In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

1941

November 1941

Van: Simons, D. Aan: Medema, Mej. Plaats: Amsterdam Datum: Onderwerp: bericht dat ze zijn opgepakt.

Van: Simons, D. Aan: Medema, Mej. Plaats: Amsterdam Datum: Onderwerp: bericht dat ze zijn opgepakt.

Briefkaart van David Simons aan Mej. Medema vanuit Amsterdam

Bijlage bij brief afkomstig van Informatiebureau Nederlandsche Roode Kruis Vermelding van namen van repatrieerden van het transport van 16-10-1942 naar Auschwitz Jacob Zilverberg, Emanuel Neter en Jermias Samettini.

Bijlage bij brief afkomstig van Informatiebureau Nederlandsche Roode Kruis Vermelding van namen van repatrieerden van het transport van 16-10-1942 naar Auschwitz Jacob Zilverberg, Emanuel Neter en Jermias Samettini.

Bijlage bij de brief van het Rode kruis aan J. Adelaar

Van: Overste, L. Aan: geachte heer Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-11-10 Onderwerp: schrijfdag, de vrouw van de schrijver bevindt zich nog in Amsterdam; af en toe smokkelen van brieven; informatie over familieleden, Meintje geholpen met haar bagage toen zij op transport moest gaan. Ze was zeer nerveus. Ze wees op de bagage van A.B.. De schrijver wilde deze spullen in bewaring nemen, echter dat mocht niet. De bagage is terecht gekomen bij de Fürsorge. De schijver heeft wel het persoonsbewijs van A.B en zal het aan hem overhandigen als hij binnenkomt, al zal dat lastig zijn vanwege zijn korte verblijf in het kamp als strafgeval en isolatie; De schrijver geeft aan dat Meintje vertelde het in de gevangenis beter gehad te hebben dan in het kamp. Hij weet niet of ze in de gevangenis verhoord is. Hij heeft Meintje geholpen met het dragen van de bagage, totdat hem gezegd werd hiermee te stoppen en werd gedreigd dat hij zelf op transport zou gaan. Het lopen naar de trein is ongeveer 15 minuten. Meintjes zus Cato is ook al doorgestuurd. Leendert kan haar dus niets vragen over Meintje.

Van: Overste, L. Aan: geachte heer Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-11-10 Onderwerp: schrijfdag, de vrouw van de schrijver bevindt zich nog in Amsterdam; af en toe smokkelen van brieven; informatie over familieleden, Meintje geholpen met haar bagage toen zij op transport moest gaan. Ze was zeer nerveus. Ze wees op de bagage van A.B.. De schrijver wilde deze spullen in bewaring nemen, echter dat mocht niet. De bagage is terecht gekomen bij de Fürsorge. De schijver heeft wel het persoonsbewijs van A.B en zal het aan hem overhandigen als hij binnenkomt, al zal dat lastig zijn vanwege zijn korte verblijf in het kamp als strafgeval en isolatie; De schrijver geeft aan dat Meintje vertelde het in de gevangenis beter gehad te hebben dan in het kamp. Hij weet niet of ze in de gevangenis verhoord is. Hij heeft Meintje geholpen met het dragen van de bagage, totdat hem gezegd werd hiermee te stoppen en werd gedreigd dat hij zelf op transport zou gaan. Het lopen naar de trein is ongeveer 15 minuten. Meintjes zus Cato is ook al doorgestuurd. Leendert kan haar dus niets vragen over Meintje.

Ivonne RuthZondervan

Ivonne Ruth
Zondervan