In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Naziconcentratiekampen

Theresienstadt

Ontspanning kamp Westerbork

Kunst kamp Westerbork

Tekenen kamp Westerbork

Schilderen kamp Westerbork

Beeldhouwen kamp Westerbork

Van: Zomerplaag, Morris Aan: beste familie en lieve schoonzuster Ali Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-12 Onderwerp: pakketzegels; feestdagen;&nbsp; Op briefpapier Lager Westerbork

Van: Zomerplaag, Morris Aan: beste familie en lieve schoonzuster Ali Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-12 Onderwerp: pakketzegels; feestdagen;&nbsp; Op briefpapier Lager Westerbork

Brief van Morris Zomerplaag aan familie vanuit kamp Westerbork

Van: Gezantschap der Nederlanden, Hoofd van de afdeling Vluchtelingen Aan: Polak, H. Plaats: Bern, Zwitserland Datum: 1945-05-12 Onderwerp: mededeling dat het gezantschap geen bemoeienis heeft met de plaatsing van Nederlanders in hotelkampen. In overleg met de kampleiding kan mogelijk nog een plaatsje voor haar gevonden worden op Mont Pèlerin (een interneringskamp).

Van: Gezantschap der Nederlanden, Hoofd van de afdeling Vluchtelingen Aan: Polak, H. Plaats: Bern, Zwitserland Datum: 1945-05-12 Onderwerp: mededeling dat het gezantschap geen bemoeienis heeft met de plaatsing van Nederlanders in hotelkampen. In overleg met de kampleiding kan mogelijk nog een plaatsje voor haar gevonden worden op Mont Pèlerin (een interneringskamp).

Brief van het Gezantschap der Nederlanden, Hoofd van de afdeling Vluchtelingen aan H. Polak

Van: Palache, Jules Aan: lieve allemaal Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-04-18 Onderwerp: niet verwacht nu in Westerbork te zitten; telegrammen verstuurd over aankomst; hopen dat Siegfried iets kan bereiken, anders moeten ze de grote reis aanvaarden; opsomming van wat ze nodig hebben…

Van: Palache, Jules Aan: lieve allemaal Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-04-18 Onderwerp: niet verwacht nu in Westerbork te zitten; telegrammen verstuurd over aankomst; hopen dat Siegfried iets kan bereiken, anders moeten ze de grote reis aanvaarden; opsomming van wat ze nodig hebben…

Brief van Jules Palache aan lieve allemaal vanuit kamp Westerbork

Document met gegevens van Henriëtte Polak.&nbsp; Zij is op 1945-05-25 vertrokken naar Bern (Zwitserland).

Document met gegevens van Henriëtte Polak.&nbsp; Zij is op 1945-05-25 vertrokken naar Bern (Zwitserland).

Document met gegevens van Henriëtte Polak in Zwitserland

Identiteitskaart Van: Polak, Henriëtte Beatrice Afgegeven: Bern, Zwitserland Datum: 1945-06-20 Ingeschreven bij de Vluchtelingenafdeling van het Gezantschap onder No. 1263

Identiteitskaart Van: Polak, Henriëtte Beatrice Afgegeven: Bern, Zwitserland Datum: 1945-06-20 Ingeschreven bij de Vluchtelingenafdeling van het Gezantschap onder No. 1263

Identiteitskaart Henriëtte Beatrice Polak in Zwitserland

Reisvergunning Van: Polak, Henriëtte Plaats: Les Avants (Zwitserland), vluchtelingenkamp Datum: 1945-05-25 Onderwerp: toestemming van de politie om te reizen van Les Avants naar Bern.

Reisvergunning Van: Polak, Henriëtte Plaats: Les Avants (Zwitserland), vluchtelingenkamp Datum: 1945-05-25 Onderwerp: toestemming van de politie om te reizen van Les Avants naar Bern.

Reisvergunning voor Henriëtte Polak in Zwitserland

Empfangsbescheinigung Van: Polak, Henriëtte Plaats: Theresienstadt Datum: 1945-02-15 Bewijs dat zij een persoonsbewijs heeft ontvangen.

Empfangsbescheinigung Van: Polak, Henriëtte Plaats: Theresienstadt Datum: 1945-02-15 Bewijs dat zij een persoonsbewijs heeft ontvangen.

Bewijs dat Henriëtte Polak in Theresienstadt een persoonsbewijs heeft ontvangen

Verklaring&nbsp; Van: Polak, Henriette Beatrice Aan: Polizeiabteilung des Eidgenössisches Justiz- und Polizeidepartement Plaats: Bern, Zwitserland Datum: 1945-05-31 Onderwerp: ze verklaart dat ze voorlopig als huishoudelijke hulp geplaatst is bij Frau Dr. Imonbersteg.

Verklaring&nbsp; Van: Polak, Henriette Beatrice Aan: Polizeiabteilung des Eidgenössisches Justiz- und Polizeidepartement Plaats: Bern, Zwitserland Datum: 1945-05-31 Onderwerp: ze verklaart dat ze voorlopig als huishoudelijke hulp geplaatst is bij Frau Dr. Imonbersteg.

Verklaring dat Henriëtte Polak voorlopig als huishoudelijke hulp wordt ingezet

Brief Van: Polizeiabteilung, Eidgenössisches Justiz- und Polizeidepartement Aan: Kantonale Arbeitseinsatzstelle Plaats: Bern, Zwitserland Datum: 1945-05-09 Onderwerp: vraag of het verzoek van Frau Dr. Imobersteg om de vluchteling Henriette Polak als hulp in het huishouden te nemen toegewezen kan worden.&nbsp;

Brief Van: Polizeiabteilung, Eidgenössisches Justiz- und Polizeidepartement Aan: Kantonale Arbeitseinsatzstelle Plaats: Bern, Zwitserland Datum: 1945-05-09 Onderwerp: vraag of het verzoek van Frau Dr. Imobersteg om de vluchteling Henriette Polak als hulp in het huishouden te nemen toegewezen kan worden.&nbsp;

Brief met de vraag of Henriëtte Polak als hulp in het huishouden kan worden ingezet

Transporten buiten kamp Westerbork

Uitwisselingstransporten vanuit Bergen-Belsen

Brief Van: Gezantschap der Nederlanden, Hoofd Afd. Vluchtelingen Aan: Polak, H.&nbsp; Plaats: Bern, Zwitserland Datum: 1945-06-09 Onderwerp: verzoek om het opsturen van pasfoto's voor een identiteitsbewijs.

Brief Van: Gezantschap der Nederlanden, Hoofd Afd. Vluchtelingen Aan: Polak, H.&nbsp; Plaats: Bern, Zwitserland Datum: 1945-06-09 Onderwerp: verzoek om het opsturen van pasfoto's voor een identiteitsbewijs.

Brief van het Gezantschap der Nederlanden, Hoofd Afd. Vluchtelingen aan H. Polak met het verzoek pasfoto's op te sturen

Van: Gezantschap der Nederlanden te Bern Aan: Wijnberg, Simon Datum: 1945-07-02 De heer S. Wijnberg komt niet in aanmerking voor wachtgeld.

Van: Gezantschap der Nederlanden te Bern Aan: Wijnberg, Simon Datum: 1945-07-02 De heer S. Wijnberg komt niet in aanmerking voor wachtgeld.

Brief van Gezantschap der Nederlanden te Zwitserland aan Simon Wijnberg

Van: Office Palestinien de Suisse Aan: Cohen, Jules Plaats: Genève Datum: 1943-12-20 Onderwerp: bekendmaking dat aan Jules Cohen, vermeld op de vijfde lijst voor veteranen-certificaten, een registratienummer is toegekend .

Van: Office Palestinien de Suisse Aan: Cohen, Jules Plaats: Genève Datum: 1943-12-20 Onderwerp: bekendmaking dat aan Jules Cohen, vermeld op de vijfde lijst voor veteranen-certificaten, een registratienummer is toegekend .

Brief

Van: Inlichtingendienst voor burgers van het Nederlandsche Roode Kruis Aan: Cohen, Jules en familie Plaats: Amsterdam Datum: 1943-11-16 Onderwerp: Mededeling dat het Jewish Agency in Palestina bericht heeft gezonden van de plaatsing van Jules Cohen en familie op de uitwisselingslijst voor Palestina.

Van: Inlichtingendienst voor burgers van het Nederlandsche Roode Kruis Aan: Cohen, Jules en familie Plaats: Amsterdam Datum: 1943-11-16 Onderwerp: Mededeling dat het Jewish Agency in Palestina bericht heeft gezonden van de plaatsing van Jules Cohen en familie op de uitwisselingslijst voor Palestina.

Van: Fuchs (van Leeven), H. Aan: Haan, de, R.H. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-12-09&nbsp; Onderwerp: Correspondentie, Austauchtransport naar Bergen-Belsen op basis van Palestina papieren Selfried Fuchs is de tuinman van kampcommandant Gemmeker

Van: Fuchs (van Leeven), H. Aan: Haan, de, R.H. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-12-09&nbsp; Onderwerp: Correspondentie, Austauchtransport naar Bergen-Belsen op basis van Palestina papieren Selfried Fuchs is de tuinman van kampcommandant Gemmeker

Van: Rode Kruis Nederland&nbsp; Aan: Lindeman, H.&nbsp; Plaats: Amsterdam&nbsp; Datum: 1943-04-27&nbsp; Onderwerp: uitwisseling Palestina, aanvraag in het Engels.

Van: Rode Kruis Nederland&nbsp; Aan: Lindeman, H.&nbsp; Plaats: Amsterdam&nbsp; Datum: 1943-04-27&nbsp; Onderwerp: uitwisseling Palestina, aanvraag in het Engels.

Brief Rode Kruis Nederland aan H. Lindeman

Bekendmaking&nbsp; Datum: 1943-09-09&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: Verzoeken voor terugstellen van transport in te dienen.

Bekendmaking&nbsp; Datum: 1943-09-09&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: Verzoeken voor terugstellen van transport in te dienen.

Bekendmaking over indienen verzoeken voor terugstelling van transport

Bekendmaking Datum: 1943-09-22 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: Drogen van wasgoed

Bekendmaking Datum: 1943-09-22 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: Drogen van wasgoed

Bekendmaking over het drogen van wasgoed buiten de barak

Bekendmaking&nbsp; Datum: 1943-08-11&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: Kantinetijden; afval voor het vee.

Bekendmaking&nbsp; Datum: 1943-08-11&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: Kantinetijden; afval voor het vee.

Bekendmaking over kantinetijden en het omgaan met afval voor het vee.

Van: Rode Kruis Aan: Schrijver, H. Plaats: Jeruzalem Datum: 1943-10-23 Onderwerp: Inschrijving op lijst van Palestina veteranen

Van: Rode Kruis Aan: Schrijver, H. Plaats: Jeruzalem Datum: 1943-10-23 Onderwerp: Inschrijving op lijst van Palestina veteranen

Brief van Rode Kruis aan H. Schrijver inzake inschrijving op de Palestinalijst

Internationale Rode Kruis&nbsp; Van: Netherlands Immigrants Committee Aan: Emmering, Siegfried Plaats: Jeruzalem Datum: 1944-02-25 Onderwerp: deponeren van Palestina certificaat bij de 'protecting power' te Bern

Internationale Rode Kruis&nbsp; Van: Netherlands Immigrants Committee Aan: Emmering, Siegfried Plaats: Jeruzalem Datum: 1944-02-25 Onderwerp: deponeren van Palestina certificaat bij de 'protecting power' te Bern

Brief van Netherlands Immigrants Committee aan Siegfried Emmering

Bekendmaking Datum: 1943-05-17 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: Ontvangen van pakketten; Verhuizing; Vermisten

Bekendmaking Datum: 1943-05-17 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: Ontvangen van pakketten; Verhuizing; Vermisten

Bekendmaking over ontvangen van pakketten, verhuizingen en vermisten

Mededeling&nbsp; Datum: 1943-10-08&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: fursorge, alleen voor noodgevallen.

Mededeling&nbsp; Datum: 1943-10-08&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: fursorge, alleen voor noodgevallen.

Mededeling over de Fürsorge in het kamp

Bekendmaking&nbsp; Datum: 1943-08-16&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: Stamkaarten, het inleveren ervan door de OD.

Bekendmaking&nbsp; Datum: 1943-08-16&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: Stamkaarten, het inleveren ervan door de OD.

Bekendmaking over inleveren van stamkaarten door de OD

Van: Rode Kruis Aan: Schrijver, H. Plaats: Jeruzalem Datum: 1943-10-19 Onderwerp: Inschrijving op lijst van 'Veterans sionistes'

Van: Rode Kruis Aan: Schrijver, H. Plaats: Jeruzalem Datum: 1943-10-19 Onderwerp: Inschrijving op lijst van 'Veterans sionistes'

Brief van Rode Kruis aan H. Schrijver inzake inschrijving op de Veteranenlijst (Zionisten) staat

Mededeling&nbsp; Datum: 1943-03-17&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: Afval, verwerking en sortering

Mededeling&nbsp; Datum: 1943-03-17&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: Afval, verwerking en sortering

Mededeling over afvalsortering en -verwerking in het kamp

Mededeling&nbsp; Datum: 1943-11-20&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: tijdelijke sluiting van kledingmagazijn.

Mededeling&nbsp; Datum: 1943-11-20&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: tijdelijke sluiting van kledingmagazijn.

Mededeling over tijdelijke sluiting van kledingmagazijn

Mededeling&nbsp; Datum: 1943-11-23&nbsp; Plaats: Westerbork,&nbsp; kamp Onderwerp: registratie van pakketten

Mededeling&nbsp; Datum: 1943-11-23&nbsp; Plaats: Westerbork,&nbsp; kamp Onderwerp: registratie van pakketten

Mededeling over registratie van pakketten

Bekendmaking&nbsp; Datum: 1943-05-11&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: Ontvangen van pakketten; Joodsche Raad; Baden van kinderen.

Bekendmaking&nbsp; Datum: 1943-05-11&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: Ontvangen van pakketten; Joodsche Raad; Baden van kinderen.

Bekendmaking over het ontvangen van pakketten, de Joodsche Raad en het baden van kinderen

Bekendmaking&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-09-01 Onderwerp: Nachtausweis mag alleen voor het werk worden gebruikt. Verduistering moet beter worden toegepast.

Bekendmaking&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-09-01 Onderwerp: Nachtausweis mag alleen voor het werk worden gebruikt. Verduistering moet beter worden toegepast.

Bekendmaking over gebruik Nachtausweis en het toepassen van verduistering

Mededeling&nbsp; Datum: 1943-11-17&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: inleveren van Lagerkarten door de barakleiders van de kleine barakken.

Mededeling&nbsp; Datum: 1943-11-17&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: inleveren van Lagerkarten door de barakleiders van de kleine barakken.

Mededeling over inleveren van Lagerkarten door de barakleiders van de kleine barakken

Bekendmaking&nbsp; Datum: 1943-07-03&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: Voedsel bewaardozen; Zeepverstrekking; Melding van kinderen; Fursorge; Bezoek polikliniek

Bekendmaking&nbsp; Datum: 1943-07-03&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: Voedsel bewaardozen; Zeepverstrekking; Melding van kinderen; Fursorge; Bezoek polikliniek

MarieDavidson-Wallach

Marie
Davidson-Wallach