In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Kampleven Westerbork

Werken in kamp Westerbork

Lagerbefehl No. 52&nbsp; Datum: 1943-10-13&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Strafmaatregel, genomen in een geval van ontvluchting Gelijk aan inv.nr.: 20-62

Lagerbefehl No. 52&nbsp; Datum: 1943-10-13&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Strafmaatregel, genomen in een geval van ontvluchting Gelijk aan inv.nr.: 20-62

Lagerbefehl No. 52

Perioden kamp Westerbork

Januari 1950 t/m februari 1951

Van: Reindorp, Herman Aan: Zondervan, dhr.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-07-16&nbsp; Onderwerp: pakket ontvangen&nbsp; Bijz.: met toevoeging barak 22 O.D. zaal 2&nbsp; &nbsp;

Van: Reindorp, Herman Aan: Zondervan, dhr.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-07-16&nbsp; Onderwerp: pakket ontvangen&nbsp; Bijz.: met toevoeging barak 22 O.D. zaal 2&nbsp; &nbsp;

Briefkaart van Herman Reindorp aan de heer Zondervan vanuit kamp Westerbork

Van: oom Jan (vader) Aan: Hanneke Plaats: Wassenaar/Den Haag Datum: 1943-09-30 Onderwerp: over weersomstandigheden en sparen voor een zeilboot…

Van: oom Jan (vader) Aan: Hanneke Plaats: Wassenaar/Den Haag Datum: 1943-09-30 Onderwerp: over weersomstandigheden en sparen voor een zeilboot…

Brief van oom Jan aan Hanneke

Van: Acohen-de la Bella Aan: Acohen, Raphael en zijn vrouw Plaats: Joodse schouwburg Datum: 1943-02 Onderwerp: brieven geschreven en spullen die ze nog graag zou willen hebben; er worden door bezoeker pakjes bezorgt; ze hoort niet van haar zoon; instructie voor het sturen van en pakket naar Vught; heel veel mensen van de Beurs zitten in de schouwburg; een gemengd-gehuwde is vrij gelaten; zitten tussen de schouwburgstoelen; stromatras is te krijgen als deze beschikbaar is; van de heer Weyde heeft ze nog geld te goed, omzetten in pakketjes; avondeten was lekker: soep, zuurkool en een stukje worst…

Van: Acohen-de la Bella Aan: Acohen, Raphael en zijn vrouw Plaats: Joodse schouwburg Datum: 1943-02 Onderwerp: brieven geschreven en spullen die ze nog graag zou willen hebben; er worden door bezoeker pakjes bezorgt; ze hoort niet van haar zoon; instructie voor het sturen van en pakket naar Vught; heel veel mensen van de Beurs zitten in de schouwburg; een gemengd-gehuwde is vrij gelaten; zitten tussen de schouwburgstoelen; stromatras is te krijgen als deze beschikbaar is; van de heer Weyde heeft ze nog geld te goed, omzetten in pakketjes; avondeten was lekker: soep, zuurkool en een stukje worst…

Brief van Esther Acohen-de la Bella aan haar zoon vanuit de Joodse Schouwburg

Van: Emden, van, L.&nbsp; Aan: Coelingh-Barnstijn, A.&nbsp; Plaats: Schiedam&nbsp; Datum: 1943-04-02&nbsp; Onderwerp: informatie omtrent moeder van geadresseerde (Sientje) via de moeder van de schrijver (Louise); achtergrond informatie over Sita (Sientje). Ze is met een grote groep uit leiden binnengekomen. Louise was heel blij haar te zien; Sientje heeft de pakketjes ontvangen. Haar barak is niet zo fijn. Ze gaat elke dag op bezoek bij Louise. Via haar wordt ook medegedeeld dat Sientje met het transport van 29 maart is vertrokken; contact opnemen met de Antragstelle, de heer Eckmann voor meer informatie.

Van: Emden, van, L.&nbsp; Aan: Coelingh-Barnstijn, A.&nbsp; Plaats: Schiedam&nbsp; Datum: 1943-04-02&nbsp; Onderwerp: informatie omtrent moeder van geadresseerde (Sientje) via de moeder van de schrijver (Louise); achtergrond informatie over Sita (Sientje). Ze is met een grote groep uit leiden binnengekomen. Louise was heel blij haar te zien; Sientje heeft de pakketjes ontvangen. Haar barak is niet zo fijn. Ze gaat elke dag op bezoek bij Louise. Via haar wordt ook medegedeeld dat Sientje met het transport van 29 maart is vertrokken; contact opnemen met de Antragstelle, de heer Eckmann voor meer informatie.

Brief van L. van Emden aan A. Coeling-Barnstijn vanuit Schiedam.

Van: Directeur Staatsbosbeheer Aan: Minister van Landbouw, Visserij en Voedselvoorziening&nbsp; Plaats: Utrecht Datum: 1947-07-20 Onderwerp: Doorgaande weg/centrale weg van het kamp was in de periode van het Vluchtelingenkamp open gesteld. In de periode van het doorgangskamp en Interneringskamp is de weg gesloten. Om onder andere de afvoer van hout mogelijk te houden is een route om de Noord gemaakt. Deze is slechts voor een deel verhard. Behoefte bij Staatsbosbeheer aan verharding van het gehele tracé in verband met zwaar vrachtverkeer.

Van: Directeur Staatsbosbeheer Aan: Minister van Landbouw, Visserij en Voedselvoorziening&nbsp; Plaats: Utrecht Datum: 1947-07-20 Onderwerp: Doorgaande weg/centrale weg van het kamp was in de periode van het Vluchtelingenkamp open gesteld. In de periode van het doorgangskamp en Interneringskamp is de weg gesloten. Om onder andere de afvoer van hout mogelijk te houden is een route om de Noord gemaakt. Deze is slechts voor een deel verhard. Behoefte bij Staatsbosbeheer aan verharding van het gehele tracé in verband met zwaar vrachtverkeer.

Brief van de directeur van Staatsbosbeheer aan het Ministerie van Landbouw, Visserij en Voedselvoorziening

Van: de Kleiderkammer Aan: Lobstein, A. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-10-18 Onderwerp: Adriaan wordt verzocht zich in de Kleiderkammer in barak 95 te melden.&nbsp;

Van: de Kleiderkammer Aan: Lobstein, A. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-10-18 Onderwerp: Adriaan wordt verzocht zich in de Kleiderkammer in barak 95 te melden.&nbsp;

Verzoek aan A. Lobstein om zich te melden in de Kleiderkammer in barak 95 in kamp Westerbork

Portretfoto van Julchen Straus-Levy, echtgenote van A. Straus&nbsp; Plaats en jaartal onbekend

Portretfoto van Julchen Straus-Levy, echtgenote van A. Straus&nbsp; Plaats en jaartal onbekend

Portret van Julchen Straus-Levy

Van: Küller, J.W. Th. Aan: van Dam-Laug, G.F. (echtgenote Joseph van Dam) Plaats: Den Haag Datum: 1959-11-02 Onderwerp: overlijden van Joseph van Dam en de vraag om een verklaring van nalatenschap van zijn vrouw.

Van: Küller, J.W. Th. Aan: van Dam-Laug, G.F. (echtgenote Joseph van Dam) Plaats: Den Haag Datum: 1959-11-02 Onderwerp: overlijden van Joseph van Dam en de vraag om een verklaring van nalatenschap van zijn vrouw.

Brief van notaris J.W.TH. Küller aan G.F. van Dam-Laug over overlijden van Joseph van Dam en een verklaring van erfrecht

Briefkaart Van: Stoppelman, G. en Stoppelman-Blok, N. Aan: Eichler, C.A. Plaats: Amsterdam, Hollandsche Schouwburg Datum: 1943-04-04 Onderwerp: het spijt Gerson dat hij zijn kleinkinderen niet meer heeft kunnen spreken. Er is echter niets aan te doen, hij en Naatje zijn nu in de Schouwburg en zullen naar Kamp Westerbork worden gebracht.&nbsp; Opmerking: de briefkaart is meegegeven aan iemand die bij het spoor werkte.

Briefkaart Van: Stoppelman, G. en Stoppelman-Blok, N. Aan: Eichler, C.A. Plaats: Amsterdam, Hollandsche Schouwburg Datum: 1943-04-04 Onderwerp: het spijt Gerson dat hij zijn kleinkinderen niet meer heeft kunnen spreken. Er is echter niets aan te doen, hij en Naatje zijn nu in de Schouwburg en zullen naar Kamp Westerbork worden gebracht.&nbsp; Opmerking: de briefkaart is meegegeven aan iemand die bij het spoor werkte.

Briefkaart van G. Stoppelman en N. Stoppelman-Blok vanuit de Hollandsche Schouwburg

Getuigschrift voor Refendar Walter Kauffmann werkzaam geweest in Alfeld/Leine.

Getuigschrift voor Refendar Walter Kauffmann werkzaam geweest in Alfeld/Leine.

Getuigschrift voor Refendar Walter Kauffmann werkzaam geweest in Alfeld/Leine

Van: van Duren, Frederika (Riekke) Aan: Gerry en anderen Plaats: Arnhem Datum: 1942-10-11 Onderwerp: nog geen antwoord gekregen op haar vorige brief; wel mooie kaarten ontvangen; ze heeft nog enkele dingen nodig; plakband om de kaarten op te plakken en de cel wat op te vrolijken; lepel, vork, drinkbeker en bord, het moet niet breekbaar zijn; behoefte aan tekeningen van Thoom, haar verloofde…; voor haar celgenoten breit ze kledingstukken; een gekke stemming in de cel en veel rumoer; de celgenoten zitten haar op te jagen, omdat ze haar pen nodig hebben…

Van: van Duren, Frederika (Riekke) Aan: Gerry en anderen Plaats: Arnhem Datum: 1942-10-11 Onderwerp: nog geen antwoord gekregen op haar vorige brief; wel mooie kaarten ontvangen; ze heeft nog enkele dingen nodig; plakband om de kaarten op te plakken en de cel wat op te vrolijken; lepel, vork, drinkbeker en bord, het moet niet breekbaar zijn; behoefte aan tekeningen van Thoom, haar verloofde…; voor haar celgenoten breit ze kledingstukken; een gekke stemming in de cel en veel rumoer; de celgenoten zitten haar op te jagen, omdat ze haar pen nodig hebben…

IzakSnoek

Izak
Snoek