In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Kampbewoners Westerbork naar sekse en leeftijd

Vrouwen kamp Westerbork (21-65 jaar)

Mannen kamp Westerbork (21-65 jaar)

Peuters kamp Westerbork (1-3 jaar)

Baby's kamp Westerbork (0-1 jaar)

Kinderen kamp Westerbork(4-15 jaar)

Ouderen kamp Westerbork (65+ jaar)

Jongeren kamp Westerbork(15-21 jaar)

Sport kamp Westerbork

Voetbal kamp Westerbork

Plaatsen in kamp Westerbork

Werkplaatsen kamp Westerbork

Lederbewerksatelier

Kousenweverij

Houtzagerij

Timmerwerkplaats

Schilderwerkplaats

Naaiatelier

Boekbinderij

Schoenmakerij

Smederij

Speelgoedmakerij

Loodgieterswerkplaats

Kleermakerij

Stoffeerderij

Oliemakerij

Kuiperij

Horlogemakerij

Breiatelier

Constructiewerkplaats

Van: Stertzenbach, Werner Aan: Stella Plaats: Westerbork, Kamp Datum:&nbsp;1943-02 Onderwerp: iemand namens de bagageafdeling komt Werner zeggen dat er een pakket voor Lea Pach-Matteman is aangekomen. De kleren zullen retour gaan. Dit kan niet wat betreft de levensmiddelen. Deze zullen met toestemming van Werner worden verspreid onder een aantal strafgevallen. Stella moet Werner op de hoogte houden of de leren inderdaad weer retour komen. (Lea is kennelijk al doorgestuurd).

Van: Stertzenbach, Werner Aan: Stella Plaats: Westerbork, Kamp Datum:&nbsp;1943-02 Onderwerp: iemand namens de bagageafdeling komt Werner zeggen dat er een pakket voor Lea Pach-Matteman is aangekomen. De kleren zullen retour gaan. Dit kan niet wat betreft de levensmiddelen. Deze zullen met toestemming van Werner worden verspreid onder een aantal strafgevallen. Stella moet Werner op de hoogte houden of de leren inderdaad weer retour komen. (Lea is kennelijk al doorgestuurd).

Brief van Werner Stertzenbach aan Stella Pach vanuit kamp Westerbork

Kampleven Westerbork

Boksen kamp Westerbork

Gymnastiek kamp Westerbork

Korfbal kamp Westerbork

Handbal kamp Westerbork

Schaken kamp Westerbork

Barakleven kamp Westerbork

Volgens bestuurlijke inlichting Deurne, aktenm. 198B, 09-10-1953: Overleden tussen 03-08-1943 (datum van deportatie) en 06-1945 ergens in Duitsland of Polen.

Gebeurtenissen en groepen buiten kamp Westerbork

Philips Kommando

Repatriëring uit Nederlands-Indië

Wederopbouw

Collaboratie

Kinderen van 'foute' ouders

Represailles

Vervolging Jehova's Getuigen

Bevrijding

Silbertanne-moorden

Invoering Neurenberger Wetten in Nederland

Duitse invasie

Dolle Dinsdag

Wannseeconferentie

Arbeidsinzet

Kristallnacht

Radio Oranje

Gemengd-gehuwde Joden

Sinti en Roma

Werkverschaffing

Woonwagenbewoners

Bersiap

Opkomst van de nazi’s in Duitsland

Bezetting Nederlands-Indië door Japan

Binnenlandse Strijdkrachten

Executies

Razzia in Putten

Distributie

Politionele Acties

Vooroorlogs leven Nederlands-Indië

Ontvluchten uit Nederland

Operatie Amherst

Organisation Todt

Hongerwinter

Nederlandse Spoorwegen

Militaire operaties

Verzet

Molukse acties

Operatie Black Tulip

Anti-Duitse houding bevolking

Nederlandse leger in krijgsgevangenschap

1942

December 1942

Verjaardagen kamp Westerbork

Barak 36

Joodse gemeenschappen in Nederland

Joodse gemeenten in Noord-Holland

Joodse gemeente Zaandam

Joodse gemeente Hilversum

Joodse gemeente Uithoorn

Joodse gemeente Alkmaar

Joodse gemeente Nieuw-Vennep

Joodse gemeente Texel

Joodse gemeente Den Helder

Joodse gemeente Haarlem

Joodse gemeente Hoorn

Joodse gemeente Medemblik

Joodse gemeente Wormerveer

Joodse gemeente Zandvoort

Joodse gemeente Weesp

Joodse gemeente Bussum

Joodse gemeente Enkhuizen

Joodse gemeente Beverwijk

Joodse gemeente Naarden

Joodse gemeente Edam

Joodse gemeente 's-Gravenland

Joodse gemeente Monnickendam

Joodse gemeente Amsterdam

Kamporganisatie kamp Westerbork

Contactcommissie

Registratie kamp Westerbork

Beheer kamp Westerbork

Financiën kamp Westerbork

Administratie kamp Westerbork

Kampregelementen kamp Westerbork

Contacten kamp Westerbork met overheden

Machtsverhoudingen in kamp Westerbork

Boekhouding kamp Westerbork

Dienstleiders

Dienstbereiche

Joodse Ordedienst

Post kamp Westerbork

Arbeidsverdeling kamp Westerbork

Joodse Raad kamp Westerbork

Ordonnansen

Fliegende Kolonne

Onderwijs kamp Westerbork

Visitatie kamp Westerbork

Brandweer kamp Westerbork

Barakkenindeling

Notbereitschaft

Leo Manuelvan Spier

Leo Manuel
van Spier