In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Van: Het Nederlands Beheerinstituut&nbsp; Aan: Verduin, S. Mej.&nbsp; Plaats: Amsterdam&nbsp; Datum: 1950-09-27&nbsp; Onderwerp: opheffing van bewindvoering, omdat het vermogen nihil is

Van: Het Nederlands Beheerinstituut&nbsp; Aan: Verduin, S. Mej.&nbsp; Plaats: Amsterdam&nbsp; Datum: 1950-09-27&nbsp; Onderwerp: opheffing van bewindvoering, omdat het vermogen nihil is

Brief van het Nederlands Beheerinstituut aan Sophia Verduin

Van: de Lange, Meijer Aan: Middel, familie Plaats: Kloosterhaar Datum: 1942 Onderwerp: aardig vol te houden; zich schikken, al valt het werk niet mee; zou een bezoek waarderen, echter is het de vraag of het loont, lange reis en een kort moment van ontmoeting aan het hek van het kamp.

Van: de Lange, Meijer Aan: Middel, familie Plaats: Kloosterhaar Datum: 1942 Onderwerp: aardig vol te houden; zich schikken, al valt het werk niet mee; zou een bezoek waarderen, echter is het de vraag of het loont, lange reis en een kort moment van ontmoeting aan het hek van het kamp.

Brief van Meijer de Lange aan de familie Middel vanuit het Joodse werkkamp Kloosterhaar

Foto van Abraham Roos en zijn moeder Henriette Roos-Gosschalk.

Foto van Abraham Roos en zijn moeder Henriette Roos-Gosschalk.

Foto van Abraham Roos en zijn moeder Henriette Roos-Gosschalk

Van: DGBR-Bewarings- en Interneringskamp Westerbork Aan: Niemeijer, R. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1948-10 Onderwerp: loon(zakje) over de maand oktober 1948.

Van: DGBR-Bewarings- en Interneringskamp Westerbork Aan: Niemeijer, R. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1948-10 Onderwerp: loon(zakje) over de maand oktober 1948.

Bewijs van uit te betalen loon aan R. Niemeijer in Interneringskamp Westerbork

Bewijs van crematie Datum: 19-03-1943 Nr. 119 De Ambtenaar van den Burgerlijke Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Roet, Hendrika geb. 18-12-57 overleden 16-03-1943 te Westerbork op: 18-03-1043 is gecremeerd.

Bewijs van crematie Datum: 19-03-1943 Nr. 119 De Ambtenaar van den Burgerlijke Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Roet, Hendrika geb. 18-12-57 overleden 16-03-1943 te Westerbork op: 18-03-1043 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Hendrika Roet

Lagerbefehl Westerbork, kamp 1943-04-19, No. 26 Inhoud: Verbeurdverklaringsbeschikkingen Blz.: 2

Lagerbefehl Westerbork, kamp 1943-04-19, No. 26 Inhoud: Verbeurdverklaringsbeschikkingen Blz.: 2

Lagerbefehl No. 26

Van: van Bergen-Diamant, Nora Aan: Chaja Plaats: Amsterdam Datum: 1946-08-25 Onderwerp: wond bij het oog van Chaja is weer beter; Chaja is (tijdelijk) bij een andere familie ondergebracht; moeder is terug van vakantie, ze had de hele week regen, op een dag na, toen ging ze met Eddy fietsen; Eddy werd niet goed en wilde lopen; Eddy zal voor het eerst na de vakantie op school gaan (Dan. Willinkplein, dat nu Victorieplein heet); over het schrijven van Chaja en haar vele taalfouten; ze zal naar de vierde klas gaan als ze weer thuis is…

Van: van Bergen-Diamant, Nora Aan: Chaja Plaats: Amsterdam Datum: 1946-08-25 Onderwerp: wond bij het oog van Chaja is weer beter; Chaja is (tijdelijk) bij een andere familie ondergebracht; moeder is terug van vakantie, ze had de hele week regen, op een dag na, toen ging ze met Eddy fietsen; Eddy werd niet goed en wilde lopen; Eddy zal voor het eerst na de vakantie op school gaan (Dan. Willinkplein, dat nu Victorieplein heet); over het schrijven van Chaja en haar vele taalfouten; ze zal naar de vierde klas gaan als ze weer thuis is…

Brief van Nora van Bergen-Diamant aan haar dochter Chaja vanuit Amsterdam

Van: Het Nederlandsche Rode Kruis, informatiebureau Datum: 1949-02-23 Onderwerp: het vertrek van Erna Heymann-Heymans (1904) naar Auschwitz vanuit Theresienstadt en haar overlijden. Vertrekdatum van Westerbork naar Theresienstadt 18 januari 1944.

Van: Het Nederlandsche Rode Kruis, informatiebureau Datum: 1949-02-23 Onderwerp: het vertrek van Erna Heymann-Heymans (1904) naar Auschwitz vanuit Theresienstadt en haar overlijden. Vertrekdatum van Westerbork naar Theresienstadt 18 januari 1944.

Verklaring van het Rode Kruis over Erna Heymann-Heymans

Ansichtkaart van het 'Herinneringsteken Kamp Westerbork' . Werd in het dorp Hooghalen verkocht. Uitgave VVV Hooghalen

Ansichtkaart van het 'Herinneringsteken Kamp Westerbork' . Werd in het dorp Hooghalen verkocht. Uitgave VVV Hooghalen

Ansichtkaart van het Nationaal Monument kamp Westerbork

Lagerbefehl No. 30 Datum: 1943-05-10 Woningverdeling; gebruik van dienstrijwielen in het kampbedrijf

Lagerbefehl No. 30 Datum: 1943-05-10 Woningverdeling; gebruik van dienstrijwielen in het kampbedrijf

Lagerbefehl No. 30

Verklaring Van: Mouw, Bernard Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-06-08 Betreft het verlenen van toestemming om het kamp voor goed te verlaten samen met zijn vrouw (Alie) en kind (Siegfried).&nbsp;

Verklaring Van: Mouw, Bernard Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-06-08 Betreft het verlenen van toestemming om het kamp voor goed te verlaten samen met zijn vrouw (Alie) en kind (Siegfried).&nbsp;

ElsjeWorms-Rudelsheim

Elsje
Worms-Rudelsheim