In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Foto vanaf de wachttoren bij het speelveld en de speelplaats voor het weeshuis, barak 35. Kinderen spelen op de wipwappen en voetballen. Achterop de foto staat geschreven: 'Apellplatz und zugleich Kinderspielplatz'. Op de achtergrond zijn meerdere barakken, de centrale keuken en het ketelhuis te zien. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-1944

Foto vanaf de wachttoren bij het speelveld en de speelplaats voor het weeshuis, barak 35. Kinderen spelen op de wipwappen en voetballen. Achterop de foto staat geschreven: 'Apellplatz und zugleich Kinderspielplatz'. Op de achtergrond zijn meerdere barakken, de centrale keuken en het ketelhuis te zien. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-1944

Foto van het weeshuis en de speelplaats vanaf een wachttoren in kamp Westerbork

Van: Langstadt, Ruth Aan: Frank, M. Plaats: Westerbork, kamp, barak 50 Datum: 1943-11-11 Onderwerp: bedankt voor de pakjes; bewijs van ontvangst zeker ontvangen; met Ruth gaat het goed en ze is gezond; van haar ouders heeft ze niets gehoord. ze heeft weer geld naar hun toegestuurd in de hoop dat er een handtekening van haar vader op de rode kaart als bevestiging van ontvangst retour komt; ze is werkzaam in haar oude vak als naaister…

Van: Langstadt, Ruth Aan: Frank, M. Plaats: Westerbork, kamp, barak 50 Datum: 1943-11-11 Onderwerp: bedankt voor de pakjes; bewijs van ontvangst zeker ontvangen; met Ruth gaat het goed en ze is gezond; van haar ouders heeft ze niets gehoord. ze heeft weer geld naar hun toegestuurd in de hoop dat er een handtekening van haar vader op de rode kaart als bevestiging van ontvangst retour komt; ze is werkzaam in haar oude vak als naaister…

Briefkaart van Ruth Langstadt aan M. Frank vanuit kamp Westerbork

Van: Langstadt, Ruth Aan: Famke&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-05-19 Onderwerp: er mogen geen pakjes meer worden ontvangen vanuit de provincies, alleen vanuit Amsterdam; voortaan de pakjes sturen via de Joodse Raad voor Amsterdam; tante Etty maakt het goed en mag voorlopig in Westerbork blijven; van haar ouders heeft Ruth nog niets gehoord…

Van: Langstadt, Ruth Aan: Famke&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-05-19 Onderwerp: er mogen geen pakjes meer worden ontvangen vanuit de provincies, alleen vanuit Amsterdam; voortaan de pakjes sturen via de Joodse Raad voor Amsterdam; tante Etty maakt het goed en mag voorlopig in Westerbork blijven; van haar ouders heeft Ruth nog niets gehoord…

Brief van Ruth Langstadt aan Famke vanuit kamp Westerbork

Werkplaatsen kamp Westerbork

Naaiatelier

Van: Heilbut, Rob Aan: Heilbut, A.D. Mevr. Plaats: Amsterdam Datum: 1943-06- Onderwerp: moed en vertrouwen; niet ongerust maken.

Van: Heilbut, Rob Aan: Heilbut, A.D. Mevr. Plaats: Amsterdam Datum: 1943-06- Onderwerp: moed en vertrouwen; niet ongerust maken.

Briefkaart van Rob Heilbut aan mevrouw A.D. Heilbut vanuit Amsterdam

Van: Rotterdamse LLoyd Aan: Bloemhard, familie Plaats: Sibajak (boot) Datum: 1950 Onderwerp: bagagelabel voor de familie Bloemhard; met de ‘Sibajak’ op weg naar Nederland.

Van: Rotterdamse LLoyd Aan: Bloemhard, familie Plaats: Sibajak (boot) Datum: 1950 Onderwerp: bagagelabel voor de familie Bloemhard; met de ‘Sibajak’ op weg naar Nederland.

Label gebruikt voor de bagage van de familie Bloemhard met de 'Sibajak' op weg naar Rotterdam

Heidelager Foto van een tekening van Gosschalk, J.H.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp en Heidelager Datum: 1944-01

Heidelager Foto van een tekening van Gosschalk, J.H.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp en Heidelager Datum: 1944-01

Foto van een tekening van het Heidelager door J.H. Gosschalk

Han Bloemhard (links) en drie andere leeftijdsgenoten staan voor de bus op weg naar Assen.&nbsp; Datum: 1950/1951 Plaats: Westerbork, kamp (repatriëring)&nbsp;

Han Bloemhard (links) en drie andere leeftijdsgenoten staan voor de bus op weg naar Assen.&nbsp; Datum: 1950/1951 Plaats: Westerbork, kamp (repatriëring)&nbsp;

EvaCats-Huisman

Eva
Cats-Huisman