We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

Bewijs van crematie Datum: 23-06-1943 Nr. 374 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Polak, Egbert Gustaaf geb. 24-12-72 overleden te Westerbork op 20-06-1943 op 22-06-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie Datum: 23-06-1943 Nr. 374 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Polak, Egbert Gustaaf geb. 24-12-72 overleden te Westerbork op 20-06-1943 op 22-06-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Egbert Gustaaf Polak

Cabaret. Cabaret (Humor und Melodie). Kamp Westerbork, schouwburg, barak 9. Datum: 1943-09&nbsp; Spelers van het cabaret op het toneel, achtergrond landschapsdecor. Tekst: Auf der Heide'. &nbsp;

Cabaret. Cabaret (Humor und Melodie). Kamp Westerbork, schouwburg, barak 9. Datum: 1943-09&nbsp; Spelers van het cabaret op het toneel, achtergrond landschapsdecor. Tekst: Auf der Heide'. &nbsp;

Kampgevangenen als artiest op het podium van de schouwburg

Verklaring van Dr. J. Samuels, chirurg- vrouwenarts Tekst in Duits. Hiermit erklare ich, dass Frau S. Kruimink-van Dam, sich im Postklimakterium befindet. Sie leidet an verschiedenen Alterskrankheiten. Datum: 1943-07-12 Plaats: Amsterdam

Verklaring van Dr. J. Samuels, chirurg- vrouwenarts Tekst in Duits. Hiermit erklare ich, dass Frau S. Kruimink-van Dam, sich im Postklimakterium befindet. Sie leidet an verschiedenen Alterskrankheiten. Datum: 1943-07-12 Plaats: Amsterdam

Verklaring van Dr. J. Samuels betreffende S. Kruimink-van Dam

Kamporganisatie kamp Westerbork

Financiën kamp Westerbork

Van: Moeder Aan: Hamburg, Flora Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-10-26 Onderwerp: bekenden op transport, pakketten; dagelijks leven in de barak. Het is er vol, hangende was, slechte nachtrust, huilende kinderen, verduistering en voor het eerst elektrisch licht; kleding; een was gedaan, emmer geleend van een barakbewoner; ziekenhuis, ziekten onder andere buikloop; &nbsp;voedsel in het kamp (erwtensoep); warm water halen. Hoop nog op tijd een pakketje te krijgen, voordat ze worden gedeporteerd. Een familielid (Glaser) werkt als secretaresse voor de ondercommandant (Haan). &nbsp;

Van: Moeder Aan: Hamburg, Flora Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-10-26 Onderwerp: bekenden op transport, pakketten; dagelijks leven in de barak. Het is er vol, hangende was, slechte nachtrust, huilende kinderen, verduistering en voor het eerst elektrisch licht; kleding; een was gedaan, emmer geleend van een barakbewoner; ziekenhuis, ziekten onder andere buikloop; &nbsp;voedsel in het kamp (erwtensoep); warm water halen. Hoop nog op tijd een pakketje te krijgen, voordat ze worden gedeporteerd. Een familielid (Glaser) werkt als secretaresse voor de ondercommandant (Haan). &nbsp;

Brief van moeder (Rosalina Hamburg-Glaser) aan Flora Hamburg vanuit kamp Westerbork

Proclamatie Van: de opperste bevelhebber van de geallieerde expeditiemacht, de Generaal Dwight D. Eisenhower

Proclamatie Van: de opperste bevelhebber van de geallieerde expeditiemacht, de Generaal Dwight D. Eisenhower

Proclamatie van Dwight D. Eisenhower

Van: Militair gezag Drenthe Kamp Westerbork&nbsp; Aan: Burgemeester te Vierhouten&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp/ Interneringskamp&nbsp; Datum: 1945-05-17&nbsp; Onderwerp: Terugkeer van Vries, de, Irma Sophie vanuit kamp Westerbork naar gemeente Vierhouten.

Van: Militair gezag Drenthe Kamp Westerbork&nbsp; Aan: Burgemeester te Vierhouten&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp/ Interneringskamp&nbsp; Datum: 1945-05-17&nbsp; Onderwerp: Terugkeer van Vries, de, Irma Sophie vanuit kamp Westerbork naar gemeente Vierhouten.

Brief van het Militair Gezag aan de Burgemeester van Vierhouten over de terugkeer van Irma de Vries

Van: Informatiebureau van het Ned. Rode Kruis&nbsp; Aan: Coelingh-Barnstijn, A.&nbsp; Plaats: Amsterdam&nbsp; Datum: 1946 - 1947&nbsp; Onderwerp: persoonsgegevens van verschillende familieleden, die niet altijd kloppen (brieven uit 1946).

Van: Informatiebureau van het Ned. Rode Kruis&nbsp; Aan: Coelingh-Barnstijn, A.&nbsp; Plaats: Amsterdam&nbsp; Datum: 1946 - 1947&nbsp; Onderwerp: persoonsgegevens van verschillende familieleden, die niet altijd kloppen (brieven uit 1946).

Brief van Informatiebureau van het Ned. Rode Kruis aan A. Coelingh-Barnstijn

Van: Bureel kampintendant kamp Westerbork Aan: Gassmann, Heinrich Datum: 1945-05-30 Onderwerp: vergunning om zich naar Groningen te begeven en terug te keren.

Van: Bureel kampintendant kamp Westerbork Aan: Gassmann, Heinrich Datum: 1945-05-30 Onderwerp: vergunning om zich naar Groningen te begeven en terug te keren.

Vergunning voor Heinrich Gassmann om op 30 mei 1945 naar Groningen te gaan

Van: Nederlandsche Rode Kruis&nbsp; Aan: Coelingh-Barnstijn, A.&nbsp; Plaats: Den Haag&nbsp; Datum: 1947-02-21&nbsp; Onderwerp: persoonsinformatie over haar broer Gustaaf Barnstijn.

Van: Nederlandsche Rode Kruis&nbsp; Aan: Coelingh-Barnstijn, A.&nbsp; Plaats: Den Haag&nbsp; Datum: 1947-02-21&nbsp; Onderwerp: persoonsinformatie over haar broer Gustaaf Barnstijn.

Brief van het Nederlandsche Rode Kruis aan A. Coelingh-Barnstijn

Bewijs van vrijlating Bestemd voor: Kruimink, Rudolf Maurits Vrijgelaten op 1942-11-18 uit kamp Westerbork

Bewijs van vrijlating Bestemd voor: Kruimink, Rudolf Maurits Vrijgelaten op 1942-11-18 uit kamp Westerbork

Bewijs van vrijlating voor Rudolf Maurits Kruimink

Van: Wolff, Maurits Datum: 1945-04-21 Betreft vrijstelling van veiligheidsmaatregelen i.v.m. reis naar Velp.

Van: Wolff, Maurits Datum: 1945-04-21 Betreft vrijstelling van veiligheidsmaatregelen i.v.m. reis naar Velp.

voor Maurits Wolff om naar Velp te gaan

Van: Gassmann-Baumann, Inge Onderwerp: leven in Duitsland, het vertrek naar Nederland, Nederland voor en tijdens de eerste oorlogsjaren, kamp Westerbork vanaf haar komst op 15 juli 1942 komst tot na de bevrijding van het kamp en haar dagelijkse leven de eerste jaren na de oorlog.&nbsp;

Van: Gassmann-Baumann, Inge Onderwerp: leven in Duitsland, het vertrek naar Nederland, Nederland voor en tijdens de eerste oorlogsjaren, kamp Westerbork vanaf haar komst op 15 juli 1942 komst tot na de bevrijding van het kamp en haar dagelijkse leven de eerste jaren na de oorlog.&nbsp;

Memoires van Inge Gassmann-Baumann

Van: Gassmann, Heinrich en Inge (via het &nbsp;Nederlandsche Rode Kruis) Aan: Davidov, leo, (Kfar Jedidia, Palestina) Datum: 1942-07-28 Plaats: Westerbork, kamp &nbsp; Onderwerp: verlovingsfelicitaties ontvangen. Ze zijn ondertussen getrouwd en leven samen in kamp Westerbork. Ouders zijn nog in Amsterdam, Franz werkt in Duitsland, is ook getrouwd. Op de achterkant het antwoord, 2 november 1942.

Van: Gassmann, Heinrich en Inge (via het &nbsp;Nederlandsche Rode Kruis) Aan: Davidov, leo, (Kfar Jedidia, Palestina) Datum: 1942-07-28 Plaats: Westerbork, kamp &nbsp; Onderwerp: verlovingsfelicitaties ontvangen. Ze zijn ondertussen getrouwd en leven samen in kamp Westerbork. Ouders zijn nog in Amsterdam, Franz werkt in Duitsland, is ook getrouwd. Op de achterkant het antwoord, 2 november 1942.

Brief van het echtpaar Gassmann-Baumann aan Leo Davidov

Van: RIOD&nbsp; Aan: Cahen, J.&nbsp; Plaats: Den Haag&nbsp; Datum: 1946-10-23&nbsp; Onderwerp: bedankt voor de schenking van een fotokopie van brief ‘Ergens in Nederland’ en briefkaarten.

Van: RIOD&nbsp; Aan: Cahen, J.&nbsp; Plaats: Den Haag&nbsp; Datum: 1946-10-23&nbsp; Onderwerp: bedankt voor de schenking van een fotokopie van brief ‘Ergens in Nederland’ en briefkaarten.

Brief van het RIOD aan Bob Cahen

Van: Gassmann, Heinrich Datum: 1945-04-19 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: Toestemming om het kamp te verlaten voor essentieel werk.&nbsp;

Van: Gassmann, Heinrich Datum: 1945-04-19 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: Toestemming om het kamp te verlaten voor essentieel werk.&nbsp;

Identiteitskaart van Heinrich Gassmann in kamp Westerbork

Van: Dienst Bureel kampintendant Aan: Kamppolitie en NBS Plaats: Westerbork, kamp (Interneringskamp) Datum: 1945-05-16 Onderwerp: toestemming voor Inge Gassmann-Baumann om zich in een straal van maximaal 6 kilometer buiten het kamp te begeven.

Van: Dienst Bureel kampintendant Aan: Kamppolitie en NBS Plaats: Westerbork, kamp (Interneringskamp) Datum: 1945-05-16 Onderwerp: toestemming voor Inge Gassmann-Baumann om zich in een straal van maximaal 6 kilometer buiten het kamp te begeven.

Vergunning voor Inge Gassmann-Baumann omm zich buiten het kamp te begeven

Van: Dienst Bureel Kampintendant Aan: Gassmann-Baumann, Inge Geboren: 1923-05-18&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1945-06-26 Onderwerp: Ontslag uit het kamp op 28 juni 1945. De auto's naar Amsterdam vertrekken om 8 uur 's morgens.

Van: Dienst Bureel Kampintendant Aan: Gassmann-Baumann, Inge Geboren: 1923-05-18&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1945-06-26 Onderwerp: Ontslag uit het kamp op 28 juni 1945. De auto's naar Amsterdam vertrekken om 8 uur 's morgens.

WernerDobrzyner

Werner
Dobrzyner