We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

Van: Van Gelder, Leo Aan: Van Leer, M. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-04-15 Onderwerp: een bedankje voor een ontvangen pakket en informeren naar het welzijn van de kinderen van de geadresseerde.

Van: Van Gelder, Leo Aan: Van Leer, M. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-04-15 Onderwerp: een bedankje voor een ontvangen pakket en informeren naar het welzijn van de kinderen van de geadresseerde.

Briefkaart van Leo van Gelder aan M. van Leer vanuit kamp Westerbork

Van: Wallega, J. Datum: 1943-07 Plaats: Westerbork, kamp, barak 62 Onderwerp: toestemming om zijn barak te verlaten voor werkzaamheden voor Dienstbereich 4

Van: Wallega, J. Datum: 1943-07 Plaats: Westerbork, kamp, barak 62 Onderwerp: toestemming om zijn barak te verlaten voor werkzaamheden voor Dienstbereich 4

Ausweis van J. Wallega in kamp Westerbork

Gasten aan de hoofdtafel van het Joelfeest, waaronder commandant Gemmeker. Kamp Westerbork, 1942-12-19&nbsp; Naast hem zit Frau Hassel. Helemaal links zit architect Winne.

Gasten aan de hoofdtafel van het Joelfeest, waaronder commandant Gemmeker. Kamp Westerbork, 1942-12-19&nbsp; Naast hem zit Frau Hassel. Helemaal links zit architect Winne.

Gasten aan de hoofdtafel tijdens het Joelfeest van 1942 in kamp Westerbork

Van: As, van,A. Aan: Kampbewoners Plaats: Westerbork, interneringskamp Datum: 1945-04-12 Onderwerp: kampregels

Van: As, van,A. Aan: Kampbewoners Plaats: Westerbork, interneringskamp Datum: 1945-04-12 Onderwerp: kampregels

Bekendmaking van Aad van As over kampregels

Van: Polak, Sal Aan: Beste Jo en Leon Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-10-16 Onderwerp: een gedetailleerde beschrijving over het leven in het kamp dat eigenlijk niet te beschrijven is, over het sjouwen van vuilnis met kruiwagens, de gamellen met stamppot, een avond in de barak, een transportnacht. De namen van de vrijgestelden worden afgeroepen. Zij moeten een paar uur buiten de barak wachten totdat degene die op transport moeten hun bagage hebben ingepakt en vervolgens in het donker onder het schijnsel van carbidlampen de barak hebben verlaten onder begeleiding van de marechaussee, lopend naar de trein in Hooghalen. Sjouwend met veel te zware bagage, huilende kinderen en oude van dagen die worden ondersteund door jongeren. Sinds zijn komst in kamp Westerbork is Sal er twee keer in geslaagd zijn ouders en de familie Van Frank van de transportlijst af te krijgen.&nbsp;

Van: Polak, Sal Aan: Beste Jo en Leon Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-10-16 Onderwerp: een gedetailleerde beschrijving over het leven in het kamp dat eigenlijk niet te beschrijven is, over het sjouwen van vuilnis met kruiwagens, de gamellen met stamppot, een avond in de barak, een transportnacht. De namen van de vrijgestelden worden afgeroepen. Zij moeten een paar uur buiten de barak wachten totdat degene die op transport moeten hun bagage hebben ingepakt en vervolgens in het donker onder het schijnsel van carbidlampen de barak hebben verlaten onder begeleiding van de marechaussee, lopend naar de trein in Hooghalen. Sjouwend met veel te zware bagage, huilende kinderen en oude van dagen die worden ondersteund door jongeren. Sinds zijn komst in kamp Westerbork is Sal er twee keer in geslaagd zijn ouders en de familie Van Frank van de transportlijst af te krijgen.&nbsp;

Brief van Sal Polak een Jo en Leon vanuit kamp Westerbork

Van: Zomerplaag, Jettie (Henriette) Aan: beste familie Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-04-20 Onderwerp: gedetailleerde beschrijving van dagelijkse gang van zaken in kamp Westerbork. Over aankomst via de Schouwburg, lange reis en quarantaine (kaalknippen). Opvang in het weeshuisbarak 66, &nbsp;douche (badhuis)bezoek bij vader in barak 67. Ontvangen van pakketten, veel mensen in het kamp, wandelen naar de heide. Schrijfdag en aanwezigheid van paarden, konijnen, poesjes en hondjes.

Van: Zomerplaag, Jettie (Henriette) Aan: beste familie Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-04-20 Onderwerp: gedetailleerde beschrijving van dagelijkse gang van zaken in kamp Westerbork. Over aankomst via de Schouwburg, lange reis en quarantaine (kaalknippen). Opvang in het weeshuisbarak 66, &nbsp;douche (badhuis)bezoek bij vader in barak 67. Ontvangen van pakketten, veel mensen in het kamp, wandelen naar de heide. Schrijfdag en aanwezigheid van paarden, konijnen, poesjes en hondjes.

Brief van Henriette Zomerplaag aan familie vanuit kamp Westerbork

Foto van Abraham van Dam en zijn vrouw Betje.

Foto van Abraham van Dam en zijn vrouw Betje.

Foto van Abraham van Dam en zijn vrouw Betje

Van: Zomerplaag, Morris Aan: lieve Ali Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-10-22 Onderwerp: pakketten ontvangen; schrijfdag (hij schrijft tijdens zijn werk); vraag naar omstandigheden thuis.

Van: Zomerplaag, Morris Aan: lieve Ali Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-10-22 Onderwerp: pakketten ontvangen; schrijfdag (hij schrijft tijdens zijn werk); vraag naar omstandigheden thuis.

MarianneWijnberg-Jacobs

Marianne
Wijnberg-Jacobs