In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Kampleven Westerbork

Sport kamp Westerbork

Voetbal kamp Westerbork

Handbal kamp Westerbork

Gymnastiek kamp Westerbork

Boksen kamp Westerbork

Korfbal kamp Westerbork

Schaken kamp Westerbork

Algemene bepalingen.&nbsp; OD Strafbarakken.&nbsp; Bewoners van kamp Westerbork.&nbsp; Kamp Westerbork, 1944-05-25.&nbsp; Onderwerp: algemene bepalingen van de Ordedienst.&nbsp; Vervolg van &nbsp;inv.nr. 107 (F 534-059)

Algemene bepalingen.&nbsp; OD Strafbarakken.&nbsp; Bewoners van kamp Westerbork.&nbsp; Kamp Westerbork, 1944-05-25.&nbsp; Onderwerp: algemene bepalingen van de Ordedienst.&nbsp; Vervolg van &nbsp;inv.nr. 107 (F 534-059)

Algemene bepalingen voor de bewoners van kamp Westerbork

Van: Feldman-Kan, Lotte Ruth (via haar vader) Aan: Feldman, T. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-07-14 Onderwerp: twee brieven ontvangen, een voor haarzelf en een voor haar moeder; zaak van vrijlating blijft hopeloos lang duren; blijven vertrouwen en hopen; het gaat verder goed met haar en ze is bruinverbrand; pakje van Jo (Johanna) ontving Lotte, per abuis was barak 85 als adres opgeschreven, de man van de post kent haar echter zo goed, dat hij het niet terugnam om retour te sturen; &nbsp;de dagen beginnen al korter te worden; aan het einde van het kamp kan je de heide zien die al een waas van lila gaat vertonen…

Van: Feldman-Kan, Lotte Ruth (via haar vader) Aan: Feldman, T. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-07-14 Onderwerp: twee brieven ontvangen, een voor haarzelf en een voor haar moeder; zaak van vrijlating blijft hopeloos lang duren; blijven vertrouwen en hopen; het gaat verder goed met haar en ze is bruinverbrand; pakje van Jo (Johanna) ontving Lotte, per abuis was barak 85 als adres opgeschreven, de man van de post kent haar echter zo goed, dat hij het niet terugnam om retour te sturen; &nbsp;de dagen beginnen al korter te worden; aan het einde van het kamp kan je de heide zien die al een waas van lila gaat vertonen…

Brief van Lotte Ruth Feldman-Kan (via haar vader) aan haar echtgenoot vanuit kamp Westerbork

Van: van Cleef, Rozette Aan: moeder Plaats:&nbsp;Libau(?) Datum: 1945-05 Onderwerp: bevrijd, in leven, teruggekeerd tot het leven…, de ontroering na de eerste schreden buiten het hek, het stappen midden in de vrijheid; ‘moeder ik leef en ik kom thuis. Hoor je moeder, thuis in Holland'; ze heeft het niet meer zwaar en geen honger meer; ze hoeft geen angst meer te hebben en ze kan gaan als een vrij mens;…

Van: van Cleef, Rozette Aan: moeder Plaats:&nbsp;Libau(?) Datum: 1945-05 Onderwerp: bevrijd, in leven, teruggekeerd tot het leven…, de ontroering na de eerste schreden buiten het hek, het stappen midden in de vrijheid; ‘moeder ik leef en ik kom thuis. Hoor je moeder, thuis in Holland'; ze heeft het niet meer zwaar en geen honger meer; ze hoeft geen angst meer te hebben en ze kan gaan als een vrij mens;…

Brief van Rozette van Cleef aan haar moeder kort na haar bevrijding uit het kamp Libau

Van: Feldman-Kan, Lotte Ruth (via haar moeder) Aan: Feldman, T. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-04-08 Onderwerp: elke brief is een lichtpuntje; Lotte zit in spanning, er zijn veel gemengd-gehuwden deze week ontslagen; over een scheiding via moeder gehoord en de echtgenoot die zich in Westerbork onmiddellijk had getroost, ‘dat is hier heel gewoon’; haar vader ligt weer in barak 6; het is prachtig weer en er gaan veel mensen naar huis…

Van: Feldman-Kan, Lotte Ruth (via haar moeder) Aan: Feldman, T. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-04-08 Onderwerp: elke brief is een lichtpuntje; Lotte zit in spanning, er zijn veel gemengd-gehuwden deze week ontslagen; over een scheiding via moeder gehoord en de echtgenoot die zich in Westerbork onmiddellijk had getroost, ‘dat is hier heel gewoon’; haar vader ligt weer in barak 6; het is prachtig weer en er gaan veel mensen naar huis…

Brief van Lotte Ruth Feldman-Kan (via haar moeder) aan haar echtgenoot vanuit kamp Westerbork

Van: Feldman-Kan, Lotte Ruth (via haar vader) Aan: Feldman, T. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-04-08 Onderwerp: een mens kan meer dan die denkt; moeder is heel nerveus en gauw uit het veld geslagen, ‘dit wereldje is ook wel heel moeilijk voor haar’; bid dat ze met de Pinksterdagen weer thuis mag zijn; vader heeft een brief ontvangen; Oberländer gaat voor een dag naar Amsterdam, woensdag of donderdag gaat hij weer voor vier dagen…

Van: Feldman-Kan, Lotte Ruth (via haar vader) Aan: Feldman, T. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-04-08 Onderwerp: een mens kan meer dan die denkt; moeder is heel nerveus en gauw uit het veld geslagen, ‘dit wereldje is ook wel heel moeilijk voor haar’; bid dat ze met de Pinksterdagen weer thuis mag zijn; vader heeft een brief ontvangen; Oberländer gaat voor een dag naar Amsterdam, woensdag of donderdag gaat hij weer voor vier dagen…

Van: Dessaur,&nbsp;Hartog en familie&nbsp; Aan: Jane (A. van den Heuvel)&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-07-06&nbsp; Onderwerp: op transport, ‘Heden vertrekken wij naar onbekende bestemming’…

Van: Dessaur,&nbsp;Hartog en familie&nbsp; Aan: Jane (A. van den Heuvel)&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-07-06&nbsp; Onderwerp: op transport, ‘Heden vertrekken wij naar onbekende bestemming’…

Briefkaart van Hartog Dessaur aan Jane vanuit kamp Westerbork

Van: Fuldauer, Henri Aan: Fuldauer, familie Plaats: Westerbork, kamp, barak 72 Datum: 1943-07-02 Onderwerp: jammer dat Bruintje zich niet flinker heeft gehouden, nu ben ik hier alleen en had zij er ook nog kunnen zijn; hoort nog niets van zijn papieren; …'hoe staat het met de levensmiddelen? Zijn die nogal te krijgen?'…

Van: Fuldauer, Henri Aan: Fuldauer, familie Plaats: Westerbork, kamp, barak 72 Datum: 1943-07-02 Onderwerp: jammer dat Bruintje zich niet flinker heeft gehouden, nu ben ik hier alleen en had zij er ook nog kunnen zijn; hoort nog niets van zijn papieren; …'hoe staat het met de levensmiddelen? Zijn die nogal te krijgen?'…

Briefkaart van Henri Fuldauer aan de familie Fuldauer vanuit kamp Westerbork

Van: Acohen, Ro Aan: Lohman, familie Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-11-28 Onderwerp: adreswijziging; verhuizing van barak 65 naar barak 5.

Van: Acohen, Ro Aan: Lohman, familie Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-11-28 Onderwerp: adreswijziging; verhuizing van barak 65 naar barak 5.

Briefkaart van Ro Acohen aan de familie Lohman vanuit kamp Westerbork

Van: Querido, Levie Aan: zijn vrouw en kinderen Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-02-04 Onderwerp: schrijfdag; vanuit de schouwburg doorgezonden naar kamp Vught; boven de 55 naar kamp Westerbork; sinds de schouwburg nog geen pakket ontvangen; barak 55; moet in Westerbork blijven, omdat zijn vrouw nog niet bij hem is (ziek in Amsterdam); Laat haar maar niet naar Westerbork gaan als ze uit het ziekenhuis ontslagen wordt; wasgoed naar Saar (dochter) gestuurd, Levie kan in Westerbork niet wassen; er komen dagelijks honderden pakketten binnen; zolang Levie niet herenigd wordt met zijn vrouw kan hij in Westerbork blijven, dus…; &nbsp;via een bekende allerlei informatie over het reilen en zijlen van het kamp gekregen; beschrijving van zijn barak 55; over kleine werkzaamheden als mensen plaatsen en bednummers opnemen (hij hoeft niet te werken); over de voedselvoorziening in het kamp en over de organisatie, een grote machine; mensen komen binnen en vetrekken; geholpen met mensen die uit een rusthuis uit Amsterdam kwamen; in Vught kwam hij oom Levie lever en zijn zoon Harry tegen; Levie is nu in Westerbork, Harry is achtergebleven voor werkzaamheden in Vught; &nbsp;andere familieleden in Vught; over brief- en pakketpost…

Van: Querido, Levie Aan: zijn vrouw en kinderen Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-02-04 Onderwerp: schrijfdag; vanuit de schouwburg doorgezonden naar kamp Vught; boven de 55 naar kamp Westerbork; sinds de schouwburg nog geen pakket ontvangen; barak 55; moet in Westerbork blijven, omdat zijn vrouw nog niet bij hem is (ziek in Amsterdam); Laat haar maar niet naar Westerbork gaan als ze uit het ziekenhuis ontslagen wordt; wasgoed naar Saar (dochter) gestuurd, Levie kan in Westerbork niet wassen; er komen dagelijks honderden pakketten binnen; zolang Levie niet herenigd wordt met zijn vrouw kan hij in Westerbork blijven, dus…; &nbsp;via een bekende allerlei informatie over het reilen en zijlen van het kamp gekregen; beschrijving van zijn barak 55; over kleine werkzaamheden als mensen plaatsen en bednummers opnemen (hij hoeft niet te werken); over de voedselvoorziening in het kamp en over de organisatie, een grote machine; mensen komen binnen en vetrekken; geholpen met mensen die uit een rusthuis uit Amsterdam kwamen; in Vught kwam hij oom Levie lever en zijn zoon Harry tegen; Levie is nu in Westerbork, Harry is achtergebleven voor werkzaamheden in Vught; &nbsp;andere familieleden in Vught; over brief- en pakketpost…

Brief van Levie Querido aan zijn lieve vrouw en kinderen vanuit kamp Westerbork

Van: Querido, Levie Aan: zijn kinderen Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-03-26 Onderwerp: een winterjas retour, deze is hem te zwaar; pakketpost; en sturen van geld voor de kantine (als er wat is): Jonnie maakt een kans om te blijven…

Van: Querido, Levie Aan: zijn kinderen Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-03-26 Onderwerp: een winterjas retour, deze is hem te zwaar; pakketpost; en sturen van geld voor de kantine (als er wat is): Jonnie maakt een kans om te blijven…

Brief van Levie Querido aan zijn kinderen vanuit kamp Westerbork

Van: Polak, S. Aan: Gelder van, A., Fam. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-07 Onderwerp: aankomst in Westerbork, na een verblijf van 24 uur in de Joodse Schouwburg te Amsterdam; omstandigheden tijdens transport; bagage; stemming.

Van: Polak, S. Aan: Gelder van, A., Fam. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-07 Onderwerp: aankomst in Westerbork, na een verblijf van 24 uur in de Joodse Schouwburg te Amsterdam; omstandigheden tijdens transport; bagage; stemming.

RachelStokvisch-Krieker

Rachel
Stokvisch-Krieker