In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Van: Stertzenbach, Werner Aan: Stella Plaats: Westerbork, Kamp Datum: 1943-03-04 Onderwerp: levensruimte is beperkt en de levenshouding wordt door de omstandigheden zwaar beïnvloed. Werner komt tot niets, bijvoorbeeld studie; vanaf gisteren staat Werner 10 jaar buiten de maatschappij; de verhouding tussen Werner en Stella is niet meer dan een briefwisseling; met ieder transport gaan ook zieken weg, de wagons zijn van stellages voorzien, zodat de zieken kunnen liggen; 2000 mensen kunnen in het kamp blijven voor de vaste werkzaamheden. De werktijden kunnen oplopen tot 12 uur.; De andere kampgevangenen gaan naar Vught of worden doorgestuurd; de vrouwen van de mannen moeten naar Westerbork komen, ook de vrouw (en zoon) van Dr. Mannheim komt binnenkort;…

Van: Stertzenbach, Werner Aan: Stella Plaats: Westerbork, Kamp Datum: 1943-03-04 Onderwerp: levensruimte is beperkt en de levenshouding wordt door de omstandigheden zwaar beïnvloed. Werner komt tot niets, bijvoorbeeld studie; vanaf gisteren staat Werner 10 jaar buiten de maatschappij; de verhouding tussen Werner en Stella is niet meer dan een briefwisseling; met ieder transport gaan ook zieken weg, de wagons zijn van stellages voorzien, zodat de zieken kunnen liggen; 2000 mensen kunnen in het kamp blijven voor de vaste werkzaamheden. De werktijden kunnen oplopen tot 12 uur.; De andere kampgevangenen gaan naar Vught of worden doorgestuurd; de vrouwen van de mannen moeten naar Westerbork komen, ook de vrouw (en zoon) van Dr. Mannheim komt binnenkort;…

Brief van Werner Stertzenbach aan Stella Pach vanuit kamp Westerbork

Van: Prins, Fientje Aan: Querido-Lever, Roosje Plaats: Utrecht Datum: 1943-08 Onderwerp: enveloppe waarin een brief zat, gericht aan Roosje Querido in kamp Westerbork, barak 67. Op de enveloppe is het adres doorgestreept en ‘Transp’ (op transport) geschreven. De enveloppe met brief ging dus weer retour.

Van: Prins, Fientje Aan: Querido-Lever, Roosje Plaats: Utrecht Datum: 1943-08 Onderwerp: enveloppe waarin een brief zat, gericht aan Roosje Querido in kamp Westerbork, barak 67. Op de enveloppe is het adres doorgestreept en ‘Transp’ (op transport) geschreven. De enveloppe met brief ging dus weer retour.

Enveloppe van Fientje Prins waarin een brief zat gericht aan Roosje Querido-Lever in kamp Westerbork

Bewijs van crematie&nbsp; Datum: 03-07-1943 Nr. 445 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Bont, Judith geb. 07-07-16 overleden te Westerbork op 21-07-1943 op 22-07-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie&nbsp; Datum: 03-07-1943 Nr. 445 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Bont, Judith geb. 07-07-16 overleden te Westerbork op 21-07-1943 op 22-07-1943 is gecremeerd.

AlbertinaZendijk-de Wijze

Albertina
Zendijk-de Wijze