In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Aankomst E. Hassel in kamp Westerbork Getekend door: Spier, J. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943

Aankomst E. Hassel in kamp Westerbork Getekend door: Spier, J. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943

Tekening van Jo Spier over de aankomst van Frau Hassel in kamp Westerbork

Vertrek uit kamp Westerbork Kampgevangenen op weg naar de trein. Kamp Westerbork, 1944-05-19 Still uit de Westerbork-film van W. R. Breslauer uit 1944.

Vertrek uit kamp Westerbork Kampgevangenen op weg naar de trein. Kamp Westerbork, 1944-05-19 Still uit de Westerbork-film van W. R. Breslauer uit 1944.

Kampgevangenen op weg naar de trein

Transport Transport. Mensen met bagage bij de trein Kamp Westerbork, 1942 Mensen met bagage bij de trein. Ze staan op het punt van instappen. Sommigen zitten reeds in de rijtuig.

Transport Transport. Mensen met bagage bij de trein Kamp Westerbork, 1942 Mensen met bagage bij de trein. Ze staan op het punt van instappen. Sommigen zitten reeds in de rijtuig.

Kampgevangenen stappen in een rijtuig van de deportatietrein

Algemeen

Vragen over personen

Vragen over een onderwerp

Vragen over een foto, voorwerp of document

Veelgestelde vragen

Verzoekschrift / Opdrachtbiljet Keetje Polak verzoekt voor een bedrag van F. 500,- in te schrijven op de 3 percents Grootboekschuld 1946 Datum: 1946-06-14

Verzoekschrift / Opdrachtbiljet Keetje Polak verzoekt voor een bedrag van F. 500,- in te schrijven op de 3 percents Grootboekschuld 1946 Datum: 1946-06-14

Verzoekschrift van Keetje Polak

Transporten&nbsp; Rij van mensen op weg van Hooghalen naar kamp Westerbork. Hooghalen, 1942. Een lange stoet mensen op weg naar het kamp. Op de achtergrond mede-kampgevangenen en een SS'er die toezicht houden.

Transporten&nbsp; Rij van mensen op weg van Hooghalen naar kamp Westerbork. Hooghalen, 1942. Een lange stoet mensen op weg naar het kamp. Op de achtergrond mede-kampgevangenen en een SS'er die toezicht houden.

Een grote groep kampgevangenen begeeft zich met bagage naar de trein

Van: Metzelaar, S.&nbsp; Aan: Wisman, B.&nbsp; Plaats: Echten&nbsp; Datum: 1942-05-24&nbsp; Onderwerp: omstandigheden in werkkamp Echten; verblijf, werken en voeding. het eten wordt goed bereid, maar het is te weinig, het werk is zwaar, Sal is er ondertussen aan gewend. Als getrouwde man houdt hij qua verdienste 11 gulden per week over om naar huis te sturen. In het kamp bevinden zich 96 dwangarbeiders. Ze verblijven in 12 kamers met elk 8 personen. Jacques bevindt zich in Geesbrug, kamer 6

Van: Metzelaar, S.&nbsp; Aan: Wisman, B.&nbsp; Plaats: Echten&nbsp; Datum: 1942-05-24&nbsp; Onderwerp: omstandigheden in werkkamp Echten; verblijf, werken en voeding. het eten wordt goed bereid, maar het is te weinig, het werk is zwaar, Sal is er ondertussen aan gewend. Als getrouwde man houdt hij qua verdienste 11 gulden per week over om naar huis te sturen. In het kamp bevinden zich 96 dwangarbeiders. Ze verblijven in 12 kamers met elk 8 personen. Jacques bevindt zich in Geesbrug, kamer 6

Brief van S. Metzelaar aan B. Wisman vanuit het Joodse werkkamp Echten

Transport. Transport van kampgevangenen uit kamp Westerbork. Kamp Westerbork, 1943-1944. Groep mensen wachtend bij de trein met bagage. Een aantal personen staan reeds in de veewagons.

Transport. Transport van kampgevangenen uit kamp Westerbork. Kamp Westerbork, 1943-1944. Groep mensen wachtend bij de trein met bagage. Een aantal personen staan reeds in de veewagons.

Kampgevangenen wachtend voor een wagon bij een vertrekkend transport

Transport. Transport. Kampgevangenen staan in een grote groep voor de trein in Hooghalen. De wagons dienen voor de bagage. Voor de kampgevangenen zelf staan derde klas rijtuigen ter beschikking.&nbsp; Hooghalen, 1942

Transport. Transport. Kampgevangenen staan in een grote groep voor de trein in Hooghalen. De wagons dienen voor de bagage. Voor de kampgevangenen zelf staan derde klas rijtuigen ter beschikking.&nbsp; Hooghalen, 1942

Een vertrekkend transport vanuit Hooghalen

Bord Bord met de tekst: Westerbork-Auschwitz Auschwitz-Westerbork. Zug muss geschlossen nach Westerbork zurück. Westerbork, kamp, 1942-1944 Bord van de trein die van Westerbork naar Auschwitz en retour ging. Zie tevens de foto van een replica (zonder aantasting des tijds). &nbsp;

Bord Bord met de tekst: Westerbork-Auschwitz Auschwitz-Westerbork. Zug muss geschlossen nach Westerbork zurück. Westerbork, kamp, 1942-1944 Bord van de trein die van Westerbork naar Auschwitz en retour ging. Zie tevens de foto van een replica (zonder aantasting des tijds). &nbsp;

Treinbord Westerbork - Auschwitz

Verklaring&nbsp; Van: Polak, Henriette Beatrice Aan: Polizeiabteilung des Eidgenössisches Justiz- und Polizeidepartement Plaats: Bern, Zwitserland Datum: 1945-05-31 Onderwerp: ze verklaart dat ze voorlopig als huishoudelijke hulp geplaatst is bij Frau Dr. Imonbersteg.

Verklaring&nbsp; Van: Polak, Henriette Beatrice Aan: Polizeiabteilung des Eidgenössisches Justiz- und Polizeidepartement Plaats: Bern, Zwitserland Datum: 1945-05-31 Onderwerp: ze verklaart dat ze voorlopig als huishoudelijke hulp geplaatst is bij Frau Dr. Imonbersteg.

Froukje JohannaWolf

Froukje Johanna
Wolf