In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Dienstbereiche

Dienstbereich Ordnungsdienst und Notbereitschaft

Portret van Naatje Denneboom-Nathans.&nbsp; Plaats onbekend, 1908&nbsp; &nbsp;

Portret van Naatje Denneboom-Nathans.&nbsp; Plaats onbekend, 1908&nbsp; &nbsp;

Portret van Naatje Denneboom-Nathans

Bewijs van crematie Datum: 02-08-1943 Nr. 449 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Kaufmann, Karl Israel geb. 05-08-76 overleden te Westerbork op 25-07-1943 op 28-07-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie Datum: 02-08-1943 Nr. 449 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Kaufmann, Karl Israel geb. 05-08-76 overleden te Westerbork op 25-07-1943 op 28-07-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Karl Israel Kaufmann

Bewijs van crematie Datum: 19-03-1943 Nr. 120 De Ambtenaar van den Burgerlijke Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Van der Laan, Benjamin geb. 30-11-59 overleden 16-03-1943 te Westerbork op: 18-03-1043 is gecremeerd.

Bewijs van crematie Datum: 19-03-1943 Nr. 120 De Ambtenaar van den Burgerlijke Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Van der Laan, Benjamin geb. 30-11-59 overleden 16-03-1943 te Westerbork op: 18-03-1043 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Benjamin van der Laan

Van: Meta (Loeb-Spiegel, Meta) Aan:&nbsp;Beste allen Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-08-12 Onderwerp:&nbsp;Meta bedankt de ontvangers van de brief voor de toegestuurde foto met pleegkind. Met paps gaat het sinds enige dagen iets beter: na de tweede bloedtransfusie is hij opgeknapt. Meta hoopt dat nu ook de koorts weggaat en de blaas schoon wordt, zodat paps weer gezond naar huis kan. Ze schrijft dat Pim bloed heeft afgestaan. Ze stuurt een zegel mee met de brief, en vraagt of de volgende keer melkpoeder, suiker, thee en bloem kan worden opgestuurd. De laatste zending is in goede orde aangekomen. Ze groet ook namens paps en Pim.&nbsp;

Van: Meta (Loeb-Spiegel, Meta) Aan:&nbsp;Beste allen Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-08-12 Onderwerp:&nbsp;Meta bedankt de ontvangers van de brief voor de toegestuurde foto met pleegkind. Met paps gaat het sinds enige dagen iets beter: na de tweede bloedtransfusie is hij opgeknapt. Meta hoopt dat nu ook de koorts weggaat en de blaas schoon wordt, zodat paps weer gezond naar huis kan. Ze schrijft dat Pim bloed heeft afgestaan. Ze stuurt een zegel mee met de brief, en vraagt of de volgende keer melkpoeder, suiker, thee en bloem kan worden opgestuurd. De laatste zending is in goede orde aangekomen. Ze groet ook namens paps en Pim.&nbsp;

Brief van Meta Loeb-Spiegel aan beste allen vanuit kamp Westerbork

Van: Stranders, Louis Aan: Gosschalk, J. Datum: 1943-01-22 (jaar staat fout vermeld, het moet zijn 1943). Plaats: Westerbork, kamp, barak 71 Onderwerp: verschillende pakketten ontvangen. Allerlei aanvullingen zijn nodig, waaronder schrijfpapier en enveloppen. Betty heeft een blaar in de mond en Selly is nog steeds slap. Ze heeft diarree…&nbsp;

Van: Stranders, Louis Aan: Gosschalk, J. Datum: 1943-01-22 (jaar staat fout vermeld, het moet zijn 1943). Plaats: Westerbork, kamp, barak 71 Onderwerp: verschillende pakketten ontvangen. Allerlei aanvullingen zijn nodig, waaronder schrijfpapier en enveloppen. Betty heeft een blaar in de mond en Selly is nog steeds slap. Ze heeft diarree…&nbsp;

Briefkaart van Louis Stranders aan J. Gosschalk vanuit kamp Westerbork

Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Westerbork, kamp, 1944 Onderwerp: Tandarts/Zahnstation in brak 88.

Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Westerbork, kamp, 1944 Onderwerp: Tandarts/Zahnstation in brak 88.

Foto van een still uit de Westerborkfilm

Van: Vries, de, Jacob (en zijn vrouw en ouders) Datum: 1942-1945 Opsomming van data en plaatsen waar Jacob (zijn vrouw en ouders) verbleef; onderduikplekken, arrestatie, Weteringschans; kamp Westerbork…

Van: Vries, de, Jacob (en zijn vrouw en ouders) Datum: 1942-1945 Opsomming van data en plaatsen waar Jacob (zijn vrouw en ouders) verbleef; onderduikplekken, arrestatie, Weteringschans; kamp Westerbork…

Nathan
Boeken

Archiefbronnen

NathanBoeken

Archief­bronnen

Nathan
Boeken

Archiefbronnen