In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Het treinbord

Markt 4, Beilen

Het verhaal van Menachem Asscher

Een jongen vereeuwigd in hout

Testverhaal

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Op deze pagina ontdek je uiteenlopende verhalen over Kamp Westerbork: persoonlijke portretten van betrokkenen, gemeenteverhalen die laten zien hoe lokale gemeenschappen verbonden zijn met het kamp, themaverhalen die context en verdieping bieden, en objectverhalen waarin voorwerpen het verleden tastbaar maken.

Verhalen

Plaatsen in kamp Westerbork

Kampboerderij

<p>Grete Auerbach is in 1938 met haar moeder Olga Auerbach-Rothschild uit Keulen naar Den Haag vertrokken. Het ligt voor de hand dat ze gezien de dreigende situatie voor Joden uit hun geboorteland gevlucht zijn. In maart 1942 verhuizen moeder en dochter met het gezin Fürth naar de Meerweg in Bussum. Daar trouwt Grete op 22 juli 1942 met Manfred Fürth. In de loop van 1942 worden de Joodse inwoners van het Gooi verplicht naar daartoe aangewezen wijken in Amsterdam te verhuizen. Ze mogen slechts het hoognodige meenemen en de huissleutels inleveren. Manfred, Grete en Olga Auerbach-Rothschild krijgen woonruimte in de Zuider Amstellaan. Op 13 maart 1943 worden Grete en haar moeder in kamp Westerbork ingeschreven. Grete is zwanger. Haar man Manfred wordt op 15 maart 1943 in kamp Vught ingeschreven en een week later naar Westerbork gestuurd. Daar wordt hij herenigt met zijn vrouw. Op 5 juni 1943 bevalt Grete in het kamp van een dochter, Marion (Anita). Olga heeft de geboorte van haar kleindochter niet meegemaakt. Op dinsdag 17 maart 1943 gaat ze op transport naar Sobibor. Na aankomst wordt ze daar op 7 mei 1943 vermoord.&nbsp;<br>Het gaat niet goed met Grete. Ze overlijdt op 8 september 1943 in Westerbork. Grete is na haar overlijden, geheel tegen de Joodse traditie, in Westerbork gecremeerd. De urn met haar as is na de oorlog naar de Nederlands-Israëlitische Begraafplaats in Diemen overgebracht, veld U, rij 12, graf 11. Manfred gaat op vrijdag 25 februari 1944 op transport. Dan vertrekt de trein met ruim achthonderd mannen, vrouwen en kinderen naar Theresienstadt. Op 1 oktober 1944 wordt Manfred van Theresienstadt naar Auschwitz gestuurd. Waarschijnlijk is hij in een werkkamp omgekomen. Als datum en plaats zijn 3 oktober 1944 en Midden-Europa aangenomen.&nbsp;<br>Uit het boekje "Struikelstenen Hilversum Bussum", geschreven door Kees Bestebreurtje.&nbsp;</p>

FriedaTas-Herzberg

Frieda
Tas-Herzberg