In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Brief Van: Asscher, A. Aan: Tollenaar, D.L. en Lek, Trees Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-06-20 Onderwerp: Bram bedankt zijn moeder voor de heerlijke pakketten met o.a. fris zomergoed. Hij vraagt haar een krant op te sturen om iets te vernemen van de spannende en goede berichten. Aan Trees schrijft hij dat hij en Jeannot werken in een sloperij van onderdelen die afkomstig zijn uit Kamp Vught (waar Trees op dat moment verblijft). De werktijden zijn ‘s morgens van 7 tot kwart over 12 en ‘s middags van kwart voor 2 tot 7. Ze krijgen iedere dag samen een liter melk waar ze pap van maken. Van Trees’ ouders heeft Bram niets vernomen, maar hij heeft hen wel twee brieven gestuurd. Gisteravond was er een voetbalwedstrijd en iedere avond is er café met muziek (Johnny en Jones). Op vrijdag, zaterdag en zondagavond is er revue, die om de 4 weken veranderd.&nbsp;

Brief Van: Asscher, A. Aan: Tollenaar, D.L. en Lek, Trees Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-06-20 Onderwerp: Bram bedankt zijn moeder voor de heerlijke pakketten met o.a. fris zomergoed. Hij vraagt haar een krant op te sturen om iets te vernemen van de spannende en goede berichten. Aan Trees schrijft hij dat hij en Jeannot werken in een sloperij van onderdelen die afkomstig zijn uit Kamp Vught (waar Trees op dat moment verblijft). De werktijden zijn ‘s morgens van 7 tot kwart over 12 en ‘s middags van kwart voor 2 tot 7. Ze krijgen iedere dag samen een liter melk waar ze pap van maken. Van Trees’ ouders heeft Bram niets vernomen, maar hij heeft hen wel twee brieven gestuurd. Gisteravond was er een voetbalwedstrijd en iedere avond is er café met muziek (Johnny en Jones). Op vrijdag, zaterdag en zondagavond is er revue, die om de 4 weken veranderd.&nbsp;

Brief van Bram Asscher aan D.L. Tollenaar en Trees Lek vanuit kamp Westerbork

Van: Gemeente Waalwijk Aan: Dam, Joseph Plaats: Waalwijk Datum: 1911-01-13 Onderwerp: uitrekstel geboortebewijs ten dienste van de arbeidswet.

Van: Gemeente Waalwijk Aan: Dam, Joseph Plaats: Waalwijk Datum: 1911-01-13 Onderwerp: uitrekstel geboortebewijs ten dienste van de arbeidswet.

Geboortekaart van Joseph van Dam

Van: Bevolkingsregister gemeente Amsterdam Aan: van Dam, Joseph Plaats: Amsterdam Datum: 1933-08-24 Onderwerp: Joseph is woonachtig te Amsterdam. Zijn adres is Oosterparkstraat 58. &nbsp;

Van: Bevolkingsregister gemeente Amsterdam Aan: van Dam, Joseph Plaats: Amsterdam Datum: 1933-08-24 Onderwerp: Joseph is woonachtig te Amsterdam. Zijn adres is Oosterparkstraat 58. &nbsp;

Uittreksel uit het bevolkingsregister betreffende Joseph van Dam

Paspoort Van: Sanders, J. No. 476725 Datum afgifte: 1938-08-08 Plaats: Leeuwarden &nbsp;het paspoort is niet geldig voor Spanje.

Paspoort Van: Sanders, J. No. 476725 Datum afgifte: 1938-08-08 Plaats: Leeuwarden &nbsp;het paspoort is niet geldig voor Spanje.

Paspoort van Joseph Sanders en zijn vrouw Martha Feitsma

Van: de commandant van detachement Weesp Aan: van Dam, Joseph Plaats: Weesp Datum: 1919-02-05&nbsp; Onderwerp: verlof van een dag om naar Amsterdam te gaan.

Van: de commandant van detachement Weesp Aan: van Dam, Joseph Plaats: Weesp Datum: 1919-02-05&nbsp; Onderwerp: verlof van een dag om naar Amsterdam te gaan.

Verlofpas van Joseph van Dam als militair gedetacheerd in Weesp

Plattegrond, aanzichten en doorsnede van barak 28, 29 en 30&nbsp; Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100 Datum: 1959-01 Opmerking: herinrichting van de centrale keuken na de invoering van de zelfzorg. Met nieuwe voorzieningen als een ruimte voor een kerkdienst- winkels en ruimte om te wonen.&nbsp;

Plattegrond, aanzichten en doorsnede van barak 28, 29 en 30&nbsp; Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100 Datum: 1959-01 Opmerking: herinrichting van de centrale keuken na de invoering van de zelfzorg. Met nieuwe voorzieningen als een ruimte voor een kerkdienst- winkels en ruimte om te wonen.&nbsp;

Plattegrond met aanzichten en doorsneden van barak 28, 29 en 30 in het woonoord Schattenberg

Breslauer, Werner Rudolf Twee vrouwen en een man zijn bezig met het bijeenbinden van het koren.&nbsp; Kamp Westerbork, 1943-1944.

Breslauer, Werner Rudolf Twee vrouwen en een man zijn bezig met het bijeenbinden van het koren.&nbsp; Kamp Westerbork, 1943-1944.

Koren bijeenbinden bij kamp Westerbork

Van: Wallega, J. Datum: 1943-07 Plaats: Westerbork, kamp, barak 62 Onderwerp: toestemming om zijn barak te verlaten voor werkzaamheden voor Dienstbereich 4

Van: Wallega, J. Datum: 1943-07 Plaats: Westerbork, kamp, barak 62 Onderwerp: toestemming om zijn barak te verlaten voor werkzaamheden voor Dienstbereich 4

Ausweis van J. Wallega in kamp Westerbork

Van: de Lagerkommandant Aan: Bloch, Gerhard Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: Gerhard heeft toestemming om het kamp voor werkzaamheden te verlaten; het gaat om de locaties: Kommandantur; kampboerderij, het Heidelager en de dienstwoningen van niet-Joods personeel. &nbsp;

Van: de Lagerkommandant Aan: Bloch, Gerhard Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: Gerhard heeft toestemming om het kamp voor werkzaamheden te verlaten; het gaat om de locaties: Kommandantur; kampboerderij, het Heidelager en de dienstwoningen van niet-Joods personeel. &nbsp;

Ausweis (Sonder) van Gerhard Bloch in kamp Westerbork

Van: Wallega, J. Datum: 1943-07-22 Plaats: Westerbork, kamp, barak 62 Onderwerp: werkkaart keuken van het ziekenhuis, Dienstbereich 4 &nbsp;

Van: Wallega, J. Datum: 1943-07-22 Plaats: Westerbork, kamp, barak 62 Onderwerp: werkkaart keuken van het ziekenhuis, Dienstbereich 4 &nbsp;

Arbeitskarte van J. Wallega in kamp Westerbork

Van: Wallega, J. Datum: 1943-07-23 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: werkdienst(vrij) in de keuken van het kampziekenhuis.

Van: Wallega, J. Datum: 1943-07-23 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: werkdienst(vrij) in de keuken van het kampziekenhuis.

BetjeZwarts-Aronius

Betje
Zwarts-Aronius