In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Gebouwen kamp Westerbork

Ontstaan kamp Westerbork

Beheer kamp Westerbork

Verbouwen gebouwen kamp Westerbork

Van: Palache-Rosenberg, Liesje Aan: lieve allemaal Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-06-01 Onderwerp: veertien dagen wachten om te kunnen schrijven is zo lang; bang om mensen te vergeten om te bedanken of…; is het wasgoed ontvangen, zag geen kans het in het kamp te doen, de werkdag is lang en de barak overvol; zojuist wordt bekend gemaakt dat er geen wasgoed meer mag worden verstuurd; vandaag weer een nare dag, herinnert aan het vertrek van haar moeder en haar zus Henny, wat zal er van hun terecht gekomen zijn; menig traantje, iedereen heeft hier verdriet; drie nichten, zusters van prof. Palache zijn ook bij haar in de barak. Ze helpen Lies en moeten net als haar ook aardappelschillen; Lies kan goed met ze opschieten. ze heeft ook veel aan Bettie Laguna; toch voelt ze zich meestal er eenzaam en mist ze Jules heel erg; alles in het kamp draait om relaties; ze ontmoette Fredddy Blok op de centrale weg van het kamp. Hij ging gelijk me met Lies om Jules te bezoeken; helaas is ook hij doorgestuurd. het is te hopen dat hij zijn ouders en Lina terugziet; Jules geeft haar veel zorgen. Hij heeft steeds verhogingen, de doctoren kunnen niets vinden; in behandeling bij Dr. de Vries…Jules wordt onderzocht en moet morgen geopereerd worden; nog allerlei wensen, waaronder een drinkbeker voor Jules: Jules is geopereerd en ligt in barak 83…Lies kon niet langs komen. Hij lag nog onder narcose…; Lies gaf Jules thee te dringen, hij viel in slaap met erge pijn; Lies is doodzenuwachtig en hoopt dat Jules de operatie goed zal doorstaan; er komt van alles binnen aan pakketjes en briefjes; het ziekenhuis heeft een vergissing gemaakt. De bagage van de patiënten in het ziekenhuis is per ongeluk met een transport meegegaan. Jules koffer met zijn hele garderobe is nu verloren; Lies kan gelukkig nog altijd terecht bij de Fürsorge in het kamp; Jules heeft veel pijn. Lies maakt gebruik van zijn schrijfdag en zal een brief naar Eindoven (Corrie en Piet) schrijven; de laatste dagen is het in het kamp erg slecht weer. je baggert dan door de modder en de plassen, met die vuile schoen sta je op de bank om bij je bed te komen. Je bed waar je de hele dag op zit is tegelijk provisie- en klerenkast; in het bed te komen is een hele klimpartij; van Hemelvaartsdag merk je niets in het kamp, alle dagen zijn hetzelfde; in het kamp is een plekje heide waar Lies met een nicht wel eens een uurtje aan het zonnen is; …

Van: Palache-Rosenberg, Liesje Aan: lieve allemaal Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-06-01 Onderwerp: veertien dagen wachten om te kunnen schrijven is zo lang; bang om mensen te vergeten om te bedanken of…; is het wasgoed ontvangen, zag geen kans het in het kamp te doen, de werkdag is lang en de barak overvol; zojuist wordt bekend gemaakt dat er geen wasgoed meer mag worden verstuurd; vandaag weer een nare dag, herinnert aan het vertrek van haar moeder en haar zus Henny, wat zal er van hun terecht gekomen zijn; menig traantje, iedereen heeft hier verdriet; drie nichten, zusters van prof. Palache zijn ook bij haar in de barak. Ze helpen Lies en moeten net als haar ook aardappelschillen; Lies kan goed met ze opschieten. ze heeft ook veel aan Bettie Laguna; toch voelt ze zich meestal er eenzaam en mist ze Jules heel erg; alles in het kamp draait om relaties; ze ontmoette Fredddy Blok op de centrale weg van het kamp. Hij ging gelijk me met Lies om Jules te bezoeken; helaas is ook hij doorgestuurd. het is te hopen dat hij zijn ouders en Lina terugziet; Jules geeft haar veel zorgen. Hij heeft steeds verhogingen, de doctoren kunnen niets vinden; in behandeling bij Dr. de Vries…Jules wordt onderzocht en moet morgen geopereerd worden; nog allerlei wensen, waaronder een drinkbeker voor Jules: Jules is geopereerd en ligt in barak 83…Lies kon niet langs komen. Hij lag nog onder narcose…; Lies gaf Jules thee te dringen, hij viel in slaap met erge pijn; Lies is doodzenuwachtig en hoopt dat Jules de operatie goed zal doorstaan; er komt van alles binnen aan pakketjes en briefjes; het ziekenhuis heeft een vergissing gemaakt. De bagage van de patiënten in het ziekenhuis is per ongeluk met een transport meegegaan. Jules koffer met zijn hele garderobe is nu verloren; Lies kan gelukkig nog altijd terecht bij de Fürsorge in het kamp; Jules heeft veel pijn. Lies maakt gebruik van zijn schrijfdag en zal een brief naar Eindoven (Corrie en Piet) schrijven; de laatste dagen is het in het kamp erg slecht weer. je baggert dan door de modder en de plassen, met die vuile schoen sta je op de bank om bij je bed te komen. Je bed waar je de hele dag op zit is tegelijk provisie- en klerenkast; in het bed te komen is een hele klimpartij; van Hemelvaartsdag merk je niets in het kamp, alle dagen zijn hetzelfde; in het kamp is een plekje heide waar Lies met een nicht wel eens een uurtje aan het zonnen is; …

Brief van Lies aan lieve allemaal vanuit kamp Westerbork

Van: Jack Aan: Cor en Piet Plaats: Amsterdam Datum: 1943-05-12 Onderwerp: vader in ziekenhuis; Dr. Heijmans van Amstel is de begeleidende arts; stappen voor Barneveld zijn genomen; Portugese afstamming schiet niet op; Calmeyer is niet bereikbaar; niet teveel pakjes achter elkaar opsturen, omdat in het begin slechts 3 van de tien toegestuurde pakketjes werden bevestigd; bezig met verschillende instanties…

Van: Jack Aan: Cor en Piet Plaats: Amsterdam Datum: 1943-05-12 Onderwerp: vader in ziekenhuis; Dr. Heijmans van Amstel is de begeleidende arts; stappen voor Barneveld zijn genomen; Portugese afstamming schiet niet op; Calmeyer is niet bereikbaar; niet teveel pakjes achter elkaar opsturen, omdat in het begin slechts 3 van de tien toegestuurde pakketjes werden bevestigd; bezig met verschillende instanties…

AlfredStofkooper

Alfred
Stofkooper