In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Plaatsen in kamp Westerbork

Kommandantur

Van: Lierens, A. Aan: Lierens, H. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-02-09 Onderwerp: dank voor een pakketje nummer 10.

Van: Lierens, A. Aan: Lierens, H. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-02-09 Onderwerp: dank voor een pakketje nummer 10.

Briefkaart van A. Lierens aan H. Lierens

Voedselvoorziening kamp Westerbork

Maaltijden kamp Westerbork

Van: Kortoef, S. Aan: Truus Datum: 1942-05-20 Plaats: Dalfsen (Joods werkkamp De Vecht) Onderwerp: het is er mooi. De schrijver zou willen dat hij thuis op het dak kon zitten en niet in de bossen zou hoeven te werken. Hij hoopt dat het niet lang zal duren en dat alles ten goede komt…

Van: Kortoef, S. Aan: Truus Datum: 1942-05-20 Plaats: Dalfsen (Joods werkkamp De Vecht) Onderwerp: het is er mooi. De schrijver zou willen dat hij thuis op het dak kon zitten en niet in de bossen zou hoeven te werken. Hij hoopt dat het niet lang zal duren en dat alles ten goede komt…

Brief van S. Kortoef aan Truus Piket vanuit het Joodse werkkamp De Vecht

Van: Kortoef, J. Aan: Truus Datum: 1942-08-22 Plaats: Amsterdam Onderwerp: de relatie tussen Jopie en Truus.

Van: Kortoef, J. Aan: Truus Datum: 1942-08-22 Plaats: Amsterdam Onderwerp: de relatie tussen Jopie en Truus.

Brief van J. Kortoef aan Truus (Piket) vanuit Amsterdam

Van: Kortoef, J Aan: Truus Datum: 1942-08-17 Plaats: Amsterdam Onderwerp: relatieperikelen.

Van: Kortoef, J Aan: Truus Datum: 1942-08-17 Plaats: Amsterdam Onderwerp: relatieperikelen.

Brief van J. Kortoef aan Truus Piket vanuit Amsterdam

Van: Kortoef, J. Aan: Truus Datum: 1942-08-18 Plaats: Amsterdam Onderwerp: over de relatie van de schrijver en Truus.

Van: Kortoef, J. Aan: Truus Datum: 1942-08-18 Plaats: Amsterdam Onderwerp: over de relatie van de schrijver en Truus.

Verzamelplaatsen voor deportatie naar kamp Westerbork

Joodse werkkampen

Joods werkkamp Ruinen

Dag en nacht-Joodse werkkampen

Dag-Joodse Werkkampen

Joods werkkamp Palästina

Joods werkkamp Schaarshoek

Joods werkkamp Stuifzand

Joods werkkamp Lievelde

Joods werkkamp Linde

Joods werkkamp Mantinge

Joods werkkamp Molengoot

Joods werkkamp Oranjekanaal

Joods werkkamp Orvelte

Joods werkkamp Gijsselte

Joods werkkamp het Overbroek

Joods werkkamp het Wijde Gat

Joods werkkamp It Petgat

Joods werkkamp Kremboong

Joods werkkamp de Zomp

Joods werkkamp Diever A

Joods werkkamp Diever B

Joods werkkamp Echten

Joods werkkamp Geesbrug

Joods werkkamp de Fledders

Joods werkkamp de Landweer

Joods werkkamp de Vanenburg

Joods werkkamp de Vecht

Joods werkkamp de Wite Peal

Joods werkkamp de Wittebrink

Joods werkkamp Conrad

Joods werkkamp de Beetse

Joods werkkamp de Bruine Enk

Joods werkkamp de Bruynhorst

1942

Mei 1942

Augustus 1942

Van: Piket, Truus (Geertruida) Aan: Lieve ‘ouders’ ('schoonouders') Datum: 1943-08-11 Plaats: Amsterdam Onderwerp: geen bericht ontvangen. Truus is naar de Lijnbaansgracht gegaan en kreeg te horen dat er na 20 juli niemand is weggegaan. Ze krijgt maar geen berichten. Je fantaseert dan allerlei erge dingen die gebeurd kunnen zijn. Jopie ligt in barak 3b. Vrijdag zal ze weer een pakje sturen. Als ze tenminste wat bij elkaar krijgen kan. Ze weet niet of ze in het luchtledige aan het schrijven is. Ze spreekt zich dan de moed in dat ze nog geen brief 'onbestelbaar' heeft gekregen.

Van: Piket, Truus (Geertruida) Aan: Lieve ‘ouders’ ('schoonouders') Datum: 1943-08-11 Plaats: Amsterdam Onderwerp: geen bericht ontvangen. Truus is naar de Lijnbaansgracht gegaan en kreeg te horen dat er na 20 juli niemand is weggegaan. Ze krijgt maar geen berichten. Je fantaseert dan allerlei erge dingen die gebeurd kunnen zijn. Jopie ligt in barak 3b. Vrijdag zal ze weer een pakje sturen. Als ze tenminste wat bij elkaar krijgen kan. Ze weet niet of ze in het luchtledige aan het schrijven is. Ze spreekt zich dan de moed in dat ze nog geen brief 'onbestelbaar' heeft gekregen.

Brief van T. Piket aan lieve ouders vanuit Amsterdam

Van: Kortoef, J. en Truus Aan: Polak-Kortoef, Anna Datum: 1942-12-09 Plaats: Amsterdam Onderwerp: briefkaart van Mam uit Westerbork ontvangen, na twee weken niets meer gehoord te hebben. Er is behoefte aan dekens en andere zaken tegen de kou in de barakken. Het een en ander zal worden toegestuurd. Als het dekkende spul wordt ondertussen ingepakt. Het bakken van flensjes zal een dag worden uitgesteld en de volgende dag met begeleidende brief worden toegestuurd… (Brief is waarschijnlijk retour gestuurd, omdat Anna al was doorgestuurd naar Auschwitz op 8 december 1942)

Van: Kortoef, J. en Truus Aan: Polak-Kortoef, Anna Datum: 1942-12-09 Plaats: Amsterdam Onderwerp: briefkaart van Mam uit Westerbork ontvangen, na twee weken niets meer gehoord te hebben. Er is behoefte aan dekens en andere zaken tegen de kou in de barakken. Het een en ander zal worden toegestuurd. Als het dekkende spul wordt ondertussen ingepakt. Het bakken van flensjes zal een dag worden uitgesteld en de volgende dag met begeleidende brief worden toegestuurd… (Brief is waarschijnlijk retour gestuurd, omdat Anna al was doorgestuurd naar Auschwitz op 8 december 1942)

Brief van J. Kortoef en Truus Piket aan Anna Polak-Kortoef in kamp Westerbork vanuit Amsterdam

Van: Kortoef, S. Aan: Truus Datum: 1942-07-16 Plaats: Dalfsen (Joods werkkamp De Vecht) Onderwerp: omstandigheden thuisfront.

Van: Kortoef, S. Aan: Truus Datum: 1942-07-16 Plaats: Dalfsen (Joods werkkamp De Vecht) Onderwerp: omstandigheden thuisfront.

Van: Kortoef, S. Aan: Truus Datum: 1942-06-21 Plaats: Dalfsen (Joodse werkkamp De Vecht) Onderwerp: reactie op een brief van Truus: hoe ze aan dat materiaal voor foto's komen weet ik ook niet. Er is hier geen fotograaf… Ze zeggen dat het nu wel gauw afgelopen zal zijn (het werkkamp)…

Van: Kortoef, S. Aan: Truus Datum: 1942-06-21 Plaats: Dalfsen (Joodse werkkamp De Vecht) Onderwerp: reactie op een brief van Truus: hoe ze aan dat materiaal voor foto's komen weet ik ook niet. Er is hier geen fotograaf… Ze zeggen dat het nu wel gauw afgelopen zal zijn (het werkkamp)…

Van: Kortoef, S Aan: Truus Datum: 1942-07-05 Plaats: Dalfsen (Joods werkkamp: De Vecht) Onderwerp: omstandigheden vergeleken met de stad.

Van: Kortoef, S Aan: Truus Datum: 1942-07-05 Plaats: Dalfsen (Joods werkkamp: De Vecht) Onderwerp: omstandigheden vergeleken met de stad.

Van: Metzelaar, S.&nbsp; Aan: Wisman, B.&nbsp; Plaats: Echten&nbsp; Datum: 1942-05-24&nbsp; Onderwerp: omstandigheden in werkkamp Echten; verblijf, werken en voeding. het eten wordt goed bereid, maar het is te weinig, het werk is zwaar, Sal is er ondertussen aan gewend. Als getrouwde man houdt hij qua verdienste 11 gulden per week over om naar huis te sturen. In het kamp bevinden zich 96 dwangarbeiders. Ze verblijven in 12 kamers met elk 8 personen. Jacques bevindt zich in Geesbrug, kamer 6

Van: Metzelaar, S.&nbsp; Aan: Wisman, B.&nbsp; Plaats: Echten&nbsp; Datum: 1942-05-24&nbsp; Onderwerp: omstandigheden in werkkamp Echten; verblijf, werken en voeding. het eten wordt goed bereid, maar het is te weinig, het werk is zwaar, Sal is er ondertussen aan gewend. Als getrouwde man houdt hij qua verdienste 11 gulden per week over om naar huis te sturen. In het kamp bevinden zich 96 dwangarbeiders. Ze verblijven in 12 kamers met elk 8 personen. Jacques bevindt zich in Geesbrug, kamer 6

Brief van S. Metzelaar aan B. Wisman vanuit het Joodse werkkamp Echten

Van: Piket, Truus (Geertruida) Aan: Lieve ‘ouders’ ('schoonouders') Datum: 1943-08-14 Plaats: Amsterdam Onderwerp: was bij toen ze thuiskwam en een briefkaart van haar ‘ouders’ had ontvangen. Ze dacht dat ze al doorgestuurd waren naar Polen. Ze stuurt pakketjes toe met kaas, eieren, pepermunt…Vis is niet te krijgen. Haar baas is geen Jodenvriend, maar als hij iets kan doen is hij direct bereid te helpen.

Van: Piket, Truus (Geertruida) Aan: Lieve ‘ouders’ ('schoonouders') Datum: 1943-08-14 Plaats: Amsterdam Onderwerp: was bij toen ze thuiskwam en een briefkaart van haar ‘ouders’ had ontvangen. Ze dacht dat ze al doorgestuurd waren naar Polen. Ze stuurt pakketjes toe met kaas, eieren, pepermunt…Vis is niet te krijgen. Haar baas is geen Jodenvriend, maar als hij iets kan doen is hij direct bereid te helpen.

DinaBenavente-Hegt

Dina
Benavente-Hegt