In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Van: Feldman, T Aan: Gemmeker, kampcommandant Plaats: Amsterdam Datum: 1944-04 Onderwerp: verzoek in verband met een bezoek aan het kamp.

Van: Feldman, T Aan: Gemmeker, kampcommandant Plaats: Amsterdam Datum: 1944-04 Onderwerp: verzoek in verband met een bezoek aan het kamp.

Brief van Tibor Feldman aan kampcommandant Gemmeker vanuit Amsterdam in verband met een bezoek aan het kamp

Van: Presser, Hartog Aan: Huizinga-Swaluw, Christine (moeder)&nbsp; Plaats: Hollandsche Schouwburg Datum: 1942-07 Onderwerp: Heden op transport, vermoedelijk naar Westerbork, verzoek om pakketjes via Joodse Raad te sturen, ook graag spullen voor zijn vriendin Lotte

Van: Presser, Hartog Aan: Huizinga-Swaluw, Christine (moeder)&nbsp; Plaats: Hollandsche Schouwburg Datum: 1942-07 Onderwerp: Heden op transport, vermoedelijk naar Westerbork, verzoek om pakketjes via Joodse Raad te sturen, ook graag spullen voor zijn vriendin Lotte

Brief van Hartog Presser aan Christine Huizinga-Swaluw vanuit de Hollandsche Schouwburg

Verzamelplaatsen voor deportatie naar kamp Westerbork

Zieken-, verpleeg- en verzorgingstehuizen

Nederlands Israëlitisch Ziekenhuis

Joodsche Invalide

Het Apeldoornsche Bosch

Joods Ziekenhuis Megon Hatsedek

Portugees Israëlitisch Ziekenhuis

Ingang van woonoord Schattenberg. Plaats: woonoord Schattenberg Datum: 1959.&nbsp; In het midden de slagboom, rechts daarvan de klok. De foto is genomen vanaf het pad dat voor de oude Kommandantur loopt.

Ingang van woonoord Schattenberg. Plaats: woonoord Schattenberg Datum: 1959.&nbsp; In het midden de slagboom, rechts daarvan de klok. De foto is genomen vanaf het pad dat voor de oude Kommandantur loopt.

Foto van de ingang van het woonoord Schattenberg

Van: van Koppelen-Bannet, Mathilda Aan: de familie Smit-Koppelen Plaats: Rotterdam Datum: 1942-10-16 Onderwerp: iemand schrijft voor moeder vanuit het Haagse Veer. Ze zal hedenavond vertrekken naar kamp Westerbork. Zeis zelf te vermoeid om de brief te schrijven..; ze schrijft vervolgens over mogelijk contact vanuit kamp Westerbork en dat ze elkaar met Gods hulp mogelijk elkaar weer zullen zien…

Van: van Koppelen-Bannet, Mathilda Aan: de familie Smit-Koppelen Plaats: Rotterdam Datum: 1942-10-16 Onderwerp: iemand schrijft voor moeder vanuit het Haagse Veer. Ze zal hedenavond vertrekken naar kamp Westerbork. Zeis zelf te vermoeid om de brief te schrijven..; ze schrijft vervolgens over mogelijk contact vanuit kamp Westerbork en dat ze elkaar met Gods hulp mogelijk elkaar weer zullen zien…

Brief van Mathilda van Koppelen-Bannet aan het gezin Smit-van Koppel vanuit Rotterdam

Van: Joodsche Raad voor Amsterdam, afdeling Expositur Aan: Leeuw, de, Bernard Plaats: Amsterdam Datum: 1944-01-20 Onderwerp: mededeling dat Schoontje de Leeuw-Polak op de Weinreblijst is geplaatst

Van: Joodsche Raad voor Amsterdam, afdeling Expositur Aan: Leeuw, de, Bernard Plaats: Amsterdam Datum: 1944-01-20 Onderwerp: mededeling dat Schoontje de Leeuw-Polak op de Weinreblijst is geplaatst

Brief van Joodsche Raad voor Amsterdam aan Bernard de Leeuw

Betreft: Plattegrond, doorsnede en aanzichten van barak 59 woonoord Schattenberg.&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: December 1958

Betreft: Plattegrond, doorsnede en aanzichten van barak 59 woonoord Schattenberg.&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: December 1958

Plattegrond met doorsnede en aanzichten van barak 59 in het woonoord Schattenberg

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: Kampgevangenen, waaronder strafgevallen aan het werk in de kabelsloperij.

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: Kampgevangenen, waaronder strafgevallen aan het werk in de kabelsloperij.

Foto van een still uit de Westerborkfilm

Bekendmaking&nbsp; Datum: 1943-09-09&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: Verzoeken voor terugstelling in te dienen.

Bekendmaking&nbsp; Datum: 1943-09-09&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: Verzoeken voor terugstelling in te dienen.

AaronWeiman

Aaron
Weiman