In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Het treinbord

Markt 4, Beilen

Het verhaal van Menachem Asscher

Een jongen vereeuwigd in hout

Testverhaal

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Op deze pagina ontdek je uiteenlopende verhalen over Kamp Westerbork: persoonlijke portretten van betrokkenen, gemeenteverhalen die laten zien hoe lokale gemeenschappen verbonden zijn met het kamp, themaverhalen die context en verdieping bieden, en objectverhalen waarin voorwerpen het verleden tastbaar maken.

Verhalen

Van: Asscher-Pinkhof, Clara Aan: onbekend Plaats: Amsterdam Datum: 1942 Onderwerp: dagelijkse razzia's in de straat; mensen van twee weken oud to in de negentig worden naar kamp Westerbork of verder gestuurd; gesperden worden met rust gelaten of vrijgelaten nadat ze zijn opgepakt; Clara gaat door met haar schoolwerk en tekenles; David de Jong en zijn vrouw zijn opgepakt, de dames Grishaver van in de 80 ook en nog vele andere bekenden…

Van: Asscher-Pinkhof, Clara Aan: onbekend Plaats: Amsterdam Datum: 1942 Onderwerp: dagelijkse razzia's in de straat; mensen van twee weken oud to in de negentig worden naar kamp Westerbork of verder gestuurd; gesperden worden met rust gelaten of vrijgelaten nadat ze zijn opgepakt; Clara gaat door met haar schoolwerk en tekenles; David de Jong en zijn vrouw zijn opgepakt, de dames Grishaver van in de 80 ook en nog vele andere bekenden…

Brief van Clara Asscher Pinkhof vanuit Amsterdam

Foto van een van de evacuatietransporten uit Bergen-Belsen, het transport dat bij Farsleben door de Amerikanen wordt bevrijd. Bram zat in dit transport samen met zijn broer Jacob. Datum: april 1945

Foto van een van de evacuatietransporten uit Bergen-Belsen, het transport dat bij Farsleben door de Amerikanen wordt bevrijd. Bram zat in dit transport samen met zijn broer Jacob. Datum: april 1945

Foto van het gestrande transport bij Farsleben dat door het Amerikaanse leger wordt bevrijd

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-05-19 Onderwerp: zicht op het perron en de trein die klaarstaat voor vertrek; Ordungspolizei; Joodse ordedienst; kampgevangenen die werkzaam zijn voor het transport of om een andere reden toestemming hebben zich op het perron te begeven. Daarnaast zoeken kampgevangenen nog naar een plek in de trein.

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-05-19 Onderwerp: zicht op het perron en de trein die klaarstaat voor vertrek; Ordungspolizei; Joodse ordedienst; kampgevangenen die werkzaam zijn voor het transport of om een andere reden toestemming hebben zich op het perron te begeven. Daarnaast zoeken kampgevangenen nog naar een plek in de trein.

Foto van een still uit de Westerborkfilm

Bewijs in verband met repatriëring. Datum: 1945-06-19

Bewijs in verband met repatriëring. Datum: 1945-06-19

Bewijs in verband met repatriëring

Van: Afd. Technische Dienst en Bedrijven, v/d Weel Aan: Hoofden van Dienst Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-09-13 Onderwerp: Bespreking met hoofden van dienst op dinsdag 11-09-1945. Bespreking over de gang van zaken in het kamp.

Van: Afd. Technische Dienst en Bedrijven, v/d Weel Aan: Hoofden van Dienst Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-09-13 Onderwerp: Bespreking met hoofden van dienst op dinsdag 11-09-1945. Bespreking over de gang van zaken in het kamp.

Verslag van v.d. Weel aan de hoofden van de verschillende diensten in Interneringskamp Westerbork

Van: v.d. Weel, P.A., Hoofd Technische Dienst en Bedrijven Aan: Bedrijfsadministratie en Smederij. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-10-17 Onderwerp: regels voor aanvragen kachels en hout/turf. De aanvraag loopt via Gepko Huisman; namen van personen aan wie een afschrift is verzonden.

Van: v.d. Weel, P.A., Hoofd Technische Dienst en Bedrijven Aan: Bedrijfsadministratie en Smederij. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-10-17 Onderwerp: regels voor aanvragen kachels en hout/turf. De aanvraag loopt via Gepko Huisman; namen van personen aan wie een afschrift is verzonden.

Instructie van P.A. van der Weel aan de Bedrijfsadministratie en Smederij

Van: v.d. Weel, P.A. Aan: commandanten en hoofden Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-10-16 Onderwerp: Veranderingen aan gebouwen e.d. mogen pas gebeuren na toestemming van het kampcommando; van het te veranderen object zal en tekening worden gemakt; kladjes en vodjes worden niet geaccepteerd.

Van: v.d. Weel, P.A. Aan: commandanten en hoofden Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-10-16 Onderwerp: Veranderingen aan gebouwen e.d. mogen pas gebeuren na toestemming van het kampcommando; van het te veranderen object zal en tekening worden gemakt; kladjes en vodjes worden niet geaccepteerd.

Instructie van P.A. v.d. Weel aan de kamporganisatie wat te doen bij veranderingen aan gebouwen

Van: v.d. Weel, P.A. Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-09-07 Onderwerp: Begeleidende brief bij plan over toekomstige werking van de diverse diensten en bedrijven.

Van: v.d. Weel, P.A. Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-09-07 Onderwerp: Begeleidende brief bij plan over toekomstige werking van de diverse diensten en bedrijven.

Betjevan der Velde-Akker

Betje
van der Velde-Akker