In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Julius Gast was met zijn vrouw en zoon ondergedoken. Hij werd echter door de Sicherheitsdienst gearresteerd en in de strafgevangenis van Leeuwarden opgesloten. Hij was één van de drie willekeurig gekozen gevangenen die op 18 januari 1944 bij Herbaijum werden doodgeschoten. De fusillade was een represaille voor het plegen van sabotagedaden op de oude rijksweg tussen Leeuwarden en Harlingen. Op aanraden van de geallieerden hadden verzetsmensen daar kopspijkertjes gestrooid. Zijn gezin heeft de oorlog overleefd.

Van: Rijksdienst voor werkverruiming Aan: van Dam, Joseph Plaats: Amsterdam Datum: 1944-05/09 Onderwerp: vervoersbewijs om van Amsterdam naar Amstelveen te reizen voor Arbeidsinzet in het Amsterdamse Bosch.

Van: Rijksdienst voor werkverruiming Aan: van Dam, Joseph Plaats: Amsterdam Datum: 1944-05/09 Onderwerp: vervoersbewijs om van Amsterdam naar Amstelveen te reizen voor Arbeidsinzet in het Amsterdamse Bosch.

Vervoersbewijs voor de trein van Joseph van Amsterdam naar Amstelveen

Van: Interneringskamp Helpman Aan: Westerbork, Interneringskamp Plaats: Groningen Datum: 1947 Onderwerp: Zeer uitgebreide lijst van goederen die overgedragen zijn aan Kamp Westerbork.

Van: Interneringskamp Helpman Aan: Westerbork, Interneringskamp Plaats: Groningen Datum: 1947 Onderwerp: Zeer uitgebreide lijst van goederen die overgedragen zijn aan Kamp Westerbork.

Lijst met goederen overgedragen aan kamp Westerbork zonder berekening

Van: Feldman-Kan, Lotte Ruth Aan: Feldman, T. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-04-03 Onderwerp: morgen is het schrijfdag, ze begint alvast; over haar zaak en verschillende personen; het is wachten op een wonder…; allen die niet bij de ‘commandant’ waren zijn naar huis; over iemand die in het ziekenhuis ligt voor zijn knie…

Van: Feldman-Kan, Lotte Ruth Aan: Feldman, T. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-04-03 Onderwerp: morgen is het schrijfdag, ze begint alvast; over haar zaak en verschillende personen; het is wachten op een wonder…; allen die niet bij de ‘commandant’ waren zijn naar huis; over iemand die in het ziekenhuis ligt voor zijn knie…

Brief van Lotte Ruth Feldman-Kan aan haar echtgenoot vanuit kamp Westerbork

Van: Gans, Regina Reisvergunning om op 1944-06-28 van Velp naar Arnhem te reizen voor het inkopen van levensmiddelen.

Van: Gans, Regina Reisvergunning om op 1944-06-28 van Velp naar Arnhem te reizen voor het inkopen van levensmiddelen.

Reisvergunning voor Regina Gans

Van: Heymann-Heymans, familie Aan: Heymans, Arthur Datum: 1943-05-03 Plaats: &nbsp;Westerbork, kamp Onderwerp: over ziekte, ziekenzorg, omstandigheden en over behoeften (pakketten).&nbsp;

Van: Heymann-Heymans, familie Aan: Heymans, Arthur Datum: 1943-05-03 Plaats: &nbsp;Westerbork, kamp Onderwerp: over ziekte, ziekenzorg, omstandigheden en over behoeften (pakketten).&nbsp;

SientjeSpiro-Spiero

Sientje
Spiro-Spiero