We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

Minny Cats is na aankomst in Sobibor geselecteerd als dwangarbeidster. Zij is daags voor 14 oktober 1943, de dag van de opstand van de gevangenen, nog in leven. Jules Schelvis, schrijft in zijn boek 'Vernietigingskamp Sobibor' (Amsterdam 2008)op pag. 187 het volgende: "De Tjech Kurt Thomas, die in het laatste stadium bij de voorbereidingen werd betrokken, heeft tegenover het Nederlandse meisje Minny Cats uit Haarlem, met wie hij bevriend was geraakt, zijn geheimhoudingsplicht niet geschonden. Wel had hij haar gezegd dat ze hoge laarzen aan moest trekken, omdat de weersomstandigheden, naar hij loog, slechter zouden worden. Hij had gehoopt dat zij, op het moment van de opstand, naar Lager I zou gaan om samen met hem te vluchten. Een paar dagen voor de opstand had ze Kurt gevraagd of ze ooit het kamp nog eens zouden verlaten. Hij antwoordde haar: 'Mijn verstand zegt nee, maar mijn hart zegt ja'. Omdat hij echter geen duidelijke afspraak met haar had gemaakt hebben ze elkaar niet meer getroffen. Ze heeft de opstand niet overleefd.

Van: van Koppelen-Bannet, Mathilda Aan: de familie Smit-Koppelen Plaats: Rotterdam Datum: 1942-03-18 Onderwerp: brief ontvangen van Jet; belangrijk dat allen nog gezond zijn; bidden dat er gauw vrede zal komen; trots op haar kleindochter Ellen; de harde winter is voorbij, de zwaarste dag gaf 25 graden vorst aan; brieven van tantes; Mathilde woont nu al 1.5 jaar bij Cato; over pleegkind bij oom Bennie, waarvan de moeder in het Apeldoornsche Bosch zit; allerlei zaken…

Van: van Koppelen-Bannet, Mathilda Aan: de familie Smit-Koppelen Plaats: Rotterdam Datum: 1942-03-18 Onderwerp: brief ontvangen van Jet; belangrijk dat allen nog gezond zijn; bidden dat er gauw vrede zal komen; trots op haar kleindochter Ellen; de harde winter is voorbij, de zwaarste dag gaf 25 graden vorst aan; brieven van tantes; Mathilde woont nu al 1.5 jaar bij Cato; over pleegkind bij oom Bennie, waarvan de moeder in het Apeldoornsche Bosch zit; allerlei zaken…

Brief van Mathilda van Koppelen-Bannet aan het gezin Smit-van Koppelen vanuit Rotterdam

Plaatsen in kamp Westerbork

Barak 9

Van: Kan-Kaufmann, Johanna Aan; Feldman, T. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-12-06 Onderwerp: post;….

Van: Kan-Kaufmann, Johanna Aan; Feldman, T. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-12-06 Onderwerp: post;….

Brief van Johanna Kan-Kaufmann aan haar schoonzoon vanuit kamp Westerbork

Gedicht Van: van Duren, Frederika Plaats: Arnhem Datum: 1942-08-27 Onderwerp: gedicht over het leven in de gevangenis.

Gedicht Van: van Duren, Frederika Plaats: Arnhem Datum: 1942-08-27 Onderwerp: gedicht over het leven in de gevangenis.

Gedicht geschreven door Frederika van Duren vanuit het Huis van Bewaring in Arnhem

Van: Jüdische Selbstverwaltung Theresienstadt Aan: Magnus, Josef Plaats: Theresienstadt Onderwerp: Doorlaatbewijs Maschinentischlerei van 15-3-1945 tot en met 1-6-1945.

Van: Jüdische Selbstverwaltung Theresienstadt Aan: Magnus, Josef Plaats: Theresienstadt Onderwerp: Doorlaatbewijs Maschinentischlerei van 15-3-1945 tot en met 1-6-1945.

SchoontjeSoesman

Schoontje
Soesman