In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Van: Leeuw, de, Bep Aan: Ras-Batavier, M., Mevr. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-08-14 Onderwerp: Omstandigheden, de schrijfster ligt in het ziekenhuis, sterfgeval in de familie.

Van: Leeuw, de, Bep Aan: Ras-Batavier, M., Mevr. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-08-14 Onderwerp: Omstandigheden, de schrijfster ligt in het ziekenhuis, sterfgeval in de familie.

Briefkaart van Bep de Leeuw aan M. Ras-Batavier vanuit kamp Westerbork

Van: van Koppelen Bannet, Mathilda Aan: de familie Smit-Koppelen Plaats: Rotterdam Datum: 1942-07-03 Onderwerp: antwoord op brief nummer 16; kleindochter Ellen is jarig. Mathilda heeft haar al lang niet meer gezien; de vrouwen hebben elkaar weinig nieuws te vertellen; het leven is eentonig; de zomer laat zich niet echt zien; groente is er in overvloed en er is ook divers fruit…De prijzen zijn echter hoog.

Van: van Koppelen Bannet, Mathilda Aan: de familie Smit-Koppelen Plaats: Rotterdam Datum: 1942-07-03 Onderwerp: antwoord op brief nummer 16; kleindochter Ellen is jarig. Mathilda heeft haar al lang niet meer gezien; de vrouwen hebben elkaar weinig nieuws te vertellen; het leven is eentonig; de zomer laat zich niet echt zien; groente is er in overvloed en er is ook divers fruit…De prijzen zijn echter hoog.

Brief van Mathilda van Koppelen-Bannet aan het gezin Smit-van Koppelen vanuit Rotterdam

Kampleven Westerbork

Religieus leven kamp Westerbork

Ritueel eten kamp Westerbork

Rabbijnen kamp Westerbork

Joodse feestdagen kamp Westerbork

Sabbat kamp Westerbork

Joodse huwelijken kamp Westerbork

Christendom kamp Westerbork

Bar Mitswa Kamp Westerbork

Briet Mila kamp Westerbork

Synagogebezoek kamp Westerbork

Van: de gemeente Haarlem Aan: Engel-de Vries, Suzanne Plaats: Haarlem Datum: 1941-10-21 Onderwerp: persoonsbewijs met een ‘J’.

Van: de gemeente Haarlem Aan: Engel-de Vries, Suzanne Plaats: Haarlem Datum: 1941-10-21 Onderwerp: persoonsbewijs met een ‘J’.

Persoonsbewijs van Suzanne Engel-de Vries

Lagersonderbefehl Westerbork, kamp 1943-08-12 Inhoud: In verband met de noodzaak een sterkere samenvatting van alle voorhanden zijnde krachten en een unificatie van de kamporganisatie te krijgen wordt de positie van Eerste Dienstleider ingevoerd.

Lagersonderbefehl Westerbork, kamp 1943-08-12 Inhoud: In verband met de noodzaak een sterkere samenvatting van alle voorhanden zijnde krachten en een unificatie van de kamporganisatie te krijgen wordt de positie van Eerste Dienstleider ingevoerd.

Lagersonderbefehl

Plaatsen in kamp Westerbork

Barak 32

Van: Bundesstaat Oostenrijk&nbsp; Aan: Tauber, Fritz Plaats: Wenen Datum: 1936-03-12 Onderwerp: persoonsbewijs

Van: Bundesstaat Oostenrijk&nbsp; Aan: Tauber, Fritz Plaats: Wenen Datum: 1936-03-12 Onderwerp: persoonsbewijs

Persoonsbewijs van Fritz Tauber

Door W. Löwenhardt getekende plattegrond van crematorium en omgeving met aangegeven de ligplaatsen van het as van de diverse geëxecuteerde en gecremeerde groepen verzetsstrijders in 1944. Tevens achtergebleven sporen van de executies in het gebouw. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1945-05

Door W. Löwenhardt getekende plattegrond van crematorium en omgeving met aangegeven de ligplaatsen van het as van de diverse geëxecuteerde en gecremeerde groepen verzetsstrijders in 1944. Tevens achtergebleven sporen van de executies in het gebouw. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1945-05

Foto van plattegrond van het crematorium in Kamp Westerbork met de ligplaatsen van het as van geëxecuteerde verzetstrijders

Groep mensen, SS en Nederlandse politie bij een trein aan de Panamakade, Oostelijk Havengebied. Het gebouw op de achtergrond is Loods III. Betreft een transport op weg naar kamp Westerbork. Datum: 1943 &nbsp;

Groep mensen, SS en Nederlandse politie bij een trein aan de Panamakade, Oostelijk Havengebied. Het gebouw op de achtergrond is Loods III. Betreft een transport op weg naar kamp Westerbork. Datum: 1943 &nbsp;

Panamakade Amsterdam, locatie voor een vertrekkend transport naar kamp Westerbork

Executies verzetsstrijders in Westerbork

Crematies verzetsstrijders kamp Westerbork

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-05-19 Onderwerp: een vertrekkende trein op de aftakking van de spoorlijn tussen het kamp en Hooghalen.

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-05-19 Onderwerp: een vertrekkende trein op de aftakking van de spoorlijn tussen het kamp en Hooghalen.

Foto van een still uit de Westerborkfilm

Van: Munz, Leo Josef Aan: Büks' Helene Plaats: Wenen Datum: 1933-12-31 Onderwerp: dienstverband

Van: Munz, Leo Josef Aan: Büks' Helene Plaats: Wenen Datum: 1933-12-31 Onderwerp: dienstverband

Getuigschrift van dr. Leo Josef Munz over het dienstverband van Helene Büks

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: een kampgevangene (strafgeval) aan het werk bij smederij/Schlosserei van het kamp.

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: een kampgevangene (strafgeval) aan het werk bij smederij/Schlosserei van het kamp.

DinaTeixeira de Mattos-Itallie

Dina
Teixeira de Mattos-Itallie