In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Van: Heymann-Heymans, familie Aan: Heymans, Arthur Datum: 1943-06-08 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: kaart ontvangen, pakket 18 (met peultjes, wortelen, bloemkool enz.) is niet aangekomen, pakketten kunnen alleen nog via de Joodse Raad worden verstuurd, over personen in het ziekenhuis, over personen in kamp Vught en over de aankomst van weer anderen. Met bijbehorende enveloppe.

Van: Heymann-Heymans, familie Aan: Heymans, Arthur Datum: 1943-06-08 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: kaart ontvangen, pakket 18 (met peultjes, wortelen, bloemkool enz.) is niet aangekomen, pakketten kunnen alleen nog via de Joodse Raad worden verstuurd, over personen in het ziekenhuis, over personen in kamp Vught en over de aankomst van weer anderen. Met bijbehorende enveloppe.

Brief van de familie Heymann-Heymans aan A. Heijmans vanuit kamp Westerbork

Van: een onbekende Aan: onbekend Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-12-19 Onderwerp: omstandigheden in het kamp en behandeling van gedetineerden in een barak waar ouden en invaliden zaten.&nbsp;

Van: een onbekende Aan: onbekend Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-12-19 Onderwerp: omstandigheden in het kamp en behandeling van gedetineerden in een barak waar ouden en invaliden zaten.&nbsp;

Brief van een onbekende gedetineerde vanuit Interneringskamp Westerbork

Van: Els en Alfred Aan: Corrie en Piet Plaats: Amsterdam Datum: 1944-02-04 Onderwerp: bericht van tante Ans Da Silva, dat zij dinsdagnacht zijn weggehaald en woensdag naar Westerbork zijn doorgezonden; de Portugezen waanden zich zo veilig, ze zijn allen opgehaald; ‘een geluk dat het op tijd met de urn is geregeld, want de heer Mendes da Costa zal er wel ook niet meer zijn’; nog geen bericht van Siegfried en Liesje ontvangen, afgelopen dinsdag is er en transport gegaan; pakketten met kleren mogen weer verzonden worden, geen levensmiddelen…; mevrouw Ricardo die Els op de hoogte hield van nieuws uit kamp Westerbork is ook opgehaald.

Van: Els en Alfred Aan: Corrie en Piet Plaats: Amsterdam Datum: 1944-02-04 Onderwerp: bericht van tante Ans Da Silva, dat zij dinsdagnacht zijn weggehaald en woensdag naar Westerbork zijn doorgezonden; de Portugezen waanden zich zo veilig, ze zijn allen opgehaald; ‘een geluk dat het op tijd met de urn is geregeld, want de heer Mendes da Costa zal er wel ook niet meer zijn’; nog geen bericht van Siegfried en Liesje ontvangen, afgelopen dinsdag is er en transport gegaan; pakketten met kleren mogen weer verzonden worden, geen levensmiddelen…; mevrouw Ricardo die Els op de hoogte hield van nieuws uit kamp Westerbork is ook opgehaald.

Briefkaart van Els aan Corrie en Piet vanuit Amsterdam

Van: Lichthart, T.&nbsp; Aan: Hoofd der Bedrijven Kamp Westerbork Plaats: Soest Datum: 1946-04-19 Onderwerp: bevestiging van onderhoud over de vervaardiging van smeedwerken; afspraken; wat nodig is voor de productie; levering materialen; beschikbaar stellen van productieruimte (halve barak).

Van: Lichthart, T.&nbsp; Aan: Hoofd der Bedrijven Kamp Westerbork Plaats: Soest Datum: 1946-04-19 Onderwerp: bevestiging van onderhoud over de vervaardiging van smeedwerken; afspraken; wat nodig is voor de productie; levering materialen; beschikbaar stellen van productieruimte (halve barak).

Brief van T. Lichthart aan G.K. Huisman over de productie van smeedwerken in Interneringskamp Westerbork

Identificatiekaartje (Displaced Persons Index Card) van Maud Clara Grietje Hedeman in verband met haar repatriëring naar Nederland, verstrekt door de geallieerde autoriteiten, 1945.

Displaced Persons Index Card van Maud Clara Grietje Hedeman

Foto van Carolina de Winter

Voorzorgsmaatregelen bij luchtalarm en bominslag. Voorlichtingsactie Hoofdinspectie Luchtbescherming.

Voorzorgsmaatregelen bij luchtalarm en bominslag. Voorlichtingsactie Hoofdinspectie Luchtbescherming.

SientjeZwarenstein

Sientje
Zwarenstein