In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Van: M. de Jong, bureau kampintendant Aan: hoofd N.M.A. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-05-14 Onderwerp: bijgaand briefje bij schrijven van Dr Roozendaal. Daarop met potlood handgeschreven notitie van Buijvoets: &nbsp;'In verband met opheffing kampziekenhuis (vrije kamp) niet nodig.'

Van: M. de Jong, bureau kampintendant Aan: hoofd N.M.A. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-05-14 Onderwerp: bijgaand briefje bij schrijven van Dr Roozendaal. Daarop met potlood handgeschreven notitie van Buijvoets: &nbsp;'In verband met opheffing kampziekenhuis (vrije kamp) niet nodig.'

Mededeling van het bureau van de kampintendant aan het hoofd N.M.A. over een schrijven van Dr. Roozendaal

Van: dr. Boerma, Medische Dienst Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1947-04-25 Onderwerp: Het verzoek om de regeling betreffende chronisch zieken van een periode van 14 dagen te verlengen tot een maand.

Van: dr. Boerma, Medische Dienst Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1947-04-25 Onderwerp: Het verzoek om de regeling betreffende chronisch zieken van een periode van 14 dagen te verlengen tot een maand.

Verzoek van Dr. Boerma aan J.G. Buijvoets over verlenging regeling chronisch zieken

Van: Bakker, W.&nbsp; Aan: Comité voor Bijzondere Joodsche Belangen&nbsp; Plaats: Assen&nbsp; Datum: 1939-09-06&nbsp; Onderwerp: landbouwopleiding Vluchtelingenkamp

Van: Bakker, W.&nbsp; Aan: Comité voor Bijzondere Joodsche Belangen&nbsp; Plaats: Assen&nbsp; Datum: 1939-09-06&nbsp; Onderwerp: landbouwopleiding Vluchtelingenkamp

Brief van W. Bakker aan het Comité voor Bijzondere Joodse belangen

Mededeling&nbsp; Datum: 1944-01-05&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: inentingen van mensen tussen 1-45 jaar.

Mededeling&nbsp; Datum: 1944-01-05&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: inentingen van mensen tussen 1-45 jaar.

Mededeling over inenting van kampgevangenen tussen 1-45 jaar

Van: Buijvoets, J.G. Aan: Militaire Prov. Commissaris in provincie Drenthe Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-05-16 Onderwerp: permanent ter beschikkingstelling van een auto aan dr. Baudoin.

Van: Buijvoets, J.G. Aan: Militaire Prov. Commissaris in provincie Drenthe Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-05-16 Onderwerp: permanent ter beschikkingstelling van een auto aan dr. Baudoin.

Verzoek van J.G. Buijvoets aan het Militair Gezag permanent een auto ter beschikking te stellen aan arts Baudoin

Van: Buijvoets, J.G. Aan: Staf Militair Gezag/Medische Dienst te Den Haag Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-12-21 Onderwerp: vertrek van de kamparts v/d Bijl en de problemen om een vervanger te vinden, een vrije arts. Er heeft al personeel ontslag genomen, omdat zij niet onder een gedetineerde willen werken. Verzoek om medisch personeel m.i.v. 1/1 1946.

Van: Buijvoets, J.G. Aan: Staf Militair Gezag/Medische Dienst te Den Haag Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-12-21 Onderwerp: vertrek van de kamparts v/d Bijl en de problemen om een vervanger te vinden, een vrije arts. Er heeft al personeel ontslag genomen, omdat zij niet onder een gedetineerde willen werken. Verzoek om medisch personeel m.i.v. 1/1 1946.

Verzoek van J.G. Buijvoets aan de staf van het Militair Gezag om een arts behorend tot het vrij personeel

Van: Doove, Th. majoor Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-05-05 Onderwerp: verzoek om dr. Baudoin een van de auto's ter beschikking te stellen t.b.v. zijn werkzaamheden.

Van: Doove, Th. majoor Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-05-05 Onderwerp: verzoek om dr. Baudoin een van de auto's ter beschikking te stellen t.b.v. zijn werkzaamheden.

Verzoek van maj. Th. Doove aan J.G. Buijvoets een wagen ter beschikking te stellen aan arts Baudoin

Van: Boerma, A.P.A, arts Medische Dienst Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1946-10-30 Onderwerp: Verzoek om vijftig dekens van geallieerde herkomst.

Van: Boerma, A.P.A, arts Medische Dienst Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1946-10-30 Onderwerp: Verzoek om vijftig dekens van geallieerde herkomst.

Verzoek van arts Boerma aan J. G. Buijvoets om vijftig dekens voor het ziekenhuis

Mededeling Datum: 1943-03-09 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: Inentingen

Mededeling Datum: 1943-03-09 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: Inentingen

Mededeling over inentingen

Mededeling Datum: 1943-11-11 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: verplichte inenting

Mededeling Datum: 1943-11-11 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: verplichte inenting

Mededeling over verplichte inenting

Van: Roozendaal, hoofd medische dienst (Joods, vrije kamp) Aan:&nbsp; Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-05-11 Onderwerp: verzoek aan apotheek om insuline af te geven.

Van: Roozendaal, hoofd medische dienst (Joods, vrije kamp) Aan:&nbsp; Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-05-11 Onderwerp: verzoek aan apotheek om insuline af te geven.

Verzoek van Dr. Alexander Roozendaal om insuline aan de apotheek af te geven

Van: Meppelink, H. Chef Personeelszaken Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1946-12-11 Onderwerp: Personeel bezoekkantine. Vraag over het beheer ervan.

Van: Meppelink, H. Chef Personeelszaken Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1946-12-11 Onderwerp: Personeel bezoekkantine. Vraag over het beheer ervan.

Verzoek van Meppelink van personeelszaken aan J.G. Buijvoets over het beheer van de kantine voor het personeel

Van: Roozendaal, hoofd medische dienst (Joods, vrije kamp) Aan: de kampintendant Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-05-11 Onderwerp: verzoek om voorraad insuline aan te kopen bij een apotheek in Meppel voor het ziekenhuis van het vrije kamp.

Van: Roozendaal, hoofd medische dienst (Joods, vrije kamp) Aan: de kampintendant Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-05-11 Onderwerp: verzoek om voorraad insuline aan te kopen bij een apotheek in Meppel voor het ziekenhuis van het vrije kamp.

Verzoek van Dr. A. Roozendaal aan de kampintendant om een voorraad insuline te kopen

Van: Huisman, G.K. Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1946-08-29 Onderwerp: Verzoek om onderhoud over allerlei kampzaken van touwpluizen, uitbreiden parkeer mogelijkheden bij slagboom 1, ontruiming barak 8 tot uitbreiding van de busdiensten naar Emmen.

Van: Huisman, G.K. Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1946-08-29 Onderwerp: Verzoek om onderhoud over allerlei kampzaken van touwpluizen, uitbreiden parkeer mogelijkheden bij slagboom 1, ontruiming barak 8 tot uitbreiding van de busdiensten naar Emmen.

Verzoek van G.K. Huisman aan J.G. Buijvoets voor een onderhoud over kampzaken

Van: Buijvoets, J.G. Aan: het gehele personeel Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-09-15 Onderwerp: ziekte (buiten het kamp) en verlof (aanvraag) personeel.

Van: Buijvoets, J.G. Aan: het gehele personeel Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-09-15 Onderwerp: ziekte (buiten het kamp) en verlof (aanvraag) personeel.

Order voor het personeel van J.G. Buijvoets over ziekte buiten het kamp en aanvraag verlof

Clara Coster is de dochter van Emanuel Coster, van beroep diamantversteller, en Naatje van Lier. Clara wordt op 16 april 1905 in Rotterdam geboren. Zij huwt met Mozes Bloemendal op 1 juli 1936 in Amsterdam. Clara werkt als verkoopster in de Bijenkorf. Uit haar huwelijk met Mozes worden twee kinderen geboren, Benjamin in 1938 en Emanuel in 1940. Het gezin Bloemendal-Coster woont dan op het adres Korte Meerhuizenstraat 10 in Amsterdam. Clara komt samen met haar kinderen op 19 juli 1942 aan in kamp Westerbork. Op 5 oktober 1942 wordt ze gedeporteerd naar Auschwitz. Clara en haar kinderen worden direct na aankomst op 8 oktober 1942 in Auschwitz vermoord.&nbsp; Verhaal afkomstig van de WesterborkPortretten

Israël MarcusPolak

Israël Marcus
Polak