We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

Van: Stertzenbach, Werner Aan: Stella Plaats: Westerbork, Kamp Datum: 1943-03-02 Onderwerp: brief ontvangen; de familie Hes is gedeporteerd, ook de meisjes uit Stella's klas. Voor Vught was het echtpaar Hes te oud; Werner hoopt nog steeds Stella persoonlijk te kunnen spreken.

Van: Stertzenbach, Werner Aan: Stella Plaats: Westerbork, Kamp Datum: 1943-03-02 Onderwerp: brief ontvangen; de familie Hes is gedeporteerd, ook de meisjes uit Stella's klas. Voor Vught was het echtpaar Hes te oud; Werner hoopt nog steeds Stella persoonlijk te kunnen spreken.

Briefkaart van Werner Stertzenbach aan Stella Pach vanuit kamp Westerbork

Briefkaart Van:&nbsp;Granaat, Simon Aan: beste vrienden Plaats:&nbsp;Bergen-Belsen Datum: 1944-08-13 Onderwerp: naar omstandigheden goed, ook met de kinderen.&nbsp;

Briefkaart Van:&nbsp;Granaat, Simon Aan: beste vrienden Plaats:&nbsp;Bergen-Belsen Datum: 1944-08-13 Onderwerp: naar omstandigheden goed, ook met de kinderen.&nbsp;

Briefkaart van Simon Granaat vanuit Bergen-Belsen

Van: Schwarz, G. Aan: Haan, fam. Plaats: Westerbork kamp Datum: 1943-07-06 Onderwerp: beschrijving situatie, Annie en haar ouders zijn door het oog van de naald gekropen

Van: Schwarz, G. Aan: Haan, fam. Plaats: Westerbork kamp Datum: 1943-07-06 Onderwerp: beschrijving situatie, Annie en haar ouders zijn door het oog van de naald gekropen

Briefkaart van Gustav Schwarz aan fam. Haan vanuit kamp Westerbork

Van: Metzelaar, S.&nbsp; Aan: Dorma, Dr.&nbsp;in Echten Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-01&nbsp; Onderwerp: Fototoestel in bewaring gegeven. Graag afgeven aan brenger brief.

Van: Metzelaar, S.&nbsp; Aan: Dorma, Dr.&nbsp;in Echten Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-01&nbsp; Onderwerp: Fototoestel in bewaring gegeven. Graag afgeven aan brenger brief.

Brief van S. Metzelaar aan Dr. Dorma vanuit kamp Westerbork

Bewaking kamp Westerbork

SD/Sipo kamp Westerbork

Bewijs van crematie Datum: 13-07-1943 Nr. 421 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Frankforter, Wilhelmina geb. 17-01-63 overleden te Westerbork op 08-07-1943 op 12-07-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie Datum: 13-07-1943 Nr. 421 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Frankforter, Wilhelmina geb. 17-01-63 overleden te Westerbork op 08-07-1943 op 12-07-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Wilhelmina Frankforter

Van: Aan: Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1946 Onderwerp: handgeschreven notitie betreffende te nemen maatregelen aan de Oostzijde.

Van: Aan: Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1946 Onderwerp: handgeschreven notitie betreffende te nemen maatregelen aan de Oostzijde.

Notitie over te nemen maatregelen aan de Oostzijde van het kamp

Van: Wolff, prof. Julius Aan: Nieland, Dr. L.W. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-11-08 (datum poststempel) Onderwerp: Bedankje voor een ontvangen pakket.

Van: Wolff, prof. Julius Aan: Nieland, Dr. L.W. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-11-08 (datum poststempel) Onderwerp: Bedankje voor een ontvangen pakket.

Briefkaart van Julius Wolff aan Dr. L.W. Nieland vanuit kamp Westerbork

Van: Moeder en Joop&nbsp; Aan: Lieve allen&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1944-02 Onderwerp: op transport gaan; vraag om toesturen diverse zaken.

Van: Moeder en Joop&nbsp; Aan: Lieve allen&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1944-02 Onderwerp: op transport gaan; vraag om toesturen diverse zaken.

Brief van Lea en Joop aan de familie Lackrooy vanuit kamp Westerbork

Bewijs van crematie Datum: 10-07-1943 Nr. 410 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Van Voolen, Annelise Julie geb. 17-09-42 overleden te Westerbork op 01-07-1943 op 07-07-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie Datum: 10-07-1943 Nr. 410 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Van Voolen, Annelise Julie geb. 17-09-42 overleden te Westerbork op 01-07-1943 op 07-07-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Annelise Julie van Voolen

Van: Praag, van, I.&nbsp; Aan: Swaak, A.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1942-12-08&nbsp; Onderwerp: mededeling dat ze in Westerbork zijn aangekomen.

Van: Praag, van, I.&nbsp; Aan: Swaak, A.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1942-12-08&nbsp; Onderwerp: mededeling dat ze in Westerbork zijn aangekomen.

Briefkaart van I. van Praag aan A. Swaak vanuit kamp Westerbork

Van: Hoorn, van, H. Aan: Medema, fam. Plaats: Trein Datum: 1943-05-18 Onderwerp: Situatie in de trein. Een laatste levensteken vanuit een wagon. De trein telt volgens de schrijfster 50 wagons.&nbsp; Zie ook de op hetzelfde moment geschreven briefkaart van haar zus: inventarisnummer 0001-59&nbsp;

Van: Hoorn, van, H. Aan: Medema, fam. Plaats: Trein Datum: 1943-05-18 Onderwerp: Situatie in de trein. Een laatste levensteken vanuit een wagon. De trein telt volgens de schrijfster 50 wagons.&nbsp; Zie ook de op hetzelfde moment geschreven briefkaart van haar zus: inventarisnummer 0001-59&nbsp;

Briefkaart van Henriette van Hoorn aan de fam. Medema vanuit de trein

Bewijs van crematie Datum: 13-05-1943 Nr. 190 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Mosberg, Julie Luise Grete geb. 11-02-94 overleden te Westerbork op 13-04-1943 op: 15-04-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie Datum: 13-05-1943 Nr. 190 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Mosberg, Julie Luise Grete geb. 11-02-94 overleden te Westerbork op 13-04-1943 op: 15-04-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Julie Luise Grete Mosberg

Van: Hoorn, van, B. Aan: Medema, fam. Plaats: Trein Datum: 1943-05-18 Onderwerp: Bedankje voor alles wat gedaan is. De meisjes zijn op weg naar ‘Duitsland’ Henriette schrijft ook een kaart in de hoop dat een van beide kaarten overkomt. De trein staat stil voor Groningen (emplacement Onnen-Haren). Ze hopen vader weer terug te kunnen zien (Hij was op 19 oktober 1942 al doorgestuurd naar Auschwitz. Hij was via het Joodse werkkamp De Wittebrink begin oktober 1942 in kamp Westerbork terecht gekomen)

Van: Hoorn, van, B. Aan: Medema, fam. Plaats: Trein Datum: 1943-05-18 Onderwerp: Bedankje voor alles wat gedaan is. De meisjes zijn op weg naar ‘Duitsland’ Henriette schrijft ook een kaart in de hoop dat een van beide kaarten overkomt. De trein staat stil voor Groningen (emplacement Onnen-Haren). Ze hopen vader weer terug te kunnen zien (Hij was op 19 oktober 1942 al doorgestuurd naar Auschwitz. Hij was via het Joodse werkkamp De Wittebrink begin oktober 1942 in kamp Westerbork terecht gekomen)

Briefkaart van Betsy van Hoorn aan fam. Medema vanuit de trein

Van: M. Aan: Heymans, Arthur Datum: 1944-01-15 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: ‘Hermann, zijn vrouw, dochter en schoonvader gaan dinsdag naar Theresienstadt. Dit is de laatste gelegenheid om naar daar te komen. Zend pakjes naar daar.' Met bijbehorende enveloppe&nbsp;

Van: M. Aan: Heymans, Arthur Datum: 1944-01-15 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: ‘Hermann, zijn vrouw, dochter en schoonvader gaan dinsdag naar Theresienstadt. Dit is de laatste gelegenheid om naar daar te komen. Zend pakjes naar daar.' Met bijbehorende enveloppe&nbsp;

Brief van M. aan A. Heymans vanuit kamp Westerbork

Van: Kortoef, J. Aan: Piket, T. Datum: 1943-09-06 Plaats: 's Hertogenbosch, KL, Auffanglager Onderwerp: bevestiging ontvangst pakketje&nbsp;

Van: Kortoef, J. Aan: Piket, T. Datum: 1943-09-06 Plaats: 's Hertogenbosch, KL, Auffanglager Onderwerp: bevestiging ontvangst pakketje&nbsp;

Briefkaart van J. Kortoef aan T. Piket vanuit kamp Vught

Bewijs van crematie Datum: 31-03-1943 Nr. 140 De Ambtenaar van den Burgerlijke Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Kahn, Jules Edmund geb. 10-03-43 overleden 23-03-1943 te Westerbork op: 25-03-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie Datum: 31-03-1943 Nr. 140 De Ambtenaar van den Burgerlijke Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Kahn, Jules Edmund geb. 10-03-43 overleden 23-03-1943 te Westerbork op: 25-03-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Jules Edmund Kahn

Bewijs van crematie Datum: 19-03-1943 Nr. 116 De Ambtenaar van den Burgerlijke Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Arend, Jacques Jacob geb. 11-03-08 overleden 15-03-1943 te Westerbork op: 18-03-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie Datum: 19-03-1943 Nr. 116 De Ambtenaar van den Burgerlijke Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Arend, Jacques Jacob geb. 11-03-08 overleden 15-03-1943 te Westerbork op: 18-03-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Jacques Jacob Arend

Bewijs van crematie Datum: 05-04-1943 Nr. 153 De Ambtenaar van den Burgerlijke Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Bikard, Hedwig Sara geb. 20-09-66 overleden 29-03-1943 te Westerbork op: 02-04-1043 is gecremeerd.

Bewijs van crematie Datum: 05-04-1943 Nr. 153 De Ambtenaar van den Burgerlijke Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Bikard, Hedwig Sara geb. 20-09-66 overleden 29-03-1943 te Westerbork op: 02-04-1043 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Hedwig Sara Bikard

Van: Matteman, Sal en Margot Aan: lieve mensen Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-09-07 Onderwerp: dag is gekomen om naar elders te vertrekken; vol goede moed; afspraken over tijd na terugkeer; binnen enkele weken wordt Westerbork opgedoekt;

Van: Matteman, Sal en Margot Aan: lieve mensen Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-09-07 Onderwerp: dag is gekomen om naar elders te vertrekken; vol goede moed; afspraken over tijd na terugkeer; binnen enkele weken wordt Westerbork opgedoekt;

Alice Erikavan Veen-Kahn

Alice Erika
van Veen-Kahn