: Suzanne Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-09-10 Onderwerp: dagelijkse gang van zaken, ontmoeting met Evelina de Haan, gezondheidstoestand van de moeder van Suzanna, transporten, pakketten, Leo Kok en Kitty de Wijze gaan in ondertrouw; geruchten over het opheffen van het kamp per 15 november 1943.

Van: Ferdi (?) Aan: Suzanne Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-09-10 Onderwerp: dagelijkse gang van zaken, ontmoeting met Evelina de Haan, gezondheidstoestand van de moeder van Suzanna, transporten, pakketten, Leo Kok en Kitty de Wijze gaan in ondertrouw; geruchten over het opheffen van het kamp per 15 november 1943.

RebekkaHerschel-Reindorp

Rebekka
Herschel-Reindorp