In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Spitten.&nbsp; Spitten.&nbsp; Groep mannen aan het spitten op het land.&nbsp; De Landweer, 1942

Spitten.&nbsp; Spitten.&nbsp; Groep mannen aan het spitten op het land.&nbsp; De Landweer, 1942

Dwangarbeiders uit het Joodse werkkamp De Landweer aan het werk

Werken.&nbsp; Aantal mannen gegroepeerd voor de keet van de Heidemij in de buurt van het Joodse werkkamp Mantinge. Mantinge, 1942.&nbsp; Zittend, 1ste van links: Daniel Egger, geb. 1923-06-23.

Werken.&nbsp; Aantal mannen gegroepeerd voor de keet van de Heidemij in de buurt van het Joodse werkkamp Mantinge. Mantinge, 1942.&nbsp; Zittend, 1ste van links: Daniel Egger, geb. 1923-06-23.

Joodse dwangarbeiders bij een werkkeet van de Heidemij

Van: Stranders-Hartog, Rosette, de Aan: Gosschalk, J. Datum: 1943-01-23 Plaats: Westerbork, kamp, barak 36 Onderwerp: we mogen maar 1 maal in de maand schrijven. De kinderen zijn uit het ziekenhuis, maar nog niet in orde. Selly heeft buikloop. Ze kan niet meer lopen. Betty heeft een mondblaar…Er gaan geruchten dat ze naar Vught gaan…Van een eigen huisje zal wel niets komen. Een opsomming van zaken waar behoefte aan is…&nbsp;

Van: Stranders-Hartog, Rosette, de Aan: Gosschalk, J. Datum: 1943-01-23 Plaats: Westerbork, kamp, barak 36 Onderwerp: we mogen maar 1 maal in de maand schrijven. De kinderen zijn uit het ziekenhuis, maar nog niet in orde. Selly heeft buikloop. Ze kan niet meer lopen. Betty heeft een mondblaar…Er gaan geruchten dat ze naar Vught gaan…Van een eigen huisje zal wel niets komen. Een opsomming van zaken waar behoefte aan is…&nbsp;

Briefkaart van Rosette Stranders-de Hartog aan J. Gosschalk vanuit kamp Westerbork

Bewijs van crematie Datum: 13-07-1943 Nr. 428 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Van Cleef, Hadassa geb. 15-11-42 overleden te Westerbork op 11-07-1943 op: 16-07-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie Datum: 13-07-1943 Nr. 428 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Van Cleef, Hadassa geb. 15-11-42 overleden te Westerbork op 11-07-1943 op: 16-07-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Hadassa van Cleef

Dwangarbeiders voor een barak in het Joodse werkkamp Conrad Conrad, 1942 Links onderaan met mok Freerk (Frits) Cohen (1884-1942). Tweede van links staand Ben Levie, derde van links staand Siem van Oosten, rechts boven Heiman Elshof. &nbsp;

Dwangarbeiders voor een barak in het Joodse werkkamp Conrad Conrad, 1942 Links onderaan met mok Freerk (Frits) Cohen (1884-1942). Tweede van links staand Ben Levie, derde van links staand Siem van Oosten, rechts boven Heiman Elshof. &nbsp;

Een groep mannen in het Joodse werkkamp Conrad

Groepsfoto van drie mannen voor een barak. Joods werkkamp (?), jaartal onbekend.&nbsp; De persoon rechts is Jaap Elzas.

Groepsfoto van drie mannen voor een barak. Joods werkkamp (?), jaartal onbekend.&nbsp; De persoon rechts is Jaap Elzas.

Drie mannen voor een barak

Groepsfoto. Aantal mannen voor een barak, op een zondag in het Joodse werkkamp Mantinge, 1942. Voorste rij, 3de van links: Daniel Egger, geb. 1923-06-23.

Groepsfoto. Aantal mannen voor een barak, op een zondag in het Joodse werkkamp Mantinge, 1942. Voorste rij, 3de van links: Daniel Egger, geb. 1923-06-23.

Een groep mannen voor hun barak in het Joodse werkkamp Mantinge

Van: Zomerplaag, Morris Aan: lieve Ali en familie Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-07-08 Onderwerp: bedankje voor pakketten; ziekenhuis; omstandigheden; kinderen in barak 64;

Van: Zomerplaag, Morris Aan: lieve Ali en familie Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-07-08 Onderwerp: bedankje voor pakketten; ziekenhuis; omstandigheden; kinderen in barak 64;

Brief van Morris Zomerplaag aan Ali vanuit kamp Westerbork

Van: Leeuw, de, B. Aan: Ras, Mevr.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-08-14&nbsp; Onderwerp: ziekenhuis en omstandigheden in het kamp.

Van: Leeuw, de, B. Aan: Ras, Mevr.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-08-14&nbsp; Onderwerp: ziekenhuis en omstandigheden in het kamp.

Briefkaart van B. de Leeuw aan mevrouw Ras vanuit kamp Westerbork

Arbeidskaart Van: Cohen, Nathan Datum: 1943-10-25 Plaats: Westerbork, kamp Werkzaam in de Lagerbücherei (bibliotheek).

Arbeidskaart Van: Cohen, Nathan Datum: 1943-10-25 Plaats: Westerbork, kamp Werkzaam in de Lagerbücherei (bibliotheek).

Arbeidskaart van Nathan Cohen

Van: Niederlandische Grundstucksverwaltung Aan: Snoek, M. (erven van) Geboren: 1867 Plaats: Den Haag Datum: 1942-10-21 Onderwerp: verwaltung grundstuckes

Van: Niederlandische Grundstucksverwaltung Aan: Snoek, M. (erven van) Geboren: 1867 Plaats: Den Haag Datum: 1942-10-21 Onderwerp: verwaltung grundstuckes

ClaraWeinreb

Clara
Weinreb