In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Van: Office Palestinien de Suisse Aan: Wijnberg, Simon, Dr. Datum: 1944-01-29 Plaats: Barneveld, huize De Biezen Mededeling dat de heer Wijnberg en zijn gezin op de zesde lijst voor een Palestina Certificaat is geplaatst. Simon Wijnberg bevindt zich op dat moment in kamp Westerbork. De aanvraag om in aanmerking voor een Palestina certificaat in aanmerking te komen is in Barneveld (De Biezen) gedaan.

Van: Office Palestinien de Suisse Aan: Wijnberg, Simon, Dr. Datum: 1944-01-29 Plaats: Barneveld, huize De Biezen Mededeling dat de heer Wijnberg en zijn gezin op de zesde lijst voor een Palestina Certificaat is geplaatst. Simon Wijnberg bevindt zich op dat moment in kamp Westerbork. De aanvraag om in aanmerking voor een Palestina certificaat in aanmerking te komen is in Barneveld (De Biezen) gedaan.

Brief van Office Palestinien de Suisse aan Simon Wijnberg

Van: Office Palestinien de Suisse Aan: Wijnberg, Walter Datum: 1944-01-29 Plaats: Barneveld, huize De Biezen Mededeling dat Walter op de zesde lijst voor een Palestina Certificaat is geplaatst. Walter bevindt zich op dat moment in kamp Westerbork. De aanvraag is waarschijnlijk door zijn ouders gedaan toen zij zich nog in Barneveld (De Biezen bevonden)

Van: Office Palestinien de Suisse Aan: Wijnberg, Walter Datum: 1944-01-29 Plaats: Barneveld, huize De Biezen Mededeling dat Walter op de zesde lijst voor een Palestina Certificaat is geplaatst. Walter bevindt zich op dat moment in kamp Westerbork. De aanvraag is waarschijnlijk door zijn ouders gedaan toen zij zich nog in Barneveld (De Biezen bevonden)

Brief van Office Palestinien de Suisse aan Walter Wijnberg

Van: Heijman, M.&nbsp; Aan: Lackrooy, Dhr.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-04-28&nbsp; Onderwerp: pakketten(rookartikelen); omstandigheden. Heijman is werkzaam voor de Joodse Ordedienst.

Van: Heijman, M.&nbsp; Aan: Lackrooy, Dhr.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-04-28&nbsp; Onderwerp: pakketten(rookartikelen); omstandigheden. Heijman is werkzaam voor de Joodse Ordedienst.

Briefkaart van M. Heijman aan de heer Lackrooy vanuit kamp Westerbork

Paarsblauw schrift met op het etiket (2358-01) Dagboek Westerbork, van 1942-09-04 tot en met 1943-09-14 Met potlood geschreven + getypte aanvulling (2358-02) Van 1944-01-01 t/m 1946-09-09 5 blz. Zie voor getypte versie: 2136-1

Paarsblauw schrift met op het etiket (2358-01) Dagboek Westerbork, van 1942-09-04 tot en met 1943-09-14 Met potlood geschreven + getypte aanvulling (2358-02) Van 1944-01-01 t/m 1946-09-09 5 blz. Zie voor getypte versie: 2136-1

Dagboek van Aad van As over kamp Westerbork 1942-1943

Gebedsdiensten en bar mitswa Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-08 Onderwerpen: verschillende gebedsdiensten en een bar mitswa in barak 97, onder leiding van de rabbijn Frank.

Gebedsdiensten en bar mitswa Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-08 Onderwerpen: verschillende gebedsdiensten en een bar mitswa in barak 97, onder leiding van de rabbijn Frank.

Mededeling over gebedsdiensten en een bar mitswa in kamp Westerbork

Briefkaart Van: Jong, de, Henk Aan: Jong-Cohen, de, Estella Plaats: Amsterdam Datum: 1943-07-21 Onderwerp: Henk hoopt dat Stella snel weer terugkeert uit Westerbork. Het valt hem zwaar alles alleen te moeten doen.

Briefkaart Van: Jong, de, Henk Aan: Jong-Cohen, de, Estella Plaats: Amsterdam Datum: 1943-07-21 Onderwerp: Henk hoopt dat Stella snel weer terugkeert uit Westerbork. Het valt hem zwaar alles alleen te moeten doen.

Briefkaart H. de Jong aan E. de Jong-Cohen vanuit Amsterdam

Mok en een etensbak: deze gebruiksvoorwerpen werden in het kamp en tijdens de evacuatietocht gebuikt door mevrouw C.E. Deul-Crouwel, een niet-Joodse politieke gevangene. Ze staat als nummer 114 op de lijst van politieke gevangenen.&nbsp;

Mok en een etensbak: deze gebruiksvoorwerpen werden in het kamp en tijdens de evacuatietocht gebuikt door mevrouw C.E. Deul-Crouwel, een niet-Joodse politieke gevangene. Ze staat als nummer 114 op de lijst van politieke gevangenen.&nbsp;

Etenskom en mok gebruikt in strafbarak 67 door politieke gevangene C.E. Deul-Crouwel

Van: Politie Aan: Kortoef, Willem Datum: 1941-04-26 Plaats: Amsterdam Onderwerp: in beslagname Philips radio

Van: Politie Aan: Kortoef, Willem Datum: 1941-04-26 Plaats: Amsterdam Onderwerp: in beslagname Philips radio

Bewijs dat de radio van Willem Kortoef in beslag is genomen

Van: Office Palestinien De Suisse Aan: Emmering, Siegfried Plaats: Genève Datum: 1943-12-24 Onderwerp: Palestina-certificaat

Van: Office Palestinien De Suisse Aan: Emmering, Siegfried Plaats: Genève Datum: 1943-12-24 Onderwerp: Palestina-certificaat

Brief van Office Palestinien De Suisse aan Siegfried Emmering

Van: Office Palestinien de Suisse Aan: Boas, Salomon Datum: 1943-10-20 Plaats: Genève Onderwerp: mededeling dat de heer Boas op de vierde lijst voor een Veteranen-certificaat staat.&nbsp;

Van: Office Palestinien de Suisse Aan: Boas, Salomon Datum: 1943-10-20 Plaats: Genève Onderwerp: mededeling dat de heer Boas op de vierde lijst voor een Veteranen-certificaat staat.&nbsp;

Brief van het Office Palestinien de Suisse aan Salomon Boas

Strook met adres en naam van de afzender Willem Kortoef, barak 65.

Strook met adres en naam van de afzender Willem Kortoef, barak 65.

Bewijs van verzending van pakketlabel door Willem Kortoef

Aan: Kortoef, Willem Datum: 1943-01-22 Plaats: Amsterdam Naar: Westerbork, kamp, barak 66 Onderwerp: verzenden van een pakket&nbsp;

Aan: Kortoef, Willem Datum: 1943-01-22 Plaats: Amsterdam Naar: Westerbork, kamp, barak 66 Onderwerp: verzenden van een pakket&nbsp;

Bewijs van verzending van een pakket aan Willem Kortoef in kamp Westerbork

Aan: Kortoef, Willem Datum: 1942-12-21 Plaats: Amsterdam Naar: Westerbork, kamp, barak 66 Onderwerp: verzenden van een pakket.&nbsp;

Aan: Kortoef, Willem Datum: 1942-12-21 Plaats: Amsterdam Naar: Westerbork, kamp, barak 66 Onderwerp: verzenden van een pakket.&nbsp;

Aan: Kortoef, Willem Datum: 1943-03-04 Plaats: Amsterdam&nbsp; Naar: Westerbork, kamp Onderwerp: verzenden van een pakket.

Aan: Kortoef, Willem Datum: 1943-03-04 Plaats: Amsterdam&nbsp; Naar: Westerbork, kamp Onderwerp: verzenden van een pakket.

Aan: Kortoef, Willem Datum: 1943-03-25 Plaats: Amsterdam Naar: Westerbork, kamp, barak 65 Onderwerp: verzenden van een pakket

Aan: Kortoef, Willem Datum: 1943-03-25 Plaats: Amsterdam Naar: Westerbork, kamp, barak 65 Onderwerp: verzenden van een pakket

Aan: Kortoef, Willem Datum: 1943-02-18 Plaats: Amsterdam Naar: Westerbork, kamp Onderwerp verzenden van een pakket.

Aan: Kortoef, Willem Datum: 1943-02-18 Plaats: Amsterdam Naar: Westerbork, kamp Onderwerp verzenden van een pakket.

Aan: Kortoef, Willem Datum: 1942-12-16 Plaats: Amsterdam Naar: Westerbork, kamp, barak 66 Onderwerp: verzenden van een pakket

Aan: Kortoef, Willem Datum: 1942-12-16 Plaats: Amsterdam Naar: Westerbork, kamp, barak 66 Onderwerp: verzenden van een pakket

Aan: Kortoef, Willem Datum: 1943-01-02 Plaats: Amsterdam Naar: Westerbork, kamp, barak 71 Onderwerp: verzenden van een pakket&nbsp;

Aan: Kortoef, Willem Datum: 1943-01-02 Plaats: Amsterdam Naar: Westerbork, kamp, barak 71 Onderwerp: verzenden van een pakket&nbsp;

Aan: Kortoef, Willem Datum: 1943-01-05 Plaats: Amsterdam Naar: Westerbork, kamp, barak 71 Onderwerp: verzenden van een pakket

Aan: Kortoef, Willem Datum: 1943-01-05 Plaats: Amsterdam Naar: Westerbork, kamp, barak 71 Onderwerp: verzenden van een pakket

Aan: Kortoef, Willem Datum: 1942-12-30 Plaats: Amsterdam Naar: Westerbork, kamp, barak 71 Onderwerp: verzenden van een pakket

Aan: Kortoef, Willem Datum: 1942-12-30 Plaats: Amsterdam Naar: Westerbork, kamp, barak 71 Onderwerp: verzenden van een pakket

Claravan Glabbeek

Clara
van Glabbeek