In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Van: Fliegende Kolonne Datum: 1944-03-13 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: namen van personen die bij de Fliegende Kolonne werkten. Achter de namen de nummers van de barakken waar deze personen woonachtig zijn.

Van: Fliegende Kolonne Datum: 1944-03-13 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: namen van personen die bij de Fliegende Kolonne werkten. Achter de namen de nummers van de barakken waar deze personen woonachtig zijn.

Namenlijst van de Fliegende Kolonne

Wat staat er op deze website en wat (nog) niet?

Over deze website

Van: Gosschalk, H. Aan: Huizinga, familie Plaats: Bergentheim, Joodse werkkamp Balderhaar, kamer 6 Datum: 1942

Van: Gosschalk, H. Aan: Huizinga, familie Plaats: Bergentheim, Joodse werkkamp Balderhaar, kamer 6 Datum: 1942

Ansichtkaart van H. Gosschalk aan de familie Huizinga vanuit het Joodse werkkamp Balderhaar

Namenlijst. Lijst met namen van personeel in het kamp en anderen. Onderwerp: collaboratie van commandanten, bewakers en Joodse dienstleiders; niet-Joods personeel; marechaussee en direct betrokkenen extern bij de deportatie van Joden uit kamp Westerbork.

Namenlijst. Lijst met namen van personeel in het kamp en anderen. Onderwerp: collaboratie van commandanten, bewakers en Joodse dienstleiders; niet-Joods personeel; marechaussee en direct betrokkenen extern bij de deportatie van Joden uit kamp Westerbork.

Namenlijst van personen die zouden hebben gecollaboreerd met de Duitse bezetter van kamp Westerbork

Van: Bannet, Bennie Aan: de familie Smit-Koppelen Plaats: Rotterdam Datum: 1941-05-27 Onderwerp: droeve berichten, het heengaan van Nathan was voor hem een verlossing; Bennie en Mathilda waren tot het laatste ogenblik bij hem; hij kan de familie geruststellen over moeder, Mathilda…&nbsp;

Van: Bannet, Bennie Aan: de familie Smit-Koppelen Plaats: Rotterdam Datum: 1941-05-27 Onderwerp: droeve berichten, het heengaan van Nathan was voor hem een verlossing; Bennie en Mathilda waren tot het laatste ogenblik bij hem; hij kan de familie geruststellen over moeder, Mathilda…&nbsp;

Brief van Bennie Bannet aan de familie Smit vanuit Rotterdam

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: kampgevangenen bezig met gymnastiek op de speelplaats van barak 35, het weeshuis. Op de achtergrond is een wachttoren zichtbaar.

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: kampgevangenen bezig met gymnastiek op de speelplaats van barak 35, het weeshuis. Op de achtergrond is een wachttoren zichtbaar.

Foto van een still uit de Westerborkfilm

Overzicht van Vluchtelingenkampen in Nederland Datum: 1939-10-22 Onderwerp: verschillende locaties in Nederland waar Joodse vluchtelingen zijn ondergebracht (2389 personen), waaronder Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork, waar zich op het moment van schijven 26 vluchtelingen bevinden.

Overzicht van Vluchtelingenkampen in Nederland Datum: 1939-10-22 Onderwerp: verschillende locaties in Nederland waar Joodse vluchtelingen zijn ondergebracht (2389 personen), waaronder Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork, waar zich op het moment van schijven 26 vluchtelingen bevinden.

Overzicht van Vluchtelingenkampen op 22 oktober 1939

Joodse gemeenten in Zuid-Holland

Joodse gemeente Leidschendam-Voorburg

Van: Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945 Onderwerp: namenlijst van 3 pelotons bewakingspersoneel en hun commandanten; administratief- en keukenpersoneel; foerier.&nbsp;

Van: Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945 Onderwerp: namenlijst van 3 pelotons bewakingspersoneel en hun commandanten; administratief- en keukenpersoneel; foerier.&nbsp;

MarionHouthakker-Lichtenstein

Marion
Houthakker-Lichtenstein