In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Van: Koos Bron&nbsp; Aan: Fam. Dame, W.&nbsp; Plaats: Den Haag&nbsp; Datum: 1942-10-27 Betreft een afscheidskaartje van de familie Bron aan de familie Dame.&nbsp; De familie Bron bedankt voor de goede zorgen.&nbsp; Ze zijn vanuit Den Haag op weg naar Westerbork.

Van: Koos Bron&nbsp; Aan: Fam. Dame, W.&nbsp; Plaats: Den Haag&nbsp; Datum: 1942-10-27 Betreft een afscheidskaartje van de familie Bron aan de familie Dame.&nbsp; De familie Bron bedankt voor de goede zorgen.&nbsp; Ze zijn vanuit Den Haag op weg naar Westerbork.

Briefkaart van Koos Bron en zijn gezin aan de familie W. Dame op weg naar kamp Westerbork

Van: Gemeentebestuur Losser&nbsp; Datum: 1941-09-21&nbsp; Plaats: Losser&nbsp; Onderwerp: verbod voor Joden om zich na 8 uur namiddag tot 5 uur des nachts in de buitenlucht op te houden of bij anderen te verblijven.

Van: Gemeentebestuur Losser&nbsp; Datum: 1941-09-21&nbsp; Plaats: Losser&nbsp; Onderwerp: verbod voor Joden om zich na 8 uur namiddag tot 5 uur des nachts in de buitenlucht op te houden of bij anderen te verblijven.

Bekendmaking over verbod verblijven in de buitenlucht voor Joden

Barak in het kamp Westerbork&nbsp; Kamp Westerbork, 1942-1944

Barak in het kamp Westerbork&nbsp; Kamp Westerbork, 1942-1944

Zicht op een woonbarak in kamp Westerbork

Plaatsen in kamp Westerbork

Barak 52

Bewijs van crematie Datum: 21-05-1943 Nr. 294 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van:&nbsp; Warendorf, Maurits geb. 09-05-76 overleden te Westerbork op 14-05-1943 op: 14-05-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie Datum: 21-05-1943 Nr. 294 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van:&nbsp; Warendorf, Maurits geb. 09-05-76 overleden te Westerbork op 14-05-1943 op: 14-05-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Maurits Warendorf

Foto van David Leefsma

Van: Cleeff-van Praag, van, Alice Aan: lieve vrienden Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-06-01 Onderwerp: luchtgevecht boven het kamp en gevolgen daarvan, 20 gewonden, de röntgenafdeling heeft het druk; omstandigheden.

Van: Cleeff-van Praag, van, Alice Aan: lieve vrienden Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-06-01 Onderwerp: luchtgevecht boven het kamp en gevolgen daarvan, 20 gewonden, de röntgenafdeling heeft het druk; omstandigheden.

Brief van Alice van Cleeff-Praag aan lieve vrienden vanuit kamp Westerbork

Van: Kortoef, S. Aan: Truus Datum: 1942-05-20 Plaats: Dalfsen (Joods werkkamp De Vecht) Onderwerp: het is er mooi. De schrijver zou willen dat hij thuis op het dak kon zitten en niet in de bossen zou hoeven te werken. Hij hoopt dat het niet lang zal duren en dat alles ten goede komt…

Van: Kortoef, S. Aan: Truus Datum: 1942-05-20 Plaats: Dalfsen (Joods werkkamp De Vecht) Onderwerp: het is er mooi. De schrijver zou willen dat hij thuis op het dak kon zitten en niet in de bossen zou hoeven te werken. Hij hoopt dat het niet lang zal duren en dat alles ten goede komt…

Brief van S. Kortoef aan Truus Piket vanuit het Joodse werkkamp De Vecht

Bijbel Het gaat om het nieuwe testament (uitgave 1933) met als inscriptie: 'Ter herinnering aan de moeilijke maar zo rijk gezegende dagen in kamp Westerbork. De uwe in christes, A. Visser, Scheldestraat Amsterdam Zuid, 16-8-1942.' De schrijver van de inscriptie Asser Visser (1898) kwam op 8 augustus 1942 in kamp Westerbork terecht en werd op de 15de ontslagen. Op 9-6-1944 kwam hij voor de tweede keer in Westerbork, nu als strafgeval in barak 67 terecht. Op 3-9-1944 werd hij doorgestuurd naar Auschwitz-Birkenau.&nbsp;

Bijbel Het gaat om het nieuwe testament (uitgave 1933) met als inscriptie: 'Ter herinnering aan de moeilijke maar zo rijk gezegende dagen in kamp Westerbork. De uwe in christes, A. Visser, Scheldestraat Amsterdam Zuid, 16-8-1942.' De schrijver van de inscriptie Asser Visser (1898) kwam op 8 augustus 1942 in kamp Westerbork terecht en werd op de 15de ontslagen. Op 9-6-1944 kwam hij voor de tweede keer in Westerbork, nu als strafgeval in barak 67 terecht. Op 3-9-1944 werd hij doorgestuurd naar Auschwitz-Birkenau.&nbsp;

Bijbelboekje met een inscriptie

Van: Campen, van, Herman&nbsp; Aan: Schöne, A.E.&nbsp; Plaats: Nunspeet&nbsp; Datum: 1942-09-14&nbsp; Onderwerp: betreffende goederen thuis, verzoek om laten wassen tekenjas. Mogelijk is zijn huis verzegeld en is hij zijn spullen kwijt.

Van: Campen, van, Herman&nbsp; Aan: Schöne, A.E.&nbsp; Plaats: Nunspeet&nbsp; Datum: 1942-09-14&nbsp; Onderwerp: betreffende goederen thuis, verzoek om laten wassen tekenjas. Mogelijk is zijn huis verzegeld en is hij zijn spullen kwijt.

Briefkaart van Herman van Campen aan A.E. Schöne vanuit het Joodse werkkamp de Bruine Enk

Naziconcentratiekampen

Coselkampen

Kampgevangenen in kamp Westerbork Kamp Westerbork, 1942-1943 Een grote groep kampgevangenen op de appèlplaats tijdens het afnemen van appèl. Op de de achtergrond de barakken 24 en 52.

Kampgevangenen in kamp Westerbork Kamp Westerbork, 1942-1943 Een grote groep kampgevangenen op de appèlplaats tijdens het afnemen van appèl. Op de de achtergrond de barakken 24 en 52.

Het afnemen van appèl van werkgroepen in kamp Westerbork

Programma der Radio-uitzendingen bestemd voor het ziekenhuis Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1947-02-03/07 Onderwerp: muziek van licht tot klassiek; bijdragen van Ds. Bardeloos, mevrouw Jansonius, H. ter Schegget, pianospel van de heer Groenewold, lezing J.J. Uilenburg over Drenthe, praatje over Rusland door de heer Hoek, een praatje over paarden door Jac. Meursing, &nbsp;

Programma der Radio-uitzendingen bestemd voor het ziekenhuis Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1947-02-03/07 Onderwerp: muziek van licht tot klassiek; bijdragen van Ds. Bardeloos, mevrouw Jansonius, H. ter Schegget, pianospel van de heer Groenewold, lezing J.J. Uilenburg over Drenthe, praatje over Rusland door de heer Hoek, een praatje over paarden door Jac. Meursing, &nbsp;

Programma van radio-uitzendingen voor het ziekenhuis in Interneringskamp Westerbork

Barakken in het kamp Westerbork&nbsp; Kamp Westerbork, 1942-1944. De schoorsteen van het ketelhuis steekt uit boven een van de daken. De foto is gemaakt achter de zogenaamde vijftiger barakken.

Barakken in het kamp Westerbork&nbsp; Kamp Westerbork, 1942-1944. De schoorsteen van het ketelhuis steekt uit boven een van de daken. De foto is gemaakt achter de zogenaamde vijftiger barakken.

KurtPollack

Kurt
Pollack