In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

These are the things you will (and will not) find on this website

About this website

Werkplaatsen kamp Westerbork

Naaiatelier

Van: Rode Kruis Aan: Schrijver, H. Plaats: Jeruzalem Datum: 1943-10-23 Onderwerp: Inschrijving op lijst van Palestina veteranen

Van: Rode Kruis Aan: Schrijver, H. Plaats: Jeruzalem Datum: 1943-10-23 Onderwerp: Inschrijving op lijst van Palestina veteranen

Brief van Rode Kruis aan H. Schrijver inzake inschrijving op de Palestinalijst

Van: Max&nbsp; Aan: Gelder, van, S.&nbsp; Plaats: Datum: 1942-09-23&nbsp; Onderwerp: afscheidsbrief, uit de trein gegooid

Van: Max&nbsp; Aan: Gelder, van, S.&nbsp; Plaats: Datum: 1942-09-23&nbsp; Onderwerp: afscheidsbrief, uit de trein gegooid

Briefkaart van Max aan S. van Gelder vanuit de trein gegooid

Van: de Sportleitung Aan: wie het betreft: Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-09-24 Onderwerp: deelnemende elftallen voor de voetbalwedstrijden op zondag 26 september 1943; aanvoerders en vervangende aanvoerders; spelers afkomstig van verschillende Dienstbereiche; voor Stern in barak 6.

Van: de Sportleitung Aan: wie het betreft: Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-09-24 Onderwerp: deelnemende elftallen voor de voetbalwedstrijden op zondag 26 september 1943; aanvoerders en vervangende aanvoerders; spelers afkomstig van verschillende Dienstbereiche; voor Stern in barak 6.

Overzicht van de voetbalelftallen die deelnemen aan de voetbalwedstrijden in kamp Westerbork

Van: Boezeman, Dr. Aan: Laufer, F Plaats: Westerbork, Centraal Vluchtelingenkamp Datum: 1941-02-12 Onderwerp: positie korset voor F. Laufer, aanschaf in Assen

Van: Boezeman, Dr. Aan: Laufer, F Plaats: Westerbork, Centraal Vluchtelingenkamp Datum: 1941-02-12 Onderwerp: positie korset voor F. Laufer, aanschaf in Assen

Recept van Dr. Boezeman voor een positie korset

Appell!! Appel!! appell!! Da macht ein jeder schnell, wenn die musik ertont, sind wir zur stell ! Tekst uit 'Humor Melodie'. Tekst met illustratie. Kamp Westerbork, 1943-09-27. Foto uit het boek 'Humor und Melodie' (Cabaret).

Appell!! Appel!! appell!! Da macht ein jeder schnell, wenn die musik ertont, sind wir zur stell ! Tekst uit 'Humor Melodie'. Tekst met illustratie. Kamp Westerbork, 1943-09-27. Foto uit het boek 'Humor und Melodie' (Cabaret).

Illustratie en tekst uit het revueboek Humor und Melodie

Bewijs van storting met een buitenlandsche postwissel Van: Cohen, Jules Betaling van fl. 7,20 aan de Nieuwe Rotterdamsche Courant, 16 maart 1944 (datumstempel Assen).

Bewijs van storting met een buitenlandsche postwissel Van: Cohen, Jules Betaling van fl. 7,20 aan de Nieuwe Rotterdamsche Courant, 16 maart 1944 (datumstempel Assen).

Bewijs van storting met een buitenlandse postwissel van Jules Cohen

Van: Boezeman, Dr. Aan: Dental Depot Max Reneman Plaats: Westerbork, Centraal vluchtelingenkamp Datum: 1941-08-04 Onderwerp: aanschaf benodigdheden voor de tandarts.

Van: Boezeman, Dr. Aan: Dental Depot Max Reneman Plaats: Westerbork, Centraal vluchtelingenkamp Datum: 1941-08-04 Onderwerp: aanschaf benodigdheden voor de tandarts.

Bewijs van Dr. Boezeman voor de aanschaf van verschillende middelen voor de tandarts in het kamp

Industriebarakken kamp Westerbork

Foliënsortering kamp Westerbork

Briefkaart Van: Lien Aan: Steeden, van, G.J.H. Plaats: Westerbork, kamp Datum:&nbsp;1943-07 Onderwerp: pakketjes, samenstelling transport. &nbsp;Alle werkstempels zijn vervallen. Er wordt een nieuwe lijst opgemaakt In totaal mogen 86 verpleegsters blijven, gediplomeerden en een enkel niet-gediplomeerde. De schrijfster heeft daarom geen schijn van kans en zit in de put. Ze heeft iemand benaderd, maar die kan niets voor haar doen. De angst is aanwezig dat ze met het transport van 20 april mee moet gaan.

Briefkaart Van: Lien Aan: Steeden, van, G.J.H. Plaats: Westerbork, kamp Datum:&nbsp;1943-07 Onderwerp: pakketjes, samenstelling transport. &nbsp;Alle werkstempels zijn vervallen. Er wordt een nieuwe lijst opgemaakt In totaal mogen 86 verpleegsters blijven, gediplomeerden en een enkel niet-gediplomeerde. De schrijfster heeft daarom geen schijn van kans en zit in de put. Ze heeft iemand benaderd, maar die kan niets voor haar doen. De angst is aanwezig dat ze met het transport van 20 april mee moet gaan.

Briefkaart van Lien aan G.J.H. van Steeden vanuit kamp Westerbork

Van: Palache, J Aan: den Haan-Palache, C. (Eindhoven) Plaats: Amsterdam Datum: 1942-12 Onderwerp: aantekeningen, waarschijnlijk van tijdens en na de oorlog op een enveloppe beschreven in december 1942. Onder andere een opmerking: ‘zijn al in de Hollandse Schouwburg’.

Van: Palache, J Aan: den Haan-Palache, C. (Eindhoven) Plaats: Amsterdam Datum: 1942-12 Onderwerp: aantekeningen, waarschijnlijk van tijdens en na de oorlog op een enveloppe beschreven in december 1942. Onder andere een opmerking: ‘zijn al in de Hollandse Schouwburg’.

IngeBrandt

Inge
Brandt