In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Van: Biene, van, Eva Aan: Biene, van, Ina Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-08-13 Onderwerp: omstandigheden; vraag om zeep te sturen

Van: Biene, van, Eva Aan: Biene, van, Ina Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-08-13 Onderwerp: omstandigheden; vraag om zeep te sturen

Briefkaart van Eva van Biene aan Ina van Biene vanuit kamp Westerbork

Uitgaande transporten kamp Westerbork

Transport 13 september 1944 - Bergen-Belsen

Toegangsweg naar het kamp en het spoor. Dienstwoningen, barak 75 en het ketelhuis en andere gebouwen op de achtergrond. Foto van een tekening van J.H. Gosschalk Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-12&nbsp;

Toegangsweg naar het kamp en het spoor. Dienstwoningen, barak 75 en het ketelhuis en andere gebouwen op de achtergrond. Foto van een tekening van J.H. Gosschalk Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-12&nbsp;

Foto van een tekening van de toegangsweg en spoor naar kamp Westerbork door J.H. Gosschalk

Plaatsen in kamp Westerbork

Strafbarakken

Dienstwoning.&nbsp; Dienstwoning van de onderdirecteur, kamp Westerbork, 1939.&nbsp; Foto is gemaakt door een opzichter van de Rijksgebouwendienst tijdens de bouw van het kamp.

Dienstwoning.&nbsp; Dienstwoning van de onderdirecteur, kamp Westerbork, 1939.&nbsp; Foto is gemaakt door een opzichter van de Rijksgebouwendienst tijdens de bouw van het kamp.

van de bouw van de dienstwoning van de onderdirecteur in het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork

Onderduikplaatsen

Onderuikboerderij van Cornelis Flokstra

Onderduik bij Noorder Dierenpark Emmen

Corrie ten Boomhuis

Onderduik bij de Pastorie van Garsthuizen

Onderduik in Heerlen

Onderduik in Nijverdal

Onderuikboerderij Enter

Onderduik in Enschede

Onderuik in het Breyerhuisje in Nieuw-Vennep

Hervormde Kweekschool Amsterdam

Onderduik in de Zaanstreek

Onderduik in Grubbenvorst

Onderuik in Brunssum

Onderuikboerderij Marinus Post

Onderduik in de Breepleinkerk

Onderduik in Café Koster

Onderuikboerderij in Wijkersloot

Onderduik bij Kinderdagverblijf Kindjeshaven

Onderduik in Steenwijk

Onderduik bij de familie Noordhof in Zwolle

Onderduikholen

Het Achterhuis

Onderduikboerderij aan de Wiltsangh 29

Onderduik bij de Psychiatrische Inrichting Beileroord

Onderduik bij het Protestante Kindertehuis Breda

Het Stadskanaalster Achterhuis

Onderduik in Varsseveld

Onderduik in Aalten

Onderduik in Nieuwehorne

Onderduik in Zuid-West Friesland

Onderduik in de Noordoostpolder

Onderduik in Nieuwlande

Kamporganisatie kamp Westerbork

Joodse Ordedienst

Een SS'er in een dienstwoning.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-1944&nbsp; De foto is gemaakt door Werner Rudolf Breslauer.

Een SS'er in een dienstwoning.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-1944&nbsp; De foto is gemaakt door Werner Rudolf Breslauer.

SS'er in een dienstwoning in kamp Westerbork

Einsatzstab Reichsleiter Rosenberg

Pulsen van bezittingen

Recept&nbsp; Voor: Boom-Jacobs, E. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-09-22

Recept&nbsp; Voor: Boom-Jacobs, E. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-09-22

Recept voor E. Boom-Jacobs in kamp Westerbork

Foto is gemaakt door Breslauer, Werner, Rudolf Portretfoto van de architect Winne Plaats: Westerbork Datum: 1942-1944 Winne was verantwoordelijk voor de bouw- en onderhoudsactiviteiten in kamp Westerbork

Foto is gemaakt door Breslauer, Werner, Rudolf Portretfoto van de architect Winne Plaats: Westerbork Datum: 1942-1944 Winne was verantwoordelijk voor de bouw- en onderhoudsactiviteiten in kamp Westerbork

Foto van architect Winne

Overzicht van het kamp gezien vanaf het veld. Foto van een tekening van J.H. Gosschalk Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-05

Overzicht van het kamp gezien vanaf het veld. Foto van een tekening van J.H. Gosschalk Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-05

Foto van een tekening van het overzicht van het kamp vanaf het heideveld door J.H. Gosschalk

Anti-Joodse maatregelen

Ariërverklaring

Overzicht van het werkveld van het kamp Foto van een tekening van Gosschalk, J.H.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-05

Overzicht van het werkveld van het kamp Foto van een tekening van Gosschalk, J.H.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-05

Foto van een tekening van een werkveld bij kamp Westerbork door J.H. Gosschalk

Van: Cahen, Jonas&nbsp; Aan:&nbsp; Plaats: Repatriëring/noodziekenhuis Groningen Datum: 1945-07-13&nbsp; Onderwerp: van Repatriëring/noodziekenhuis Groningen naar Leiden.

Van: Cahen, Jonas&nbsp; Aan:&nbsp; Plaats: Repatriëring/noodziekenhuis Groningen Datum: 1945-07-13&nbsp; Onderwerp: van Repatriëring/noodziekenhuis Groningen naar Leiden.

Repatriëringskaart van Bob Cahen

Van: Burgemeester gem. Zuidbroek&nbsp; Aan: Secr. Generaal Dep. Bin. Zaken&nbsp; Plaats: Den Haag&nbsp; Datum: 1940-10-30&nbsp; Onderwerp: verklaringen t.a.v. Arische afstamming.

Van: Burgemeester gem. Zuidbroek&nbsp; Aan: Secr. Generaal Dep. Bin. Zaken&nbsp; Plaats: Den Haag&nbsp; Datum: 1940-10-30&nbsp; Onderwerp: verklaringen t.a.v. Arische afstamming.

Jonasvan Wageningen

Jonas
van Wageningen