In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Van: Mr. van Proosdij, A.C.G. Aan: Fuldauer-Koob, M. en mevrouw Espinosa-Fuldauer, L.J. Plaats: Amsterdam Datum: 1943-05-18 Onderwerp: toegestuurd doorslagen van brieven die aan de Rijksinspectie en de heer Fuldauer zijn gestuurd.

Van: Mr. van Proosdij, A.C.G. Aan: Fuldauer-Koob, M. en mevrouw Espinosa-Fuldauer, L.J. Plaats: Amsterdam Datum: 1943-05-18 Onderwerp: toegestuurd doorslagen van brieven die aan de Rijksinspectie en de heer Fuldauer zijn gestuurd.

Brief van Mr. A.C.G. van Proosdij aan mevrouw M. Fuldauer-Koob en mevrouw L.J. Espinosa-Fuldauer vanuit Amsterdam

Van: Cohen-de Haaff, H.C. en Nathan Aan: Heymans, A. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-12-16 Onderwerp: de veertien dagen zijn weer om (om weer te schrijven); mogen geen pakketjes meer ontvangen zonder pakketzegel; been van de schrijfster niet goed, bij de dokter geweest, krijgt rus en het been moet 2x per dag verbonden worden; ze zit er vijf maanden mee; zondag een half jaar in het kamp; in het kamp is het eentonig, behoefte aan verandering; zou er weer een krant gestuurd kunnen worden…

Van: Cohen-de Haaff, H.C. en Nathan Aan: Heymans, A. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-12-16 Onderwerp: de veertien dagen zijn weer om (om weer te schrijven); mogen geen pakketjes meer ontvangen zonder pakketzegel; been van de schrijfster niet goed, bij de dokter geweest, krijgt rus en het been moet 2x per dag verbonden worden; ze zit er vijf maanden mee; zondag een half jaar in het kamp; in het kamp is het eentonig, behoefte aan verandering; zou er weer een krant gestuurd kunnen worden…

Brief van H.C. Cohen-de Haaff aan de heer A. Heymans vanuit kamp Westerbork

Van: van Bergen-Diamant, Nora Aan: van Bergen, Chaja Plaats: Amsterdam Datum: 1946-06-12 Onderwerp: ze is reuze nieuwsgierig naar het verblijf van Chaja in Engeland; ze is zelf tijdens de Pinksterdagen in Santpoort geweest; …

Van: van Bergen-Diamant, Nora Aan: van Bergen, Chaja Plaats: Amsterdam Datum: 1946-06-12 Onderwerp: ze is reuze nieuwsgierig naar het verblijf van Chaja in Engeland; ze is zelf tijdens de Pinksterdagen in Santpoort geweest; …

Brief van Nora van Bergen-Diamant aan haar dochter Chaja vanuit Amsterdam

Van: Henri Aan: Cor en Piet Plaats: Amsterdam Datum: 1943-10-18 Onderwerp: de schrijver is in Amsterdam geweest, urn met de as van Jules; willen hem graag begraven op Zorgvliet; de vraag is of de Portugees Israëlitische gemeente de urn beschikbaar wil stellen, bracht een bezoek aan Mendes da Costa; niet duidelijk of bijzetting op een niet Joodse Begraafplaats van overheidswege geoorloofd is; advies om de urn tot na de oorlog op Westerveld in bewaring te geven…; als de P.I. is overgegaan tot begraven op Ouderkerk (aan de Amstel) is er niets meer aan de doen; er moet snel een besluit vallen; Els is overstuur door het vertrek van Siegfried; een van de mensen van het kantoor heeft een briefje uit Polen gelezen, dat een vroegere huisgenote geschreven heeft. Ze schreef dat ze in een fabriek werkte, gezond en vol goede moed. ‘Dit is het eerste betrouwbare bericht dat ik hoor’…

Van: Henri Aan: Cor en Piet Plaats: Amsterdam Datum: 1943-10-18 Onderwerp: de schrijver is in Amsterdam geweest, urn met de as van Jules; willen hem graag begraven op Zorgvliet; de vraag is of de Portugees Israëlitische gemeente de urn beschikbaar wil stellen, bracht een bezoek aan Mendes da Costa; niet duidelijk of bijzetting op een niet Joodse Begraafplaats van overheidswege geoorloofd is; advies om de urn tot na de oorlog op Westerveld in bewaring te geven…; als de P.I. is overgegaan tot begraven op Ouderkerk (aan de Amstel) is er niets meer aan de doen; er moet snel een besluit vallen; Els is overstuur door het vertrek van Siegfried; een van de mensen van het kantoor heeft een briefje uit Polen gelezen, dat een vroegere huisgenote geschreven heeft. Ze schreef dat ze in een fabriek werkte, gezond en vol goede moed. ‘Dit is het eerste betrouwbare bericht dat ik hoor’…

Brief van Henri aan Corrie en Piet vanuit Rotterdam

Van: Buijvoets, J.G. Aan: Chef Staf Militair Gezag, Hoofd Subsectie II-D Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-07-28 Onderwerp: tewerkstelling gedetineerden in de landbouw. De gedetineerden van kamp Westerbork zijn reeds ingeschakeld voor werk op eigen initiatief van Buijvoets. Er &nbsp;zijn geen personen meer beschikbaar voor inzet in de landbouw (al is een deel reeds werkzaam in de landbouw). De zware gevallen zijn nodig voor werkzaamheden in het kamp zelf, zoals het uitgraven van de grachten.&nbsp;

Van: Buijvoets, J.G. Aan: Chef Staf Militair Gezag, Hoofd Subsectie II-D Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-07-28 Onderwerp: tewerkstelling gedetineerden in de landbouw. De gedetineerden van kamp Westerbork zijn reeds ingeschakeld voor werk op eigen initiatief van Buijvoets. Er &nbsp;zijn geen personen meer beschikbaar voor inzet in de landbouw (al is een deel reeds werkzaam in de landbouw). De zware gevallen zijn nodig voor werkzaamheden in het kamp zelf, zoals het uitgraven van de grachten.&nbsp;

Brief van J. G. Buijvoets aan de chef van het Militair Gezag over tewerkstelling van gedetineerden

Breslauer, Werner Rudolf Moestuin waarin tomaten groeien.&nbsp; Kamp Westerbork, 1943-1944

Breslauer, Werner Rudolf Moestuin waarin tomaten groeien.&nbsp; Kamp Westerbork, 1943-1944

Moestuin met tomaten in kamp Westerbork

Van: Der Israelitischen Kultusgemeinde, registatiekantoor Aan: Tauber, Fritz Plaats: Wenen Datum: 1912-08-16

Van: Der Israelitischen Kultusgemeinde, registatiekantoor Aan: Tauber, Fritz Plaats: Wenen Datum: 1912-08-16

AdalbertThal

Adalbert
Thal