In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Het treinbord

Markt 4, Beilen

Het verhaal van Menachem Asscher

Een jongen vereeuwigd in hout

Testverhaal

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Op deze pagina ontdek je uiteenlopende verhalen over Kamp Westerbork: persoonlijke portretten van betrokkenen, gemeenteverhalen die laten zien hoe lokale gemeenschappen verbonden zijn met het kamp, themaverhalen die context en verdieping bieden, en objectverhalen waarin voorwerpen het verleden tastbaar maken.

Verhalen

Uitgaande transporten kamp Westerbork

Transport 31 augustus 1942 - Auschwitz

Transport 16 juli 1942 - Auschwitz

Transport 21 juli 1942 - Auschwitz

Transport 1 februari 1944 - Buchenwald

Transport 24 augustus 1942 - Auschwitz

Transport 3 september 1944 - Auschwitz

Transport 4 september 1944 - Theresienstadt

Transport 13 september 1944 - Bergen-Belsen

Transport 23 januari 1943 - Auschwitz

Transport 18 januari 1943 - Auschwitz

Transport 11 januari 1943 - Auschwitz

Transport 17 maart 1943 - Sobibor

Transport 10 maart 1943 - Sobibor

Transport 16 februari 1943 - Auschwitz

Transporten naar Bergen-Belsen

Transport 21 april 1943 - Theresienstadt

Transport 21 september 1943 - Auschwitz

Transport 19 oktober 1943 - Auschwitz

Transport 16 november 1943 - Auschwitz

Transport 11 januari 1944 - Bergen-Belsen

Transport 8 februari 1944 - Auschwitz

Transport 18 januari 1944 - Theresienstadt

Transport 25 januari 1944 - Auschwitz

Transporten naar Auschwitz

Transport 9 februari 1943 - Auschwitz

Transport 2 februari 1943 - Auschwitz

Transporten naar Theresienstadt

Transport 29 januari 1943 - Auschwitz

Transport 30 maart 1943 - Sobibor

Coseltransporten

Transport 2 maart 1943 - Sobibor

Transport 23 maart 1943 - Sobibor

Transport 11 mei 1943 - Sobibor

Transport 4 mei 1943 - Sobibor

Transport 27 april 1943 - Sobibor

Transport 20 april 1943 - Sobibor

Transport 13 april 1943 - Sobibor

Transport 7 september 1943 - Auschwitz

Transport 14 september 1943 - Auschwitz

Transport 6 april 1943 - Sobibor

Transport 14 augustus 1942 - Auschwitz

Transport 10 augustus 1942 - Auschwitz

Transport 7 augustus 1942 - Auschwitz

Transport 14 september 1943 - Theresienstadt

Transport 3 augustus 1942 - Auschwitz

Transport 31 juli 1942 - Auschwitz

Transporten naar Sobibor

Transport 27 juli 1942 - Auschwitz

Transport 1 juni 1943 - Sobibor

Transport 24 juli 1942 - Auschwitz

Transport 3 januari 1945 - Libenau

Transport 5 april 1944 - Ravensbrück

Transport 28 augustus 1942 - Auschwitz

Transport 21 augustus 1942 - Auschwitz

Transport 17 augustus 1942 - Auschwitz

Transport 25 september 1942 - Auschwitz

Transport 21 september 1942 - Auschwitz

Transport 18 september 1942 - Auschwitz

Transport 14 september 1942 - Auschwitz

Transport 11 september 1942 - Auschwitz

Transport 7 september 1942 - Auschwitz

Transport 4 september 1942 - Auschwitz

Transport 5 april 1944 - Buchenwald

Transport 2 oktober 1942 - Auschwitz

Transport 28 september 1942 - Auschwitz

Transport 2 november 1942 - Auschwitz

Transport 30 oktober 1942 - Auschwitz

Transport 26 oktober 1942 - Auschwitz

Transport 23 oktober 1942 - Auschwitz

Transport 19 oktober 1942 - Auschwitz

Transport 16 oktober 1942 - Auschwitz

Transport 12 oktober 1942 - Auschwitz

Transport 9 oktober 1942 - Auschwitz

Transport 6 november 1942 - Auschwitz

Transport 16 november 1942 - Auschwitz

Transport 10 november 1942 - Auschwitz

Transport 12 december 1942 - Auschwitz

Transport 8 december 1942 - Auschwitz

Transport 4 december 1942 - Auschwitz

Transport 30 november 1942 - Auschwitz

Transport 8 juni 1943 - Sobibor

Transport 24 november 1942 - Auschwitz

Transport 20 november 1942 - Auschwitz

Transport 29 juni 1943 - Sobibor

Transport 25 februari 1944 - Theresienstadt

Transport 15 februari 1944 - Bergen-Belsen

Transport 6 juli 1943 - Sobibor

Transport 1 februari 1944 - Bergen-Belsen

Transport 13 juli 1943 - Sobibor

Transport 20 juli 1943 - Sobibor

Transport 24 augustus 1943 - Auschwitz

Transport 5 oktober 1942 - Auschwitz

Transport 31 augustus 1943 - Auschwitz

Transport 5 april 1944 - Bergen-Belsen

Transport 5 april 1944 - Auschwitz

Transport 5 april 1944 - Theresienstadt

Transport 18 mei 1943 - Sobibor

Transport 23 maart 1944 - Auschwitz

Transport 15 maart 1944 - Bergen-Belsen

Transport 25 mei 1943 - Sobibor

Deportatie vanuit kamp Westerbork

Samenstelling transportlijsten kamp Westerbork

Van: van Dam, Jacob Aan: de Schade-Enquête-Commissie&nbsp; Plaats: Amsterdam Datum: 1948-08-15 Onderwerp: opsporing familieleden, die waarschijnlijk overleden zijn (Winter-van Dam).&nbsp;

Van: van Dam, Jacob Aan: de Schade-Enquête-Commissie&nbsp; Plaats: Amsterdam Datum: 1948-08-15 Onderwerp: opsporing familieleden, die waarschijnlijk overleden zijn (Winter-van Dam).&nbsp;

Brief van Jacob van Dam aan de Schade-Enquête-Commissie in Leeuwarden over vermiste familieleden

Vader Buijvoets en zijn zoontje in de tuin van de woning van de kampcommandant. Plaats: Interneringskamp Westerbork Datum: 1947 De woning van de kampcommandant op de achtergrond. Daarnaast zijn vrouw (rechts) en een tweetal gasten.

Vader Buijvoets en zijn zoontje in de tuin van de woning van de kampcommandant. Plaats: Interneringskamp Westerbork Datum: 1947 De woning van de kampcommandant op de achtergrond. Daarnaast zijn vrouw (rechts) en een tweetal gasten.

Foto van vader Buijvoets en zijn zoontje in de tuin van de woning van de kampcommandant

Transport 9 maart 1944 - Vittel

Kampgeld Lager Westerbork 10 Cent/10 Gutschen Serie CC No. 7244

Kampgeld Lager Westerbork 10 Cent/10 Gutschen Serie CC No. 7244

Kampgeld Lager Westerbork 10 cent

Van: Acohen, Rozette Aan: Lohman, familie Plaats: Westerbork, kamp, barak 5, zaal 4. Datum: 1943-12-07 Onderwerp: &nbsp;Ro ligt in het ziekenhuis. Ze heeft iets aan haar maag; Ro zal een zegel sturen voor een pakje van 2 kilo; stuur de pakjes niet tegelijk, het is beter iedere week een pakje te ontvangen; tot 15 december kan het iop de oude manier gestuurd worden, vanaf 15 december is een pakketzegel nodig; aan de heer à Catan van Joodse Raad naast Geervliet (stuurt brieven en pakjes) vragen hoe ze het met het adres moeten doen; nog niets van de doorgestuurde familie gehoord, ze hebben er al naar geïnformeerd…

Van: Acohen, Rozette Aan: Lohman, familie Plaats: Westerbork, kamp, barak 5, zaal 4. Datum: 1943-12-07 Onderwerp: &nbsp;Ro ligt in het ziekenhuis. Ze heeft iets aan haar maag; Ro zal een zegel sturen voor een pakje van 2 kilo; stuur de pakjes niet tegelijk, het is beter iedere week een pakje te ontvangen; tot 15 december kan het iop de oude manier gestuurd worden, vanaf 15 december is een pakketzegel nodig; aan de heer à Catan van Joodse Raad naast Geervliet (stuurt brieven en pakjes) vragen hoe ze het met het adres moeten doen; nog niets van de doorgestuurde familie gehoord, ze hebben er al naar geïnformeerd…

Brief van Rozette Acohen aan de familie Lohman vanuit de ziekenbarak in kamp Westerbork

Plaatsen in kamp Westerbork

Bewarings- en Verblijfskamp Westerbork

Betreft: School Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork, barak 1.&nbsp; Schaal: 1:100 Opmerking: er was nog ruimte om het aantal schoollokalen uit te breiden.

Betreft: School Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork, barak 1.&nbsp; Schaal: 1:100 Opmerking: er was nog ruimte om het aantal schoollokalen uit te breiden.

Bouwtekening van de school in het Centraal Vluchtelingenkamp

Joodse gemeenschappen in Nederland

Joodse gemeenten in Gelderland

Joodse gemeenten in Noord-Holland

Joodse gemeenten in Drenthe

Joodse gemeenten in Friesland

Joodse gemeenten in Limburg

Joodse gemeenten in Zuid-Holland

Joodse gemeenten in Flevoland

Joodse gemeenten in Groningen

Joodse gemeenten in Noord-Brabant

Joodse gemeenten in Zeeland

Joodse gemeenten in Utrecht

Joodse gemeenten in Overijssel

Van: Feldman-Kan, Ruth (via haar moeder Johanna Kan-Kaufmann) Aan: Feldman, T. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-03-03 Onderwerp:&nbsp;‘suiker, boter en kaas hoef je niet te sturen’; ‘lukt het je nog dat ik op 10 maart bij je ben?’; het gaat goed met haar en ze heeft het niet koud; moeder van Marga is doorgestuurd, ze is er nog steeds van onder de indruk; het afscheid van haar man; oud celgenoot schreef met haar man, ‘hij zal je eens opzoeken. Zij zit nog in de S-barak' ; het ziekenhuis is vrij leeg op het ogenblik; misschien verhuisd barak 81 en ook barak 70; Dolf ? heeft ze nog een dag ontmoet, hij ging met zijn vrouw naar Theresienstadt; het beetje vrij dat ze heeft verdeeld ze tussen haar ouders en het schrijven van de brief;…

Van: Feldman-Kan, Ruth (via haar moeder Johanna Kan-Kaufmann) Aan: Feldman, T. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-03-03 Onderwerp:&nbsp;‘suiker, boter en kaas hoef je niet te sturen’; ‘lukt het je nog dat ik op 10 maart bij je ben?’; het gaat goed met haar en ze heeft het niet koud; moeder van Marga is doorgestuurd, ze is er nog steeds van onder de indruk; het afscheid van haar man; oud celgenoot schreef met haar man, ‘hij zal je eens opzoeken. Zij zit nog in de S-barak' ; het ziekenhuis is vrij leeg op het ogenblik; misschien verhuisd barak 81 en ook barak 70; Dolf ? heeft ze nog een dag ontmoet, hij ging met zijn vrouw naar Theresienstadt; het beetje vrij dat ze heeft verdeeld ze tussen haar ouders en het schrijven van de brief;…

Brief van Lotte Ruth Feldman-Kan aan haar echtgenoot vanuit kamp Westerbork

Van: Frank, Ernest Aan: Spetter, J. familie Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1942-11 Onderwerp: het bericht dat Ernest aan de administratie va kamp Westerbork doorgaf zullen ze inmiddels wel ontvangen hebben; Ernest kon er deze keer niets aan doen; driemaal heeft hij succes gehad; hopen dat ze het daar beter hebben dan in Westerbork en dat ze gauw weer terug zullen zijn; de inhoud van de laatste pakketten zijn in opdracht van Leo gedeeltelijk aan de heer Joels gegeven, de rest heeft Ernest geconsumeerd; Ernest zelf is nog steeds in het ziekenhuis werkzaam; als ze willen schrijven, dan naar het ziekenhuis van kamp Westerbork…

Van: Frank, Ernest Aan: Spetter, J. familie Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1942-11 Onderwerp: het bericht dat Ernest aan de administratie va kamp Westerbork doorgaf zullen ze inmiddels wel ontvangen hebben; Ernest kon er deze keer niets aan doen; driemaal heeft hij succes gehad; hopen dat ze het daar beter hebben dan in Westerbork en dat ze gauw weer terug zullen zijn; de inhoud van de laatste pakketten zijn in opdracht van Leo gedeeltelijk aan de heer Joels gegeven, de rest heeft Ernest geconsumeerd; Ernest zelf is nog steeds in het ziekenhuis werkzaam; als ze willen schrijven, dan naar het ziekenhuis van kamp Westerbork…

Briefkaart van Ernest Frank aan de familie J. Spetter vanuit kamp Westerbork

Saartjevan der Veen-Coster

Saartje
van der Veen-Coster