In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

Van: Massier &amp; Jellema&nbsp; Aan: Staatsbosbeheer&nbsp; Plaats: Wanneperveen&nbsp; Datum: 1951-10 Onderwerp: offerte inzake verkoop op afbraak van het crematorium te Westerbork.

Van: Massier &amp; Jellema&nbsp; Aan: Staatsbosbeheer&nbsp; Plaats: Wanneperveen&nbsp; Datum: 1951-10 Onderwerp: offerte inzake verkoop op afbraak van het crematorium te Westerbork.

Brief van Massier en Jellema aan Staatsbosbeheer

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Cäcilie Hirsch trok na de dood van haar man in 1917 in bij haar dochter en haar familie in Zwickau (Dld.) Op 07-02-1939 arriveerde zij met haar dochter Ella uit Leipzig in Nederland en mocht wegens haar ouderdom (78) rechtstreeks naar het Joods bejaardenhuis aan de Neuhauskade in Den Haag. Begin Sept. 1940 moesten zij en haar familie op last van de bezetter Den Haag verlaten en verhuisden zij en haar familie naar Nunspeet: Albertlaan 6. Vandaar na enige tijd naar een Joods bejaardenhuis in Amsterdam. In 1942 werd zij met alle andere bewoners naar het concentratiekamp Westerbork overgebracht en op 25-09-1942 gedeporteerd "Nach dem Osten".&nbsp; Cäcilie was een deftig oud vrouwtje en had altijd een zwart fluwelen bandje om haar hals om de rimpels te bedekken. &nbsp;Haar achterkleinzoon kan zich haar nog goed herinneren. Hij was sinds 1937 in Nederland en leerde haar de eerste Nederlandse woorden. "De vingers van mijn voeten zijn zo koud" zei ze eens. Ondanks alle ellende, die ze al had meegemaakt, lachten zij samen veel. De achterkleinzoon hield een pad in een grote jampot met een laddertje en zij ving voor zijn pad levende vliegen voor het raam. In het kleine zomerhuisje in Nunspeet sliep Cäcilie samen met haar dochter in een piepklein kamertje en toen zij naar Amsterdam ging heeft haar dochter Ella getracht zich van het leven te beroven. In de nazomer van 1942 gingen de Duitsers scherper ingrijpen. De Joden kwamen niet uit zichzelf? Welnug men ging ze uit hun huizen ophalen. Ze behoorden zich na 8 uur 's avonds immers thuis te bevinden…? Op 30 Augustus 1942, vlak voordat de Duitsers begonnen op te halen, telde Amsterdam een 150 Joodse rusthuizen. Deze kwamen voor de Duitsers in aanmerking: wat leek gemakkelijker dan volstrekt weerloze, niet zelden zieke, oude mensen op te halen? Zo haalden ze ook overgrootmoeder Cecilie Skall-Hirsch weg uit het Joods tehuis in Amsterdam. Ze was toen 82 jaar oud. Op 25 September werd ze vanuit Westerbork gedeporteerd nach dem Osten". In Yad Vashem in Jeruzalem staat genoteerd dat ze op 28 September 1942 is gestorven in Auschwitz. Op diezelfde 25e September heet het in de zgn. Centrale Commissie: "Wat de rusthuizen betreft, schijnt thans bereikt te zijn dat men deze met rust laat."

BenjaminZwarts

Benjamin
Zwarts