In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Van: Dr. Stempel, O. Aan: wie het betreft Plaats: Den Haag Datum: 26-05-1946(?) Onderwerp: buitengewoon zwak door lang verblijf in onder andere Auschwitz…

Van: Dr. Stempel, O. Aan: wie het betreft Plaats: Den Haag Datum: 26-05-1946(?) Onderwerp: buitengewoon zwak door lang verblijf in onder andere Auschwitz…

Recept van Dr. Stempel voor Rozette van Cleef terug in Nederland

Foto van Rozette van Cleef en drie andere kampoverlevenden Datum: 1951 Onderwerp: 3 overlevenden van Auschwitz en een overlevende van het bunkerdrama in kamp Vught.

Foto van Rozette van Cleef en drie andere kampoverlevenden Datum: 1951 Onderwerp: 3 overlevenden van Auschwitz en een overlevende van het bunkerdrama in kamp Vught.

Foto van Rozette van Cleef en drie andere kampoverlevenden

Tweede distributiestamkaart, op naam van Rozette Nijstad-Dasberg, geboren op 11 sept. 1897 en woonachtig in Lochem, z.j.&nbsp;

Tweede distributiestamkaart, op naam van Rozette Nijstad-Dasberg, geboren op 11 sept. 1897 en woonachtig in Lochem, z.j.&nbsp;

Distributiestamkaart van Rozette Nijstad-Dasberg

Monumenten in kamp Westerbork

Verzetsgraf

Uitgaande transporten kamp Westerbork

Transport 3 maart 1944 - Auschwitz

Foto van Stelleke Barmes (in het midden) met een stel vriendinnen in Wolvega, Reina zit rechts, Jansje links en Trijn, achter. Plaats: Wolvega Datum: 1941-09

Foto van Stelleke Barmes (in het midden) met een stel vriendinnen in Wolvega, Reina zit rechts, Jansje links en Trijn, achter. Plaats: Wolvega Datum: 1941-09

Foto van Stelleke Barmes met een stel vriendinnen in Wolvega

Foto van Sal Metzelaar en Stelleke Barmes in Amsterdam. Plaats: Amsterdam Datum: 1941

Foto van Sal Metzelaar en Stelleke Barmes in Amsterdam. Plaats: Amsterdam Datum: 1941

Foto van Sal Metzelaar en Stelleke Barmes in Amsterdam

Foto van Sal Metzelaar en Stelleke Barmes op hun trouwdag. Plaats: Amsterdam Datum: 1942-08

Foto van Sal Metzelaar en Stelleke Barmes op hun trouwdag. Plaats: Amsterdam Datum: 1942-08

Foto van Sal Metzelaar en Stelleke Barmes op hun trouwdag

Gebeurtenissen en groepen buiten kamp Westerbork

Executies

Van: Stertzenbach, Werner Aan: Stella Plaats: Westerbork, Vluchtelingenkamp Datum: 1942-03-13/15 Onderwerp: winters weer, lente op komst; mogelijk verlof voor Levie Pach; capitulatie van Nederlands-Indië; bezoek van Estella over drie weken. Werner hoopt met haar tussen de barakken te kunnen wandelen.

Van: Stertzenbach, Werner Aan: Stella Plaats: Westerbork, Vluchtelingenkamp Datum: 1942-03-13/15 Onderwerp: winters weer, lente op komst; mogelijk verlof voor Levie Pach; capitulatie van Nederlands-Indië; bezoek van Estella over drie weken. Werner hoopt met haar tussen de barakken te kunnen wandelen.

Brief van Werner Stertzenbach aan Stella Pach vanuit het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork

Van: Postumus, S. (scheepsarts) en Eleveld, M. (gezagsvoerder) Onderwerp: acte van overlijden opgemaakt aan boord van de ‘Tasman’ in de haven van Tandjong Priok (Batavia).

Van: Postumus, S. (scheepsarts) en Eleveld, M. (gezagsvoerder) Onderwerp: acte van overlijden opgemaakt aan boord van de ‘Tasman’ in de haven van Tandjong Priok (Batavia).

Verklaring van overlijden van T.B. de la Fuente-Fernandes aan boord van de Tasman

Van: Vermelis, J. Aan: de la Fuente, E.S. Plaats: Tomohon, Menado Datum:&nbsp; Onderwerp: groeten vanuit Tomohon. De in de briefkaart genoemde Fred is waarschijnlijk Alfred Anton de la Fuente.

Van: Vermelis, J. Aan: de la Fuente, E.S. Plaats: Tomohon, Menado Datum:&nbsp; Onderwerp: groeten vanuit Tomohon. De in de briefkaart genoemde Fred is waarschijnlijk Alfred Anton de la Fuente.

Briefkaart van J. Vermelis aan E.S. de la Fuente

Van: Lilly de la Fuente (Tellina Betsy de la Fuente-Fernandes) Aan: E.S. de la Fuente Plaats: Tomohon, Menado, Celebes&nbsp; Datum: 1943-1945 Onderwerp: bericht vanuit een vrouwenkamp geschreven door iemand anders voor mevrouw de la Fuente Dit echtpaar (van oorsprong Joden uit Suriname) had twee zonen, een van hun Eduard Stephan de la Fuente (1924) kwam op 29 augustus 1944 als strafgeval in kamp Westerbork terecht en hij werd met het laatste transport naar Bergen-Belsen doorgestuurd.

Van: Lilly de la Fuente (Tellina Betsy de la Fuente-Fernandes) Aan: E.S. de la Fuente Plaats: Tomohon, Menado, Celebes&nbsp; Datum: 1943-1945 Onderwerp: bericht vanuit een vrouwenkamp geschreven door iemand anders voor mevrouw de la Fuente Dit echtpaar (van oorsprong Joden uit Suriname) had twee zonen, een van hun Eduard Stephan de la Fuente (1924) kwam op 29 augustus 1944 als strafgeval in kamp Westerbork terecht en hij werd met het laatste transport naar Bergen-Belsen doorgestuurd.

Briefkaart van Lilly aan E.S. de la Fuente-Fernandes vanuit een vrouwenkamp in Tomohon, Menado

Bezetting Nederlands-Indië door Japan

Japanse krijgsgevangenen- en interneringskampen

KNIL

Vooroorlogs Joods leven

Surinaamse Joden

Foto van Salomon Stodel en zijn verloofde Chelly de Wilde (links) en Bobby de Wilde, een nichtje van Chelly.

Foto van Salomon Stodel en zijn verloofde Chelly de Wilde (links) en Bobby de Wilde, een nichtje van Chelly.

Foto van Salomon Stodel en zijn verloofde Chelly de Wilde (links)

Foto van Salomon Stodel in Kremboong met als bijschrift: ‘gaan in bespreking met Mr. Cohen van de Joodse Raad’. Plaats: Kremboong, Joodse werkkamp Datum: 1942

Foto van Salomon Stodel in Kremboong met als bijschrift: ‘gaan in bespreking met Mr. Cohen van de Joodse Raad’. Plaats: Kremboong, Joodse werkkamp Datum: 1942

Foto van Salomon Stodel in het Joodse werkkamp Kremboong

Foto van Salomon Stodel in Kremboong met als bijschrift: ‘Een wens in vervulling’ Plaats: Kremboong, Joods werkkamp Datum: 1942&nbsp;

Foto van Salomon Stodel in Kremboong met als bijschrift: ‘Een wens in vervulling’ Plaats: Kremboong, Joods werkkamp Datum: 1942&nbsp;

Foto van Salomon Stodel met als bijschrift: ‘een brief aan haar!’&nbsp; Plaats: Kremboong, Joods werkkamp Datum: 1942

Foto van Salomon Stodel met als bijschrift: ‘een brief aan haar!’&nbsp; Plaats: Kremboong, Joods werkkamp Datum: 1942

Salomon Stodel schrijft een brief aan Chelly de Wilde vanuit het Joodse werkkamp Kremboong

Foto van Salomon Stodel in Kremboong met als bijschrift: 'Kamerwacht. Tot geluk van je latere vrouw' Plaats: Kremboong, Joods werkkamp Datum: 1942

Foto van Salomon Stodel in Kremboong met als bijschrift: 'Kamerwacht. Tot geluk van je latere vrouw' Plaats: Kremboong, Joods werkkamp Datum: 1942

JosephTertaas

Joseph
Tertaas