In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Van: M.&nbsp;Frank&nbsp; Aan: W. Langstadt.&nbsp; Plaats: Zeist&nbsp; Datum: 1944-01 Onderwerp: bewijs van het versturen van een pakket naar Theresienstadt.

Van: M.&nbsp;Frank&nbsp; Aan: W. Langstadt.&nbsp; Plaats: Zeist&nbsp; Datum: 1944-01 Onderwerp: bewijs van het versturen van een pakket naar Theresienstadt.

van het versturen van een pakket naar Theresienstadt

Van: Stern, Alfred&nbsp; Aan: Truus&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1942-10-18&nbsp; Onderwerp: Op transport gaan, afscheidsbrief. De schrijver zou de vrijdag ervoor op 16 oktober gedeporteerd worden. Er waren echter te weinig treinen beschikbaar. Hij verwacht nu de volgende dag, de 19de op transport te moeten. Mocht het niet het geval zijn, vraagt hij Truus naar Hooghalen te gaan, omdat hij dan waarschijnlijk moet werken aan de weg naar &nbsp;of bij Hooghalen.

Van: Stern, Alfred&nbsp; Aan: Truus&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1942-10-18&nbsp; Onderwerp: Op transport gaan, afscheidsbrief. De schrijver zou de vrijdag ervoor op 16 oktober gedeporteerd worden. Er waren echter te weinig treinen beschikbaar. Hij verwacht nu de volgende dag, de 19de op transport te moeten. Mocht het niet het geval zijn, vraagt hij Truus naar Hooghalen te gaan, omdat hij dan waarschijnlijk moet werken aan de weg naar &nbsp;of bij Hooghalen.

Brief van Alfred Stern aan Truus vanuit kamp Westerbork

Portret van Meta Wijnberg Getekend door: Holländer, Alexander (Lex).&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944. Op achterzijde staat geschreven: ‘Als herinnering aan ons verblijf in Westerbork’, Lex 23-6-(19)90.

Portret van Meta Wijnberg Getekend door: Holländer, Alexander (Lex).&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944. Op achterzijde staat geschreven: ‘Als herinnering aan ons verblijf in Westerbork’, Lex 23-6-(19)90.

Tekening van Alexander Holländer van Meta Wijnberg in kamp Westerbork

Van: Ministerie van Sociale Zaken, Ned. missie tot opsporing van vermiste personen in oorlogstijd Aan: Zomerplaag, M. Plaats: 's-Gravenhage Datum: 1950-02-09 Onderwerp: vragenlijst voor overlevende van concentratiekamp Bergen-Belsen Op achterzijde getekende plattegrond van Bergen-Belsen.

Van: Ministerie van Sociale Zaken, Ned. missie tot opsporing van vermiste personen in oorlogstijd Aan: Zomerplaag, M. Plaats: 's-Gravenhage Datum: 1950-02-09 Onderwerp: vragenlijst voor overlevende van concentratiekamp Bergen-Belsen Op achterzijde getekende plattegrond van Bergen-Belsen.

Brief van Ministerie van Sociale Zaken betreffende de opsporing van vermiste personen

Plaatsen in kamp Westerbork

Barak 80

Van: Stein, Helmut Aan: Manja Plaats: Frankfurt/Main Datum: 1982-10-07 Onderwerp: lijst van voormalige kampgevangenen en anderen die in aanmerking zouden komen voor de Westerbork-vereniging

Van: Stein, Helmut Aan: Manja Plaats: Frankfurt/Main Datum: 1982-10-07 Onderwerp: lijst van voormalige kampgevangenen en anderen die in aanmerking zouden komen voor de Westerbork-vereniging

Brief van Helmut Stein aan Manja Pach vanuit Frankfurt Am Main

Puttkammerverklaring&nbsp; Van: Gokkes, Mina&nbsp; Datum: 1943-05-31 Voorlopig uitstel van transport.

Puttkammerverklaring&nbsp; Van: Gokkes, Mina&nbsp; Datum: 1943-05-31 Voorlopig uitstel van transport.

van Puttkammer voor Mina Gokkes

Van: Meta, ( Loeb-Spiegel, Meta), L. (Loeb, Leo) Aan:&nbsp;Beste allen, geliefden Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-06-03 Onderwerp: Meta meldt dat het pakje van 29 april nog niet is aangekomen en ze vraagt de afzender er in het vervolg een ontvangstzegel op te bevestigen. Ze ziet reikhalzend uit naar de goede gaven om paps weer op peil te kunnen brengen. Het is druk op zijn afdeling waardoor hij slecht slaapt, wat niet bevorderlijk is voor het herstel. Met P. gaat het best, hij mag binnenkort 14 dagen op proef in zijn oude vak werken (fotografie en film). Meta heeft het druk dus ze ziet hem weinig. Ze heeft genoten van de zon, maar draagt nu weer wollen goed. Ze verlangt naar zon en vrede. Tot slot vraagt ze om toiletartikelen. &nbsp;

Van: Meta, (Loeb-Spiegel, Meta), L. (Loeb, Leo) Aan:&nbsp;Beste allen, geliefden Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-06-03 Onderwerp: Meta meldt dat het pakje van 29 april nog niet is aangekomen en ze vraagt de afzender er in het vervolg een ontvangstzegel op te bevestigen. Ze ziet reikhalzend uit naar de goede gaven om paps weer op peil te kunnen brengen. Het is druk op zijn afdeling waardoor hij slecht slaapt, wat niet bevorderlijk is voor het herstel. Met P. gaat het best, hij mag binnenkort 14 dagen op proef in zijn oude vak werken (fotografie en film). Meta heeft het druk dus ze ziet hem weinig. Ze heeft genoten van de zon, maar draagt nu weer wollen goed. Ze verlangt naar zon en vrede. Tot slot vraagt ze om toiletartikelen. &nbsp;

RobertWindersthin

Robert
Windersthin