Wij zijn nog druk bezig met het verbeteren en uitbreiden van de informatie op deze website. Dat wat al klaar is, delen we hier graag.

Platform nog in ontwikkeling

Originele plattegrond terrein en buitenverlichting kamp Westerbork.

Originele plattegrond terrein en buitenverlichting kamp Westerbork.

Plattegrond van het kampterrein met de buitenverlichting

Van: een onbekend persoon namens Stranders, Louis Aan: Gosschalk, J. Datum: 1943-01-17 Plaats: Assen&nbsp; Onderwerp: in de gehele maand mag de familie Stranders in kamp Westerbork 2 brieven en 6 briefkaarten ontvangen. Het is een nieuwe verordening. Ook een waarschuwing naar de familie Gosschalk toe dat de brievenpost wordt gecensureerd.

Van: een onbekend persoon namens Stranders, Louis Aan: Gosschalk, J. Datum: 1943-01-17 Plaats: Assen&nbsp; Onderwerp: in de gehele maand mag de familie Stranders in kamp Westerbork 2 brieven en 6 briefkaarten ontvangen. Het is een nieuwe verordening. Ook een waarschuwing naar de familie Gosschalk toe dat de brievenpost wordt gecensureerd.

Briefkaart van een onbekende namens Louis Stranders aan J. Gosschalk

In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

Van: Nieuwkerk, K. J. Plaats: Westerbork, kamp, barak 85 Datum: 1943-09-29 Onderwerp: werkzaam in de Aussendienst, DB6 en behorend tot de Barneveldgroep.

Van: Nieuwkerk, K. J. Plaats: Westerbork, kamp, barak 85 Datum: 1943-09-29 Onderwerp: werkzaam in de Aussendienst, DB6 en behorend tot de Barneveldgroep.

Ausweiskarte van Karel. J. Nieuwkerk in kamp Westerbork

Van: Geldere, van, Ies Aan: Mien en Arthur Plaats: Diever (Joods werkkamp) Datum: 1942-08-15 Onderwerp: gelukwensen met het voorgenomen huwelijk.

Van: Geldere, van, Ies Aan: Mien en Arthur Plaats: Diever (Joods werkkamp) Datum: 1942-08-15 Onderwerp: gelukwensen met het voorgenomen huwelijk.

Brief van Ies van Geldere aan Mien en Arthur Philips vanuit het Joodse werkkamp Diever

Van: Annie&nbsp; Aan: Rudi Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-07-18/20 Onderwerp: Op transport gaan, beschrijving situatie in kamp, heeft een voorlopige vrijstelling gekregen volgens haar groepsleider. Ze werkt bij boeren in de omgeving. Ze bezocht een cabaretuitvoering van de Bunter Abend, waarin tal van prominenten als Ehrlich, Rosen en Chaja Goldstein speelden. (Sel)Fried (Fuchs) zat naast haar. Hij was haar tegengevallen toen ze op transport moest. Hij had barakdienst en wilde haar niet helpen met het dragen van haar bagage. Hij was druk in gesprek. Moeder dankt voor het toegestuurde goed. Ze was het hare kwijtgeraakt toe ze op het laatste moment uit de trein werden gezet, pakketpost, voedselpakketten en met Loes gaat het goed. De vraag is wat haar toekomst zal zijn. De Palestina-lijst waar zij opstaat is vervallen… &nbsp;

Van: Annie&nbsp; Aan: Rudi Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-07-18/20 Onderwerp: Op transport gaan, beschrijving situatie in kamp, heeft een voorlopige vrijstelling gekregen volgens haar groepsleider. Ze werkt bij boeren in de omgeving. Ze bezocht een cabaretuitvoering van de Bunter Abend, waarin tal van prominenten als Ehrlich, Rosen en Chaja Goldstein speelden. (Sel)Fried (Fuchs) zat naast haar. Hij was haar tegengevallen toen ze op transport moest. Hij had barakdienst en wilde haar niet helpen met het dragen van haar bagage. Hij was druk in gesprek. Moeder dankt voor het toegestuurde goed. Ze was het hare kwijtgeraakt toe ze op het laatste moment uit de trein werden gezet, pakketpost, voedselpakketten en met Loes gaat het goed. De vraag is wat haar toekomst zal zijn. De Palestina-lijst waar zij opstaat is vervallen… &nbsp;

Brief van Annie aan Rudi vanuit kamp Westerbork

Van: Annie&nbsp; Aan: Rudie Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-08-22&nbsp; Onderwerp: Omstandigheden in het kamp en vragen over hoe het gaat in Amstelveen (gezin en kwekerij). Met Annie en haar ouders gaat het nog steeds goed. Loes is haar crisis bovenop gekomen.

Van: Annie&nbsp; Aan: Rudie Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-08-22&nbsp; Onderwerp: Omstandigheden in het kamp en vragen over hoe het gaat in Amstelveen (gezin en kwekerij). Met Annie en haar ouders gaat het nog steeds goed. Loes is haar crisis bovenop gekomen.

Van: Chaja,&nbsp; Aan: Lievelingen,&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp,&nbsp; Datum: 1943 Onderwerp: dagelijks leven in kamp. De schrijfster vindt het werken bij de boer fijn, vooral bij mooi weer. Het werk is wel ver weg. Ze werkt niet met haar broertje Mau samen, maar hij is ook tevreden. In het kamp hebben ze weleens gezellige avonden en cursussen. Het maakt het kampleven dragelijk. Als ze tot de oorlog op deze plek kan blijven, zal ze niet mopperen Ze kan wel wat boeken lenen, maar ze mist gedichten (Roland Holst). Ze is ontevreden over het gedrag van haar vader. Hij moppert (is ongeduldig) omdat anderen uit het kamp worden ontslagen en zijn gezin niet. Voor haar moeder zou het prettig zijn als ze werk zou kunnen krijgen, waarbij zij iets voor andere mensen kan doen….

Van: Chaja,&nbsp; Aan: Lievelingen,&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp,&nbsp; Datum: 1943 Onderwerp: dagelijks leven in kamp. De schrijfster vindt het werken bij de boer fijn, vooral bij mooi weer. Het werk is wel ver weg. Ze werkt niet met haar broertje Mau samen, maar hij is ook tevreden. In het kamp hebben ze weleens gezellige avonden en cursussen. Het maakt het kampleven dragelijk. Als ze tot de oorlog op deze plek kan blijven, zal ze niet mopperen Ze kan wel wat boeken lenen, maar ze mist gedichten (Roland Holst). Ze is ontevreden over het gedrag van haar vader. Hij moppert (is ongeduldig) omdat anderen uit het kamp worden ontslagen en zijn gezin niet. Voor haar moeder zou het prettig zijn als ze werk zou kunnen krijgen, waarbij zij iets voor andere mensen kan doen….

Brief van Chaja Waterman aan lievelingen (Mirjam) vanuit kamp Westerbork

Van: Ketelaar, H. Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Assen Datum: 1945-06-14 Onderwerp: m.i.v. 18 juni 1945 wordt dhr. J. Grevelink aangewezen als commandant van de bewakingscompagnie.

Van: Ketelaar, H. Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Assen Datum: 1945-06-14 Onderwerp: m.i.v. 18 juni 1945 wordt dhr. J. Grevelink aangewezen als commandant van de bewakingscompagnie.

Rapport van H. Ketelaar over de aanstelling van J. Grevelink als commandant van de bewakingscompagnie

Titelblad Titelblad van:' Die Buhne Lager Westerbork spielt unter der leitung von Max Ehrlich: Humor und Melodie'. Kamp Westerbork, 1943-09-27 Betreft foto van het boek 'Humor und Melodie' (Cabaret). Het boek bestaat uit een serie foto's, waarvan de tekst geschreven is door Max Ehrlich; de foto's gemaakt zijn door Werner Rudolf Breslauer en de tekeningen gemaakt zijn door Leo Kok en Hans Margules.

Titelblad Titelblad van:' Die Buhne Lager Westerbork spielt unter der leitung von Max Ehrlich: Humor und Melodie'. Kamp Westerbork, 1943-09-27 Betreft foto van het boek 'Humor und Melodie' (Cabaret). Het boek bestaat uit een serie foto's, waarvan de tekst geschreven is door Max Ehrlich; de foto's gemaakt zijn door Werner Rudolf Breslauer en de tekeningen gemaakt zijn door Leo Kok en Hans Margules.

Titelblad van het revueboek Humor und Melodie

Bevel Op bevel van de Duitse Weermacht moeten alle mannen in de leeftijd van 17 t/m 40 jaar zich melden voor de arbeidsinzet.

Bevel Op bevel van de Duitse Weermacht moeten alle mannen in de leeftijd van 17 t/m 40 jaar zich melden voor de arbeidsinzet.

Bevel betreffende de arbeidsinzet

Van: Schoon, S.&nbsp; Aan: Stichting 1940-1945&nbsp; Plaats: Assen&nbsp; Datum: 1949-01-24&nbsp; Onderwerp: verzoek om nabestaanden van gecremeerde verzetsslachtoffers in kennis te stellen van vondst van de overblijfselen van de in september 1943 gefusilleerde verzetsstrijders. De in de brief genoemde Jood is Werner Stertzenbach.

Van: Schoon, S.&nbsp; Aan: Stichting 1940-1945&nbsp; Plaats: Assen&nbsp; Datum: 1949-01-24&nbsp; Onderwerp: verzoek om nabestaanden van gecremeerde verzetsslachtoffers in kennis te stellen van vondst van de overblijfselen van de in september 1943 gefusilleerde verzetsstrijders. De in de brief genoemde Jood is Werner Stertzenbach.

Brief over het in kennis stellen van nabestaanden van gecremeerde verzetsstrijders

Sonder-Ausweis Spanier-Seidemann, Babette, 16-12-05, B11 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: Bauernhof Arbeiten zu verrichten. Gültig bis: Auf Weiteres Bijz.: geldig voor 3 personen. Op de ausweis staat vermeld 'und 2 K

Sonder-Ausweis Spanier-Seidemann, Babette, 16-12-05, B11 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: Bauernhof Arbeiten zu verrichten. Gültig bis: Auf Weiteres Bijz.: geldig voor 3 personen. Op de ausweis staat vermeld 'und 2 K

Sonderausweis van Babette Spanier-Seidemann

Bewakers van het interneringskamp.&nbsp; Plaats: Interneringskamp Westerbork Datum: 1946.&nbsp; De tweede persoon van links was na de Tweede Wereldoorlog werkloos geworden en als bewaker in Westerbork terechtgekomen. Toegangsweg naar het kamp. De bewakers lopen richting Hooghalen.

Bewakers van het interneringskamp.&nbsp; Plaats: Interneringskamp Westerbork Datum: 1946.&nbsp; De tweede persoon van links was na de Tweede Wereldoorlog werkloos geworden en als bewaker in Westerbork terechtgekomen. Toegangsweg naar het kamp. De bewakers lopen richting Hooghalen.

Foto van bewakers van het Interneringskamp Westerbork

Van:&nbsp; Aan: Buijvoets, J. G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1947 Onderwerp: Tekening op schaal op blauw papier van de ‘Kleederbergplaats’. Deze bergplaatsen ontbraken in de werkbarakken. Zie ook verslag van de Arbeidsinspectie.

Van:&nbsp; Aan: Buijvoets, J. G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1947 Onderwerp: Tekening op schaal op blauw papier van de ‘Kleederbergplaats’. Deze bergplaatsen ontbraken in de werkbarakken. Zie ook verslag van de Arbeidsinspectie.

Tekening op schaal van de Kleederbergplaats in Interneringskamp Westerbork

Van: Vries, de Theun Aan: Stertzenbach, Werner Plaats: Amsterdam Datum: 1964-06-01 Onderwerp: Novelle ‘De Tolk’ verhaal over kamp Amersfoort en onder andere de komst van Russische krijgsgevangenen...&nbsp;

Van: Vries, de Theun Aan: Stertzenbach, Werner Plaats: Amsterdam Datum: 1964-06-01 Onderwerp: Novelle ‘De Tolk’ verhaal over kamp Amersfoort en onder andere de komst van Russische krijgsgevangenen...&nbsp;

Brief van Theun de Vries aan Werner Stertzenbach vanuit Amsterdam

Van: Moock, v, H. Aan: "Die Tat" Plaats: Amsterdam. Datum: 1964-02-26 Onderwerp: over de behandeling van een groep Russische krijgsgevangenen in kamp Amersfoort en de executie van de groep die de behandeling overleefd.

Van: Moock, v, H. Aan: "Die Tat" Plaats: Amsterdam. Datum: 1964-02-26 Onderwerp: over de behandeling van een groep Russische krijgsgevangenen in kamp Amersfoort en de executie van de groep die de behandeling overleefd.

Brief van H. v. Mook aan Die Tat vanuit Amsterdam

Het leggen van riolering nabij barak 209 Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:200 en 1:20&nbsp; Datum: 1958-06 Opmerking: nieuwe waterzuivering

Het leggen van riolering nabij barak 209 Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:200 en 1:20&nbsp; Datum: 1958-06 Opmerking: nieuwe waterzuivering

Bouwtekening van de aanleg van riolering in de buurt van barak 209

Bestemd voor Tabaksblatt, S.&nbsp; Oproep voor een transport vanuit Theresienstadt. Het transport gaat niet door Srul wordt in Theresienstadt bevrijd.

Bestemd voor Tabaksblatt, S.&nbsp; Oproep voor een transport vanuit Theresienstadt. Het transport gaat niet door Srul wordt in Theresienstadt bevrijd.

Bekendmaking

Tekening&nbsp; Tekening van een meisje met de tekst 'Ich liebe euch. 1000 küsse von eurer Trudie’

Tekening&nbsp; Tekening van een meisje met de tekst 'Ich liebe euch. 1000 küsse von eurer Trudie’

Tekening van Trudie, een nichtje van Ruth David

Foto van Indische vrouwen die inkopen doen aan de rand van het Repatriëringskamp Westerbork Plaats: Repatriëringskamp Westerbork (Schattenberg) Datum: 1950-1951 Handelaren uit de omgeving speelden in op de behoeften van de Indische Nederlanders. Deze handelaren mochten hun waren alleen buiten het kamp verkopen. In het midden van de foto staat mevrouw Overbeek-Bloem.&nbsp;

Foto van Indische vrouwen die inkopen doen aan de rand van het Repatriëringskamp Westerbork Plaats: Repatriëringskamp Westerbork (Schattenberg) Datum: 1950-1951 Handelaren uit de omgeving speelden in op de behoeften van de Indische Nederlanders. Deze handelaren mochten hun waren alleen buiten het kamp verkopen. In het midden van de foto staat mevrouw Overbeek-Bloem.&nbsp;

Foto van Indische vrouwen die inkopen doen aan de rand van het Repatriëringskamp Westerbork

Van: Wolff, Maurits Datum: 1945-02-12 Betreft afspraak op de polikliniek

Van: Wolff, Maurits Datum: 1945-02-12 Betreft afspraak op de polikliniek

voor een afspraak van Maurits Wolff op de polikliniek van kamp Westerbork

Kampgeld uit Theresienstadt.&nbsp; Biljet van 10 kronen. Datum van uitgave: 1944-01

Kampgeld uit Theresienstadt.&nbsp; Biljet van 10 kronen. Datum van uitgave: 1944-01

Geld uit Theresienstadt

Plattegrond, aanzichten en doorsnede van barak 41 Schattenberg&nbsp;met keukenbarak. Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1961-01-12 Opmerking: woonfunctie

Plattegrond, aanzichten en doorsnede van barak 41 Schattenberg&nbsp;met keukenbarak. Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1961-01-12 Opmerking: woonfunctie

Plattegrond met aanzichten en doorsnede van barak 41 en een keukenbarak in woonoord Schattenberg

Van: Huisman-Aertssen, familie Aan: Buijvoets, familie Plaats: Westerbork, Interneringskamp (huis 4) Datum: 1946-08 Onderwerp: geboortekaartje van Anna Elizabeth.

Van: Huisman-Aertssen, familie Aan: Buijvoets, familie Plaats: Westerbork, Interneringskamp (huis 4) Datum: 1946-08 Onderwerp: geboortekaartje van Anna Elizabeth.

Geboortekaart van Anna Elisabeth Huisman in Interneringskamp Westerbork

Foto van Isaac Stad Rotterdam, jaartal onbekend.&nbsp; &nbsp;

Foto van Isaac Stad Rotterdam, jaartal onbekend.&nbsp; &nbsp;

Portret van Isaac Stad uit Rotterdam

Briefkaart Van: Kwieser, H.&nbsp; Aan: Meijer, E. en Jong, de, H. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-08-18 Onderwerp: Henri is blij met het pakket na lang te hebben moeten wachten. Door de censuur duurt het lang voordat de post doorkomt en daarom stuurt Henri korte bedankberichten wanneer hij een pakket heeft ontvangen. Mary en Hetty zijn verhuisd naar een andere barak. Hetty gaat naar school.

Briefkaart Van: Kwieser, H.&nbsp; Aan: Meijer, E. en Jong, de, H. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-08-18 Onderwerp: Henri is blij met het pakket na lang te hebben moeten wachten. Door de censuur duurt het lang voordat de post doorkomt en daarom stuurt Henri korte bedankberichten wanneer hij een pakket heeft ontvangen. Mary en Hetty zijn verhuisd naar een andere barak. Hetty gaat naar school.

Senathe RuthWolff

Senathe Ruth
Wolff