In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Het treinbord

Markt 4, Beilen

Het verhaal van Menachem Asscher

Een jongen vereeuwigd in hout

Testverhaal

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Op deze pagina ontdek je uiteenlopende verhalen over Kamp Westerbork: persoonlijke portretten van betrokkenen, gemeenteverhalen die laten zien hoe lokale gemeenschappen verbonden zijn met het kamp, themaverhalen die context en verdieping bieden, en objectverhalen waarin voorwerpen het verleden tastbaar maken.

Verhalen

Van: Huisman, G.K. Chef Buitendienst Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-07-18 Onderwerp: lijst van al het gehuurde spoormateriaal, over kapotte locomotief (onterecht wordt hier huur voorgevraagd). Opmerking: later toegevoegd document. 9137-0632 (2) Van: Dienst II, Buitendienst Aan: De heer Th. Kockx Plaats: Interneringskamp Datum: 1945-07-06&nbsp; Onderwerp: Smalspoor van de Fa. Tolk te Heemstede, een aantal kiepkarren bevinden zich in Hooghalen. Ze waren in beslag genomen door Org. Todt.

Van: Huisman, G.K. Chef Buitendienst Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-07-18 Onderwerp: lijst van al het gehuurde spoormateriaal, over kapotte locomotief (onterecht wordt hier huur voorgevraagd). Opmerking: later toegevoegd document. 9137-0632 (2) Van: Dienst II, Buitendienst Aan: De heer Th. Kockx Plaats: Interneringskamp Datum: 1945-07-06&nbsp; Onderwerp: Smalspoor van de Fa. Tolk te Heemstede, een aantal kiepkarren bevinden zich in Hooghalen. Ze waren in beslag genomen door Org. Todt.

Brief van G.K. Huisman en Th. Kockx over verschillend spoorwegmaterieel

Gebeurtenissen en groepen buiten kamp Westerbork

Organisation Todt

Visitatie kamp Westerbork

Lippmann, Rosenthal & Co. kamp Westerbork

Van: Stoppelman, Danny&nbsp; Aan: Ouders, Jurry, Mammie en Fia&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1942-08-23&nbsp; Onderwerp: afscheid nemen van familie en bezig met voorbereidingen voor het vertrekkend transport. Zie ook de andere brieven. Deze brief is de vierde versie die op de 23ste augustus is geschreven. Danny en de andere Groningers behoren waarschijnlijk tot de groep die op 10 juli 1942 in kamp Westerbork terecht kwamen.&nbsp;

Van: Stoppelman, Danny&nbsp; Aan: Ouders, Jurry, Mammie en Fia&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1942-08-23&nbsp; Onderwerp: afscheid nemen van familie en bezig met voorbereidingen voor het vertrekkend transport. Zie ook de andere brieven. Deze brief is de vierde versie die op de 23ste augustus is geschreven. Danny en de andere Groningers behoren waarschijnlijk tot de groep die op 10 juli 1942 in kamp Westerbork terecht kwamen.&nbsp;

Brief van Danny Stoppelman aan zijn verloofde en andere familieleden vanuit kamp Westerbork

Van: Stoppelman-Gudema, Sophia en Hartog&nbsp; Aan: Jurry en familie&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum:&nbsp;1942-10/11 Onderwerp: dagelijks leven. Sophia en Hartog stonden op de lijst om doorgestuurd te worden, maar zoon Aron Stoppelman heeft hen van de lijst afgekregen. De verwachting is dat ze elk moment op transport moeten gaan. Vele anderen zijn reeds vertrokken.

Van: Stoppelman-Gudema, Sophia en Hartog&nbsp; Aan: Jurry en familie&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum:&nbsp;1942-10/11 Onderwerp: dagelijks leven. Sophia en Hartog stonden op de lijst om doorgestuurd te worden, maar zoon Aron Stoppelman heeft hen van de lijst afgekregen. De verwachting is dat ze elk moment op transport moeten gaan. Vele anderen zijn reeds vertrokken.

Brief van Sophia en Hartog Stoppelman-Gudema aan Jurry en familie vanuit kamp Westerbork

Van: van Dam, Jacob Aan: van Dam, Joseph Plaats: Amsterdam Datum: 1950-07-23 Onderwerp: Informatie over familieleden van het Rode kruis dat doorgestuurd moet worden naar de notaris.

Van: van Dam, Jacob Aan: van Dam, Joseph Plaats: Amsterdam Datum: 1950-07-23 Onderwerp: Informatie over familieleden van het Rode kruis dat doorgestuurd moet worden naar de notaris.

Brief van Jacob van Dam aan zijn broer Joseph over verklaringen van het Rode Kruis

Van: Rode kruis, Afwikkelingsbureau Concentratiekampen Aan: van Dam, Jacob Plaats: Den Haag Datum: 1946-02-07 Onderwerp: over het lot van Iszaak van Dam (1932-1943).

Van: Rode kruis, Afwikkelingsbureau Concentratiekampen Aan: van Dam, Jacob Plaats: Den Haag Datum: 1946-02-07 Onderwerp: over het lot van Iszaak van Dam (1932-1943).

Brief van het Rode Kruis aan J. van Dam over het lot Iszaak van Dam

Foto van Jacob van Dam

Van: Rode Kruis, Afwikkelingsbureau Concentratiekampen Aan: van Dam, Jacob Plaats: Den Haag Datum: 1946-04-16 Onderwerp: het lot van Betje van Dam-van Kollem en Iszaak van Dam.

Van: Rode Kruis, Afwikkelingsbureau Concentratiekampen Aan: van Dam, Jacob Plaats: Den Haag Datum: 1946-04-16 Onderwerp: het lot van Betje van Dam-van Kollem en Iszaak van Dam.

Brief van het Rode Kruis aan J. van Dam over het lot van Betje van Dam-van Kollem en Iszaak van Dam

Van: Rode Kruis, Afwikkelingsbureau Concentratiekampen Aan: van Dam, J. (Jacob) Plaats: Den Haag Datum: 1946-07-16 Onderwerp: opsporing van Jacob Tas (1892)

Van: Rode Kruis, Afwikkelingsbureau Concentratiekampen Aan: van Dam, J. (Jacob) Plaats: Den Haag Datum: 1946-07-16 Onderwerp: opsporing van Jacob Tas (1892)

Brief van het Rode Kruis aan J. van Dam over het lot van Jacob Tas

Van: van Dam, Jacob Aan: de Schade-Enquête-Commissie&nbsp; Plaats: Amsterdam Datum: 1948-08-15 Onderwerp: opsporing familieleden, die waarschijnlijk overleden zijn (Winter-van Dam).&nbsp;

Van: van Dam, Jacob Aan: de Schade-Enquête-Commissie&nbsp; Plaats: Amsterdam Datum: 1948-08-15 Onderwerp: opsporing familieleden, die waarschijnlijk overleden zijn (Winter-van Dam).&nbsp;

Brief van Jacob van Dam aan de Schade-Enquête-Commissie in Leeuwarden over vermiste familieleden

Van: Rode Kruis, Afwikkelingsbureau Concentratiekampen Aan: van Dam, J. (Jacob) Plaats: Den Haag Datum: 1946-08-21 Onderwerp: opsporing van Esther Tas-van Dam (1896).

Van: Rode Kruis, Afwikkelingsbureau Concentratiekampen Aan: van Dam, J. (Jacob) Plaats: Den Haag Datum: 1946-08-21 Onderwerp: opsporing van Esther Tas-van Dam (1896).

Louisvan West

Louis
van West