In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

1945

Juni 1945

Bewijs Van het Gesundheitswesen in Theresienstadt No. 091631 Blanco

Bewijs Van het Gesundheitswesen in Theresienstadt No. 091631 Blanco

Bewijs Gesundheitswesen

Bewijs Van het Gesundheitswesen in Theresienstadt No. 091632 Blanco

Bewijs Van het Gesundheitswesen in Theresienstadt No. 091632 Blanco

Nachtausweis&nbsp; Datum: 1942-07-03 Plaats: Amsterdam Voor het betreden van de straat na 20.00 uur met gebruikmaking van een fiets.

Nachtausweis&nbsp; Datum: 1942-07-03 Plaats: Amsterdam Voor het betreden van de straat na 20.00 uur met gebruikmaking van een fiets.

Bewijs

Bewijs van aanmelding Van: Meijer, Alfred Plaats: Amsterdam Datum: 1941-04-04

Bewijs van aanmelding Van: Meijer, Alfred Plaats: Amsterdam Datum: 1941-04-04

Inkwartieringsbiljet Gemeente Amsterdam Van: Kruimink-van Dam, S. Ingekwartierd bij Cozijn, M. Datum: 1943-01-19

Inkwartieringsbiljet Gemeente Amsterdam Van: Kruimink-van Dam, S. Ingekwartierd bij Cozijn, M. Datum: 1943-01-19

Inkwartieringsbiljet van S. Kruimink-van Dam

Mededeling Van: Frank, Ph., Joodsche Raad voor Amsterdam, afd. Haarlem. Onderwerp: de Duitse autoriteiten hebben de evacuatie van de Joodse bevolking uit Bloemendaal, Overveen en Aerdenhout bevolen. Verzoek zich zondagmorgen te melden ten huize van de heer S. Barends.

Mededeling Van: Frank, Ph., Joodsche Raad voor Amsterdam, afd. Haarlem. Onderwerp: de Duitse autoriteiten hebben de evacuatie van de Joodse bevolking uit Bloemendaal, Overveen en Aerdenhout bevolen. Verzoek zich zondagmorgen te melden ten huize van de heer S. Barends.

Mededeling over evacuatie van de Joodse bevolking in Bloemendaal, Aerdenhout en Overveen

Joodse gemeenten in Noord-Holland

Joodse gemeente Haarlem

Van: Asscher, A. en Cohen, D., voorzitters Joodsche Raad&nbsp; Plaats: Amsterdam Datum: 1942-03-27 Onderwerp: op bevel van de Duitse autoriteiten moeten de Joodse inwoners van Bloemendaal, Aerdenhout en Overveen op maandag 30 maart hun woning verlaten. De bedoeling is dat zij die dag naar Amsterdam verhuizen om zich daar te vestigen.&nbsp;

Van: Asscher, A. en Cohen, D., voorzitters Joodsche Raad&nbsp; Plaats: Amsterdam Datum: 1942-03-27 Onderwerp: op bevel van de Duitse autoriteiten moeten de Joodse inwoners van Bloemendaal, Aerdenhout en Overveen op maandag 30 maart hun woning verlaten. De bedoeling is dat zij die dag naar Amsterdam verhuizen om zich daar te vestigen.&nbsp;

Brief van de Joodse Raad aan de Joodse inwoners van Bloemendaal, Ardenhout en Overveen

Van: Gemeentelijk Bureau voor Joodsche Inkwartiering Aan: Kruimink-van Dam, S. Plaats: Amsterdam Datum: 1943-01-27 Onderwerp: ter beschikking stelling van woonruimte

Van: Gemeentelijk Bureau voor Joodsche Inkwartiering Aan: Kruimink-van Dam, S. Plaats: Amsterdam Datum: 1943-01-27 Onderwerp: ter beschikking stelling van woonruimte

Brief van Gemeentelijk Bureau voor Joodsche Inkwartiering aan S. Kruimink-van Dam

Wat staat er op deze website en wat (nog) niet?

Over deze website

Contact

Van: de Joodse Raad voor Amsterdam Aan: Prins, Mej. (Pien) Plaats: Amsterdam Datum: 1943-07-09 Onderwerp: bevestiging dat Sara Hilversum-Querido zich nog in kamp Vught bevindt.

Van: de Joodse Raad voor Amsterdam Aan: Prins, Mej. (Pien) Plaats: Amsterdam Datum: 1943-07-09 Onderwerp: bevestiging dat Sara Hilversum-Querido zich nog in kamp Vught bevindt.

Brief van de Joodse Raad aan Mej. Prins vanuit Amsterdam

Deportatie vanuit kamp Westerbork

Transportbegeleiding vanuit kamp Westerbork

Algemeen

Vragen over personen

Vragen over een onderwerp

Vragen over een foto, voorwerp of document

Veelgestelde vragen

Kamporganisatie kamp Westerbork

Joodse Raad kamp Westerbork

Briefje waarop met potlood de naam, werkgroep, tijd van afwezigheid, datum en handtekening zijn ingevuld. Datum: 1940-09-25 Absentie van Edgar Pfifferling. Hij moest op een bepaalde tijd op de Kommandantur zijn.

Briefje waarop met potlood de naam, werkgroep, tijd van afwezigheid, datum en handtekening zijn ingevuld. Datum: 1940-09-25 Absentie van Edgar Pfifferling. Hij moest op een bepaalde tijd op de Kommandantur zijn.

Afzegbrief van Edgar Pfifferling Arbeitsgruppe Schüle

1940

September 1940

Rapport School Lager Westerbork Van: De Jong, Daan Datum: 1944-09-01

Rapport School Lager Westerbork Van: De Jong, Daan Datum: 1944-09-01

Schoolrapport van Daan de Jong

Briefje waarop met potlood de naam, werkgroep, tijd van afwezigheid, datum en handtekening zijn ingevuld. Datum: 1940-09-25 Zie ook: inv.nr. 1021-1 Absentie van Fredy Berger in verband met een tijdelijk verblijf op de Kommandatur.

Briefje waarop met potlood de naam, werkgroep, tijd van afwezigheid, datum en handtekening zijn ingevuld. Datum: 1940-09-25 Zie ook: inv.nr. 1021-1 Absentie van Fredy Berger in verband met een tijdelijk verblijf op de Kommandatur.

Afzegbrief van Fredy Berger van de Atbeitsgruppe Schüle

Cabaret Cabaret (Humor und Melodie) Kamp Westerbork, schouwburg, barak 9 Datum: 1943-09 Toneelspelers op toneel voorstellend een schoolklas. Tekst: Ich muss hinaus. Leraar: G. Witepski Leerlingen: Max Ehrlich, Hermann Feiner, Beatrice Lissauer, Hannalore Cahn, Ruth Pagener, Lotte Heider, Ulla Gross en Catharina Frank.

Cabaret Cabaret (Humor und Melodie) Kamp Westerbork, schouwburg, barak 9 Datum: 1943-09 Toneelspelers op toneel voorstellend een schoolklas. Tekst: Ich muss hinaus. Leraar: G. Witepski Leerlingen: Max Ehrlich, Hermann Feiner, Beatrice Lissauer, Hannalore Cahn, Ruth Pagener, Lotte Heider, Ulla Gross en Catharina Frank.

Een scene uit de revue Humor und Melodie

Cabaret.&nbsp; cabaret (Humor und Melodie) Kamp Westerbork, schouwburg, barak 9&nbsp; Datum: 1943-09&nbsp; Toneelspelers op toneel.&nbsp; Tekst: Appell !!!!&nbsp; Voorste rij: zesde van links Beatrice Lissauer; man centraal Max Erhlich; gezicht achter Ehrlich is Catharina Frank; dikke man op de voorste rij, derde van rechts is Kurt Gerron (Gerson); naast Kurt staat Günter Witepski. &nbsp;

Cabaret.&nbsp; cabaret (Humor und Melodie) Kamp Westerbork, schouwburg, barak 9&nbsp; Datum: 1943-09&nbsp; Toneelspelers op toneel.&nbsp; Tekst: Appell !!!!&nbsp; Voorste rij: zesde van links Beatrice Lissauer; man centraal Max Erhlich; gezicht achter Ehrlich is Catharina Frank; dikke man op de voorste rij, derde van rechts is Kurt Gerron (Gerson); naast Kurt staat Günter Witepski. &nbsp;

'Appell, Appell!', een scene uit de revue Humor und Melodie

Cabaret.&nbsp; Cabaret (Humor und Melodie) Kamp Westerbork, schouwburg, barak 9 Datum: 1943-09&nbsp; Twee toneelspelers op toneel in nachtkleding, als decor geschilderd inrichting van een barak.&nbsp; Tekst: Du sollst nicht immer sagen: spezifizieren! Zie ook neg. nr. 5/10/6/4

Cabaret.&nbsp; Cabaret (Humor und Melodie) Kamp Westerbork, schouwburg, barak 9 Datum: 1943-09&nbsp; Twee toneelspelers op toneel in nachtkleding, als decor geschilderd inrichting van een barak.&nbsp; Tekst: Du sollst nicht immer sagen: spezifizieren! Zie ook neg. nr. 5/10/6/4

Scene uit de revue Humor und Melodie

Cabaret.&nbsp; cabaret (Humor und Melodie) Kamp Westerbork, schouwburg, barak 9 Datum: 1943-09.&nbsp; Twee toneelspelers op toneel. Als decor een koets met twee paarden (postkoets scene) Tekst: Immer langsam !! Decorontwerp: Hans Margules

Cabaret.&nbsp; cabaret (Humor und Melodie) Kamp Westerbork, schouwburg, barak 9 Datum: 1943-09.&nbsp; Twee toneelspelers op toneel. Als decor een koets met twee paarden (postkoets scene) Tekst: Immer langsam !! Decorontwerp: Hans Margules

'Postkutschenzeit', een scene uit de revue Humor und Melodie

Cabaret.&nbsp; Cabaret (Humor und Melodie). Kamp Westerbork, schouwburg, barak 9. Datum: 1943-09.&nbsp; Toneelspeelster op toneel.&nbsp; Als decor kamerscherm, tafel en stoel.&nbsp; Tekst: 'Du hast ja schon langst eine and're im sinn...'.&nbsp; &nbsp;

Cabaret.&nbsp; Cabaret (Humor und Melodie). Kamp Westerbork, schouwburg, barak 9. Datum: 1943-09.&nbsp; Toneelspeelster op toneel.&nbsp; Als decor kamerscherm, tafel en stoel.&nbsp; Tekst: 'Du hast ja schon langst eine and're im sinn...'.&nbsp; &nbsp;

Van: Walter Wijnberg Plaats: Westerbork, kamp &nbsp; Datum: 1944-04-18&nbsp; Onderwerp: Schoolrapport 1ste kwartaal 1944.

Van: Walter Wijnberg Plaats: Westerbork, kamp &nbsp; Datum: 1944-04-18&nbsp; Onderwerp: Schoolrapport 1ste kwartaal 1944.

Schoolrapport van Walter Wijnberg

Ausweiskarte Lager Westerbork Van: de Jong, Daniel Datum: 1943-09-29 Bijz.: Barneveld

Ausweiskarte Lager Westerbork Van: de Jong, Daniel Datum: 1943-09-29 Bijz.: Barneveld

Ausweiskarte van Daniel de Jong

Van: Wijnberg, Walter Plaats: Westerbork, kamp &nbsp; Datum: 1944-07-13 Schoolrapport over het 2de kwartaal van het schooljaar 1944.

Van: Wijnberg, Walter Plaats: Westerbork, kamp &nbsp; Datum: 1944-07-13 Schoolrapport over het 2de kwartaal van het schooljaar 1944.

Schoolrapport van Walter Wijnberg uit kamp Westerbork

Rapport School Lager Westerbork Van: De Jong, Daniel Datum: 1944-04-18

Rapport School Lager Westerbork Van: De Jong, Daniel Datum: 1944-04-18

Schoolrapport van Daniel de Jong

Sonder-Ausweis&nbsp; Frankfort, Hartog, 15-6-06, B12 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: Lagerkommandantur und Haus 1-7 Arbeiten zu verrichten (DB 6).&nbsp; Gültig bis: Auf Weiteres

Sonder-Ausweis&nbsp; Frankfort, Hartog, 15-6-06, B12 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: Lagerkommandantur und Haus 1-7 Arbeiten zu verrichten (DB 6).&nbsp; Gültig bis: Auf Weiteres

Sonderausweis van Hartog Frankfort

Cabaret.&nbsp; Cabaret (Humor und melodie) Kamp Westerbork, schouwburg, barak 9 Datum: 1943-09&nbsp; Toneelspelers op toneel, een als koetsier (Max Ehrlich) en twee spelers (Rosen en Witepski) als passagier. Als decor een koets met twee paarden.&nbsp; Met de tekst: Postkutschenzeit (immer langsam, immer langsam) .

Cabaret.&nbsp; Cabaret (Humor und melodie) Kamp Westerbork, schouwburg, barak 9 Datum: 1943-09&nbsp; Toneelspelers op toneel, een als koetsier (Max Ehrlich) en twee spelers (Rosen en Witepski) als passagier. Als decor een koets met twee paarden.&nbsp; Met de tekst: Postkutschenzeit (immer langsam, immer langsam) .

Cabaret.&nbsp; Cabaret(Humor und Melodie) Kamp Westerbork, schouwburg, barak 9 Datum: 1943-09 Toneelspeler op toneel voorstellend een koetsier.&nbsp; Als decor een koets met twee paarden.&nbsp; Tekst: Postkutschenzeit (immer langsam, immer langsam).

Cabaret.&nbsp; Cabaret(Humor und Melodie) Kamp Westerbork, schouwburg, barak 9 Datum: 1943-09 Toneelspeler op toneel voorstellend een koetsier.&nbsp; Als decor een koets met twee paarden.&nbsp; Tekst: Postkutschenzeit (immer langsam, immer langsam).

Een pagina uit het poëziealbum van Gisela Müller. Op deze pagina is een gedicht geschreven door Alfred Walter (1913-1945). Datum: 1942-04-28 Plaats: Westerbork, kamp (Centraal Vluchtelingenkamp-)&nbsp;

Een pagina uit het poëziealbum van Gisela Müller. Op deze pagina is een gedicht geschreven door Alfred Walter (1913-1945). Datum: 1942-04-28 Plaats: Westerbork, kamp (Centraal Vluchtelingenkamp-)&nbsp;

Gedicht uit het poëziealbum van Gisela Müller geschreven door Alfred Walter

Cabaret.&nbsp; Cabaret (Humor und Melodie) Kamp Westerbork, schouwburg, barak 9 Datum: 1943-09 Twee toneelspelers binnen een Oosters decor.&nbsp; Tekst: ‘Opium (moet zijn Herman Feiner)’, op de afbeelding staat hij rechts op de trap. Links Heinz Rosenfeld.

Cabaret.&nbsp; Cabaret (Humor und Melodie) Kamp Westerbork, schouwburg, barak 9 Datum: 1943-09 Twee toneelspelers binnen een Oosters decor.&nbsp; Tekst: ‘Opium (moet zijn Herman Feiner)’, op de afbeelding staat hij rechts op de trap. Links Heinz Rosenfeld.

'Opium', een scene uit de revue Humor und Melodie

Ausweiskarte Lager Westerbork Van: de Jong, Marcus Datum: 1943-09-29 Ingedeeld bij DB 4 Gr. 6 Bijz.: Barneveld

Ausweiskarte Lager Westerbork Van: de Jong, Marcus Datum: 1943-09-29 Ingedeeld bij DB 4 Gr. 6 Bijz.: Barneveld

Ausweiskarte van Marcus de Jong

Ausweiskarte Lager Westerbork Van: de Jong-Casseres, Rosalie Datum: 1943-09-29 Ingedeeld bij DB 1 Gr. 6 Bijz.: Barneveld

Ausweiskarte Lager Westerbork Van: de Jong-Casseres, Rosalie Datum: 1943-09-29 Ingedeeld bij DB 1 Gr. 6 Bijz.: Barneveld

Ausweiskarte van Rosalie de Jong-Casseres

Sonder-Ausweis&nbsp; Poons, Hartog, 1-4-01, B5 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: allen Betrieben Arbeiten zu verrichten (DB 2). Gültig nur in O.D. Begleitung

Sonder-Ausweis&nbsp; Poons, Hartog, 1-4-01, B5 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: allen Betrieben Arbeiten zu verrichten (DB 2). Gültig nur in O.D. Begleitung

Sonderausweis van Hartog Poons

Brandweeroefening.&nbsp; Foto van een decor uit het cabaretprogramma Humor und Melodie, revue in 18 beelden. Kamp Westerbork,&nbsp; Datum: 1943-09-27.&nbsp; Beeld/Scene/Decor: Appell Appell ! Decor gemaakt door Hans Margules.

Brandweeroefening.&nbsp; Foto van een decor uit het cabaretprogramma Humor und Melodie, revue in 18 beelden. Kamp Westerbork,&nbsp; Datum: 1943-09-27.&nbsp; Beeld/Scene/Decor: Appell Appell ! Decor gemaakt door Hans Margules.

Illustratie decor 'Appell, Appell!' uit de revue Humor und Melodie

Van: Meijer, Leo Aan: Lieve allen Plaats: Westerbork, kamp Datum: Onderwerp: bedankje voor alle cadeautjes en dingen die zijn gestuurd;

Van: Meijer, Leo Aan: Lieve allen Plaats: Westerbork, kamp Datum: Onderwerp: bedankje voor alle cadeautjes en dingen die zijn gestuurd;

Brief van Leo Meijer aan Walter en anderen vanuit kamp Westerbork

Chanoeka viering met kinderen in kamp Westerbork.&nbsp; Kamp Westerbork, 1942-12

Chanoeka viering met kinderen in kamp Westerbork.&nbsp; Kamp Westerbork, 1942-12

Viering van Chanoeka in kamp Westerbork

Pagina uit het poëziealbum van Gisela Müller. Op de pagina is een gedicht geschreven door haar lerares Engels, Lotte Friederike Schönheim (1902-1992).&nbsp; Datum: 1942-04-17 Plaats: Westerbork, kamp (Centraal Vluchtelingenkamp-)

Pagina uit het poëziealbum van Gisela Müller. Op de pagina is een gedicht geschreven door haar lerares Engels, Lotte Friederike Schönheim (1902-1992).&nbsp; Datum: 1942-04-17 Plaats: Westerbork, kamp (Centraal Vluchtelingenkamp-)

Gedicht uit het poëziealbum van Gisela Müller geschreven door Lotte Friederike Schönheim

Een pagina uit het poëziealbum van Gisela Müller. Op deze pagina is een gedicht geschreven door Salo Carlebach (1909-1942). Salo was als jeugdleider aangesteld in kamp Westerbork. Hij melde zich op 15 juli 1942 als vrijwilliger aan om de de weeskinderen uit de weeshuisbarak te begeleiden naar Auschwitz. Datum: 1942-05 Plaats: Westerbork, kamp (Centraal Vluchtelingenkamp-)&nbsp;

Een pagina uit het poëziealbum van Gisela Müller. Op deze pagina is een gedicht geschreven door Salo Carlebach (1909-1942). Salo was als jeugdleider aangesteld in kamp Westerbork. Hij melde zich op 15 juli 1942 als vrijwilliger aan om de de weeskinderen uit de weeshuisbarak te begeleiden naar Auschwitz. Datum: 1942-05 Plaats: Westerbork, kamp (Centraal Vluchtelingenkamp-)&nbsp;

Walther FeistBlumenthal

Walther Feist
Blumenthal