In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Interieur van de kantine in barak 49 Plaats: woonoord Schattenberg Datum: 1955-1965

Interieur van de kantine in barak 49 Plaats: woonoord Schattenberg Datum: 1955-1965

Foto van de kantine in woonoord Schattenberg

Van: Palache-Rosenberg, Julius en Lies Aan: lieve kinderen en kleinkind Plaats: Amsterdam Datum: 1943-04-13 Onderwerp: onderweg naar kamp Westerbork.

Van: Palache-Rosenberg, Julius en Lies Aan: lieve kinderen en kleinkind Plaats: Amsterdam Datum: 1943-04-13 Onderwerp: onderweg naar kamp Westerbork.

Brief van Jules Palache dat hij met Lies onderweg is naar kamp Westerbork

Van: de Burgerlijke Stand Aan: wie het betreft Plaats: Amsterdam Datum: 1948-01-23 Onderwerp: overlijden van Alfred Lam.

Van: de Burgerlijke Stand Aan: wie het betreft Plaats: Amsterdam Datum: 1948-01-23 Onderwerp: overlijden van Alfred Lam.

Uittreksel uit de Burgerlijke Stand van Amsterdam betreft het overlijden van Alfred Lam

Verklaring afgegeven door kampintendant.&nbsp; Aan: Aron Gudema Datum: 1945-05-05&nbsp; Plaats: Westerbork&nbsp; Onderwerp: Gudema, A. heeft een rijwiel aangegeven

Verklaring afgegeven door kampintendant.&nbsp; Aan: Aron Gudema Datum: 1945-05-05&nbsp; Plaats: Westerbork&nbsp; Onderwerp: Gudema, A. heeft een rijwiel aangegeven

Verklaring dat Aron Gudema een fiets heeft aangegeven bij het militair gezag in kamp Westerbork

Van: Heijmann, M. Aan: Lacrooy, B. Geboren: 1894-12-04 Datum: 1943-07-24 Plaats: Westerbork, kamp, barak 22 (OD) Onderwerp: pakket zeer dankbaar ontvangen

Van: Heijmann, M. Aan: Lacrooy, B. Geboren: 1894-12-04 Datum: 1943-07-24 Plaats: Westerbork, kamp, barak 22 (OD) Onderwerp: pakket zeer dankbaar ontvangen

Briefkaart van M. Heijmann aan B. Lacrooy vanuit kamp Westerbork

Bouw.&nbsp; Bouw van het kamp Westerbork&nbsp; Kamp Westerbork, 1942-1943 Op de foto van l. naar r.: de heer Jongman uit Assen, de heer Jonker uit Assen, de heer Jongman uit Assen, de heer Zuidberg (met zwarte riem), de heer Jongman uit Assen. Daarnaast een aantal Joodse kampgevangenen in overall.

Bouw.&nbsp; Bouw van het kamp Westerbork&nbsp; Kamp Westerbork, 1942-1943 Op de foto van l. naar r.: de heer Jongman uit Assen, de heer Jonker uit Assen, de heer Jongman uit Assen, de heer Zuidberg (met zwarte riem), de heer Jongman uit Assen. Daarnaast een aantal Joodse kampgevangenen in overall.

Niet-Joodse arbeiders en kampgevangenen aan het werk bij de uitbreiding van het kamp

Joodse gemeenten in Groningen

Joodse gemeente Leens

Van: Walter, Kurt Aan:&nbsp; Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-04-28 Onderwerp: mededelingen over de goederentrein naar Groningen, vertrokken van Kamp Westerbork naar Groningen en Adorp op 10 april 1945. In de trein bevonden zich goederen uit kamp Westerbork, waaronder Cartotheken en levend vee van de kampboerderij. &nbsp;Kurt was de machinist van de trein. Hij is uiteindelijk met een meegenomen fiets teruggekeerd naar het kamp, nadat de trein tot stilstand was gekomen.

Van: Walter, Kurt Aan:&nbsp; Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-04-28 Onderwerp: mededelingen over de goederentrein naar Groningen, vertrokken van Kamp Westerbork naar Groningen en Adorp op 10 april 1945. In de trein bevonden zich goederen uit kamp Westerbork, waaronder Cartotheken en levend vee van de kampboerderij. &nbsp;Kurt was de machinist van de trein. Hij is uiteindelijk met een meegenomen fiets teruggekeerd naar het kamp, nadat de trein tot stilstand was gekomen.

CorneliaCohen-Slijper

Cornelia
Cohen-Slijper