We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

Van: Polak-van Gelder, Vera Aan: Beste vader en moeder Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-10-30 Onderwerp: Omstandigheden. Na twee weken verblijf werden de schrijfdagen geschrapt. Zonder het versturen clandestiene brieven zal het thuisfront niets horen. Schoonzus Henny is weer uit het ziekenhuis. Henny's man Philip slaapt een paar barakken verderop en de schoonvader van Vera, Simon, slaapt nog veel verderop; eenzijdig eten, wind, modder en regen; Kurt Haack van de Joodse Raad geeft hun 50% kans op ontslag; uit de trein gegooide briefkaart van een familielid; geen levensmiddelen meer sturen, want er wordt heel veel gegapt door de Duitsers; bezoek van mannen en vrouwen, Vera mag naar spertijd haar barak verlaten; organisatie in handen van Duitse Joden. Duitse bewakers zie je bijna niet.&nbsp;

Van: Polak-van Gelder, Vera Aan: Beste vader en moeder Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-10-30 Onderwerp: Omstandigheden. Na twee weken verblijf werden de schrijfdagen geschrapt. Zonder het versturen clandestiene brieven zal het thuisfront niets horen. Schoonzus Henny is weer uit het ziekenhuis. Henny's man Philip slaapt een paar barakken verderop en de schoonvader van Vera, Simon, slaapt nog veel verderop; eenzijdig eten, wind, modder en regen; Kurt Haack van de Joodse Raad geeft hun 50% kans op ontslag; uit de trein gegooide briefkaart van een familielid; geen levensmiddelen meer sturen, want er wordt heel veel gegapt door de Duitsers; bezoek van mannen en vrouwen, Vera mag naar spertijd haar barak verlaten; organisatie in handen van Duitse Joden. Duitse bewakers zie je bijna niet.&nbsp;

Brief van Vera Polak-van Gelder aan haar ouders vanuit kamp Westerbork

Van: Urie Aan: ? Plaats:&nbsp; Datum: 1942-12-08 Onderwerp: kampboerderij. De commandant van kamp Westerbork heeft gebeld met de vraag of er bezwaar bestond de varkensstal te verbouwen tot een paardenstal. Er moet wel een deur in de buitenmuur worden gemaakt.&nbsp; &nbsp;

Van: Urie Aan: ? Plaats:&nbsp; Datum: 1942-12-08 Onderwerp: kampboerderij. De commandant van kamp Westerbork heeft gebeld met de vraag of er bezwaar bestond de varkensstal te verbouwen tot een paardenstal. Er moet wel een deur in de buitenmuur worden gemaakt.&nbsp; &nbsp;

Brief van Urie aan een onbekende naar aanleiding van een telefoon van de kampcommandant

Plattegrond, aanzichten en doorsnede van barak 21&nbsp; Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1961-02-23

Plattegrond, aanzichten en doorsnede van barak 21&nbsp; Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1961-02-23

Plattegrond met aanzichten en doorsnede van barak 21 in het woonoord Schattenberg

Verslag (hoofdpunten) van de reis terug naar Nederland. Het vertrek uit Theresienstadt was op 12 juni om 8 uur 's morgens…

Verslag (hoofdpunten) van de reis terug naar Nederland. Het vertrek uit Theresienstadt was op 12 juni om 8 uur 's morgens…

Verslag van de reis terug naar Nederland vanuit Theresienstadt

Van: Campen, van, Herman&nbsp; Aan: vrienden&nbsp; Plaats: Nunspeet&nbsp; Datum: 1942-09-12&nbsp; Onderwerp: oppakken van zijn ouders, reactie op de ontvangen brieven. Hij zal proberen zijn ouders te vergezellen als ze nog niet doorgestuurd zijn.

Van: Campen, van, Herman&nbsp; Aan: vrienden&nbsp; Plaats: Nunspeet&nbsp; Datum: 1942-09-12&nbsp; Onderwerp: oppakken van zijn ouders, reactie op de ontvangen brieven. Hij zal proberen zijn ouders te vergezellen als ze nog niet doorgestuurd zijn.

Brief van Herman van Campen aan vrienden vanuit het Joodse werkkamp de Bruine Enk

Lagersonderbefehl Datum: 1943-05-01 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: Spertijden n.a.v. het in werking treden van het politiestandrecht voor geheel Nederland

Lagersonderbefehl Datum: 1943-05-01 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: Spertijden n.a.v. het in werking treden van het politiestandrecht voor geheel Nederland

Lagersonderbefehl over spertijden n.a.v. het in werking treden van het politiestandrecht voor geheel Nederland

Van: Gezantschap der Nederlanden in Zwitserland, afd. Repatriëring Aan: Hedeman, Judith, Maud en Janna Plaats: Bern Datum: 1945-08-08 Onderwerp: indeling bij het convooi dat op 21 augustus uit Bazel naar Nederland zal vertrekken.

Van: Gezantschap der Nederlanden in Zwitserland, afd. Repatriëring Aan: Hedeman, Judith, Maud en Janna Plaats: Bern Datum: 1945-08-08 Onderwerp: indeling bij het convooi dat op 21 augustus uit Bazel naar Nederland zal vertrekken.

Brief van Gezantschap der Nederlanden in Zwitserland aan de familie Hedeman

Van: ter Veer, B.I.A.A., Mr. Aan: Buijvoets, J.G. e.a. Plaats: 's-Gravenhage Datum: 1948-01-16 Datum: toelichting taak en werkwijze commissie geestelijke en sociale verzorging.

Van: ter Veer, B.I.A.A., Mr. Aan: Buijvoets, J.G. e.a. Plaats: 's-Gravenhage Datum: 1948-01-16 Datum: toelichting taak en werkwijze commissie geestelijke en sociale verzorging.

Toelichting van B.I.A.A. ter Veer over taak en werkwijze commissie geestelijke en sociale verzorging.

Verklaring schadevergoeding Van: Asscher, A. Datum: 1955 Onderwerp: Asscher eist schadevergoeding voor de tijd dat hij in gevangenschap in Duitsland verbleef. Ook eist hij schadevergoeding voor de vrijheidsberoving in de periode dat hij een Jodenster moest dragen.

Verklaring schadevergoeding Van: Asscher, A. Datum: 1955 Onderwerp: Asscher eist schadevergoeding voor de tijd dat hij in gevangenschap in Duitsland verbleef. Ook eist hij schadevergoeding voor de vrijheidsberoving in de periode dat hij een Jodenster moest dragen.

Verklaring in verband met schadevergoeding van A. Asscher

Van: Verzendboekhandel Winants Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Heerlen Datum: 1948-03-18 Onderwerp: Rekening voor 'Ik verkoos de vrijheid'.

Van: Verzendboekhandel Winants Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Heerlen Datum: 1948-03-18 Onderwerp: Rekening voor 'Ik verkoos de vrijheid'.

Rekening voor het boek met de titel 'Ik verkoos de vrijheid'

Lijst van mede te nemen goederen Opgesplitst in mee te nemen goederen (bagage) voor mannen en voor vrouwen.

Lijst van mede te nemen goederen Opgesplitst in mee te nemen goederen (bagage) voor mannen en voor vrouwen.

Lijst van mede te nemen goederen

Arbeitskarte&nbsp; Van: Boas, Minnie Plaats: Westerbrork, kamp Datum: 1944-12-13 Werkzaam op de leerlooierij.

Arbeitskarte&nbsp; Van: Boas, Minnie Plaats: Westerbrork, kamp Datum: 1944-12-13 Werkzaam op de leerlooierij.

Arbeitskarte van Minnie Boas in kamp Westerbork

Van: Mien&nbsp; Aan: Bella&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 30 mei 1945&nbsp; Onderwerp: gang van zaken binnen familie- en kennissenkring.

Van: Mien&nbsp; Aan: Bella&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 30 mei 1945&nbsp; Onderwerp: gang van zaken binnen familie- en kennissenkring.

Brief van Mien aan Bella vanuit kamp Westerbork

Contact

Revisie elektrische installatie, wachtgebouw barak 75 Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:50&nbsp; Datum: 1951-09-27

Revisie elektrische installatie, wachtgebouw barak 75 Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:50&nbsp; Datum: 1951-09-27

SamuelWeenen

Samuel
Weenen