In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Tweede distributiestamkaart, op naam van Jules Cohen, geboren op 21 dec. 1921 en woonachtig in Deventer, 1946.

Tweede distributiestamkaart, op naam van Jules Cohen, geboren op 21 dec. 1921 en woonachtig in Deventer, 1946.

Distributiestamkaart van Jules Cohen

Brief Van: Kwieser, Henri Aan: Jong, de, Henk en Jong-Cohen, de, Stella Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-01-05 Onderwerp: De schrijver bedankt Stella en Henk voor het pakje. Hij stuurt een nieuw zegel mee. Voor een volgend pakje vraagt hij om een lampje voor een handdynamo en pincetje. Hetty ligt nog op bed met bronchitis.&nbsp;

Brief Van: Kwieser, Henri Aan: Jong, de, Henk en Jong-Cohen, de, Stella Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-01-05 Onderwerp: De schrijver bedankt Stella en Henk voor het pakje. Hij stuurt een nieuw zegel mee. Voor een volgend pakje vraagt hij om een lampje voor een handdynamo en pincetje. Hetty ligt nog op bed met bronchitis.&nbsp;

Brief van Henri Kwieser aan het echtpaar de Jong-Cohen vanuit kamp Westerbork

Proclamatie van koningin Wilhelmina in verband met de bevrijding van Nederland.

Proclamatie van koningin Wilhelmina in verband met de bevrijding van Nederland.

Proclamatie van koningin Wilhelmina in verband met de bevrijding van Nederland

Van: Heilbut, Rob Aan: Besanger, L., Mej. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-12-03 Onderwerp: mag vanaf 1943-12-15 geen pakketten en post meer ontvangen; het wordt kritiek voor de schrijver. Opmerking: bij afzender staat ‘Stationsstraat 18’.&nbsp;

Van: Heilbut, Rob Aan: Besanger, L., Mej. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-12-03 Onderwerp: mag vanaf 1943-12-15 geen pakketten en post meer ontvangen; het wordt kritiek voor de schrijver. Opmerking: bij afzender staat ‘Stationsstraat 18’.&nbsp;

Briefkaart van Rob Heilbut aan L. Besanger vanuit kamp Westerbork

Enveloppe Van: Politie Bloemendaal Aan: Boom-Jacobs, E.&nbsp;

Enveloppe Van: Politie Bloemendaal Aan: Boom-Jacobs, E.&nbsp;

Enveloppe van de politie Bloemendaal aan Esther Boom-Jacobs

Foto van Abraham van Dam en zijn vrouw Betje.

Foto van Abraham van Dam en zijn vrouw Betje.

Foto van Abraham van Dam en zijn vrouw Betje

Van: Ministerie van Justitie Aan:&nbsp;van Cleef, R. Plaats: Den Haag Datum: 1950-11-16 Onderwerp: verklaring van overlijden van Aaltje (Hilversum) Roodveldt.

Van: Ministerie van Justitie Aan:&nbsp;van Cleef, R. Plaats: Den Haag Datum: 1950-11-16 Onderwerp: verklaring van overlijden van Aaltje (Hilversum) Roodveldt.

Verklaring van het Ministerie van Justitie aan Rozette van Cleef over het overlijden van Aaltje (Hilversum) Roodveldt

Briefkaart Van: Buiten, mevr. Aan: Jong, de, E. Plaats: Amsterdam Datum: 1943-12-06 Onderwerp: de schrijfster meldt dat het goed gaat met Mary (Mirjam). Ze werk in de metaalindustrie. Hetty is groot geworden en krijgt extra voeding.&nbsp;

Briefkaart Van: Buiten, mevr. Aan: Jong, de, E. Plaats: Amsterdam Datum: 1943-12-06 Onderwerp: de schrijfster meldt dat het goed gaat met Mary (Mirjam). Ze werk in de metaalindustrie. Hetty is groot geworden en krijgt extra voeding.&nbsp;

Briefkaart van mevr. Buiten aan E. de Jong

Briefkaart Van: Kwieser, H. Aan: Jong, de, H. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-10-28 Onderwerp: pakjes ontvangen, hartelijk dank

Briefkaart Van: Kwieser, H. Aan: Jong, de, H. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-10-28 Onderwerp: pakjes ontvangen, hartelijk dank

Briefkaart van H. Kwieser aan H. de Jong vanuit kamp Westerbork

Lijst met namen van overleden personen Aan: Büro Dr. Wachtel Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943 Onderwerp: in januari tot en met maart 1943 in het kamp overleden personen.

Lijst met namen van overleden personen Aan: Büro Dr. Wachtel Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943 Onderwerp: in januari tot en met maart 1943 in het kamp overleden personen.

Lijst met namen van overleden personen in kamp Westerbork in 1943

Van: Joodsche Raad voor Amsterdam, afdeling Lijnbaansgracht Aan: Kortoef, J. Datum: 1942-11-28 Plaats: Amsterdam Onderwerp: bericht uit kamp Westerbork van Willem Korthoef (barak 66) om per expres levensmiddelen van max 2 kilo toe te sturen. Het pakket moet uiterlijk 29-11 voor 3 uur s middags worden bezorgt.

Van: Joodsche Raad voor Amsterdam, afdeling Lijnbaansgracht Aan: Kortoef, J. Datum: 1942-11-28 Plaats: Amsterdam Onderwerp: bericht uit kamp Westerbork van Willem Korthoef (barak 66) om per expres levensmiddelen van max 2 kilo toe te sturen. Het pakket moet uiterlijk 29-11 voor 3 uur s middags worden bezorgt.

Brief

Briefkaart Van: Jong, de, Henk Aan: Jong-Cohen, de, Estella Plaats: Amsterdam Datum: 1943-07-03 Onderwerp: Henk verwacht Estella spoedig weer thuis. Hij heeft een brood opgestuurd. Henri heeft juridisch advies ingewonnen.&nbsp;

Briefkaart Van: Jong, de, Henk Aan: Jong-Cohen, de, Estella Plaats: Amsterdam Datum: 1943-07-03 Onderwerp: Henk verwacht Estella spoedig weer thuis. Hij heeft een brood opgestuurd. Henri heeft juridisch advies ingewonnen.&nbsp;

Lionde Jong

Lion
de Jong