In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Van: Goldschmidt, Werner Aan: Deenik, Fam. Plaats: Datum: 1944-08-21 Onderwerp: op weg naar Westerbork, via dit briefje proberen om een aantal zaken nog te regelen, vraag om toesturen van een aantal artikelen (via de Joodse Raad). Hij heeft niets bij zich. Misschien kunnen zijn vrienden nog iets uit zijn woning halen. Een Joke heeft nog een foto van hem. Mocht de familie Deenik nog een aandenken van hem willen hebben.

Van: Goldschmidt, Werner Aan: Deenik, Fam. Plaats: Datum: 1944-08-21 Onderwerp: op weg naar Westerbork, via dit briefje proberen om een aantal zaken nog te regelen, vraag om toesturen van een aantal artikelen (via de Joodse Raad). Hij heeft niets bij zich. Misschien kunnen zijn vrienden nog iets uit zijn woning halen. Een Joke heeft nog een foto van hem. Mocht de familie Deenik nog een aandenken van hem willen hebben.

Brief van Werner Goldschmidt aan de familie Deenik vanuit de trein gegooid

Joodse gemeenten in Groningen

Mokum van het Noorden

Foto van een gymnastiekvereniging Attila in Groningen, ter gelegenheid van het 35-jarig bestaan.&nbsp; Achterop een fotokopie ervan staan de namen van alle aanwezigen op de foto vermeld, onder wie Jules Cohen, dec. 1933.&nbsp; Een afdruk en drie fotokopieën.

Foto van een gymnastiekvereniging Attila in Groningen, ter gelegenheid van het 35-jarig bestaan.&nbsp; Achterop een fotokopie ervan staan de namen van alle aanwezigen op de foto vermeld, onder wie Jules Cohen, dec. 1933.&nbsp; Een afdruk en drie fotokopieën.

Gymnastiekvereniging Attila te Groningen

Het verbouwen van een gedeelte van barak 5 tot hospitaal&nbsp; Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100 en 1:50&nbsp; Datum: Opmerking: kinderzaal, isoleerruimte en slaapkamers…

Het verbouwen van een gedeelte van barak 5 tot hospitaal&nbsp; Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100 en 1:50&nbsp; Datum: Opmerking: kinderzaal, isoleerruimte en slaapkamers…

Plattegrond van het gedeeltelijk verbouwen van barak 5 tot een hospitaal in het woonoord Schattenberg

Izaäk Cohen heeft na het overlijden van zijn vrouw in 1928 zijn achternaam laten wijzigen. Bij Koninklijk Besluit van 9 november 1929 werd zijn geslachtsnaam officieel Cohen Bendiks.&nbsp;

Joodse gemeenschappen in Nederland

Joodse gemeente Leek

Joodse gemeente Wagenborgen

Joodse gemeente Warffum

Joodse gemeente Wildervank

Joodse gemeente Uithuizen

Joodse gemeente Ulrum

Joodse gemeente Usquert

Joodse gemeenschap Veendam

Joodse gemeente Siddeburen

Joodse gemeente Slochteren

Joodse gemeente Stadskanaal

Joodse gemeente Stedum

Joodse gemeente Ten Boer

Joodse gemeente Ter Apel

Joodse gemeente 't Zandt

Joodse gemeente Sappemeer

Joodse gemeente Scheemda

Joodse gemeente Schildwolde

Joodse gemeente Middelstum

Joodse gemeente Muntendam

Joodse gemeente Musselkanaal

Joodse gemeente Nieuwe Pekela

Joodse gemeente Niezijl

Joodse gemeente Noordbroek

Joodse gemeente Onstwedde

Joodse gemeente Oude Pekela

Joodse gemeente Leens

Joodse gemeente Loppersum

Joodse gemeente Garrelsweer

Joodse gemeente Garsthuizen

Joodse gemeente Grijpskerk

25 jaar huwelijksfeest Zoesman Simmeren en Saartje Simmeren-de Vries. Plaats: Groningen Datum: 1931

25 jaar huwelijksfeest Zoesman Simmeren en Saartje Simmeren-de Vries. Plaats: Groningen Datum: 1931

FriedaVogel-Marx

Frieda
Vogel-Marx