In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Van: hoofd van de buitenbewaking Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1946-09-17 Onderwerp: nota d.d. 6.9.1946 betreffende telefoonaansluiting torenposten.&nbsp; Voors en tegens van telefoonaansluiting als alarmsysteem. Advies voor het kiezen van een alarmschel, waarbij in het wachtgebouw kan worden nagegaan waar het signaal vandaan komt; zoeklicht aan en uit kunnen doen.

Van: hoofd van de buitenbewaking Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1946-09-17 Onderwerp: nota d.d. 6.9.1946 betreffende telefoonaansluiting torenposten.&nbsp; Voors en tegens van telefoonaansluiting als alarmsysteem. Advies voor het kiezen van een alarmschel, waarbij in het wachtgebouw kan worden nagegaan waar het signaal vandaan komt; zoeklicht aan en uit kunnen doen.

Brief van het hoofd van de buitenbewaking met alternatieve suggesties bij alarmering vanaf de wachttorens

Van:&nbsp; Aan: Buijvoets, J.G. e.a. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-06-28 Onderwerp: regeling straffen met een handgeschreven opmerking dat het niet is doorgegaan.

Van:&nbsp; Aan: Buijvoets, J.G. e.a. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-06-28 Onderwerp: regeling straffen met een handgeschreven opmerking dat het niet is doorgegaan.

Instructie over de regeling van straffen in Interneringskamp Westerbork

Van: &nbsp;(Reens), Annie en Loes (Louise) Aan: Rudi&nbsp; Plaats: Westerbork kamp Datum: 1943-06-30 Onderwerp: bedankje en vraag om goederen, levensmiddelen, de schrijfster bedankt voor de planten en zij is in het bezit gekomen van een werkstempel. Ze kan daardoor de ontvangst van pakketjes bevestigen.

Van: &nbsp;(Reens), Annie en Loes (Louise) Aan: Rudi&nbsp; Plaats: Westerbork kamp Datum: 1943-06-30 Onderwerp: bedankje en vraag om goederen, levensmiddelen, de schrijfster bedankt voor de planten en zij is in het bezit gekomen van een werkstempel. Ze kan daardoor de ontvangst van pakketjes bevestigen.

Briefkaart van Annie en Loes aan Rudi vanuit kamp Westerbork

Mededeling&nbsp; Datum: 1944-01-27&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: uitgave van scheermesjes.

Mededeling&nbsp; Datum: 1944-01-27&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: uitgave van scheermesjes.

Mededeling over uitgave van scheermesjes

Mededeling&nbsp; Datum: 1944-01-07&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: werkkleding uit het hoofdmagazijn.

Mededeling&nbsp; Datum: 1944-01-07&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: werkkleding uit het hoofdmagazijn.

Mededeling over werkkleding uit het hoofdmagazijn

Van: Kortoef, S. Aan: Truus Datum: 1942-05-20 Plaats: Dalfsen (Joods werkkamp De Vecht) Onderwerp: het is er mooi. De schrijver zou willen dat hij thuis op het dak kon zitten en niet in de bossen zou hoeven te werken. Hij hoopt dat het niet lang zal duren en dat alles ten goede komt…

Van: Kortoef, S. Aan: Truus Datum: 1942-05-20 Plaats: Dalfsen (Joods werkkamp De Vecht) Onderwerp: het is er mooi. De schrijver zou willen dat hij thuis op het dak kon zitten en niet in de bossen zou hoeven te werken. Hij hoopt dat het niet lang zal duren en dat alles ten goede komt…

Brief van S. Kortoef aan Truus Piket vanuit het Joodse werkkamp De Vecht

Verklaring, met pasfoto en stempel, dat Jules Cohen, woonachtig te Amsterdam, als boekbinder werkzaam is bij de Joodsche Raad voor Amsterdam, ondertekend door de voorzitters A. Asscher en prof.dr. D. Cohen, 26 november 1942.

Verklaring van Jules Cohen betreffende de Joodsche Raad voor Amsterdam

Sonder-Ausweis&nbsp; Van: Wijnberg, Simon&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp, barak 72 Datum: 1944-07- Tot 1944-07-21 gerechtigd voor de Alg. Baudienst, Dienstbereich 2, buiten zijn eigen barak te begeven.&nbsp;

Sonder-Ausweis&nbsp; Van: Wijnberg, Simon&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp, barak 72 Datum: 1944-07- Tot 1944-07-21 gerechtigd voor de Alg. Baudienst, Dienstbereich 2, buiten zijn eigen barak te begeven.&nbsp;

Sonderausweis van Simon Wijnberg

Van: Cosman, S. Aan: Bosschart, R. Plaats: Amsterdam Datum: 1943-03-14 Onderwerp: Dagelijkse gang van zaken; oppassen voor razzia's Blz.: 2 In Duits geschreven

Van: Cosman, S. Aan: Bosschart, R. Plaats: Amsterdam Datum: 1943-03-14 Onderwerp: Dagelijkse gang van zaken; oppassen voor razzia's Blz.: 2 In Duits geschreven

Brief van S. Cosman aan R. Bosschart vanuit Amsterdam

Van: de hulpsecretarie gemeente Westerbork Aan: Cohen-de Haaff Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-01-03 Onderwerp: uittreksel van het persoonsbewijs van H.C. Cohen-de Haaff met pasfoto, ondertekend door B.T. Donselaar.

Van: de hulpsecretarie gemeente Westerbork Aan: Cohen-de Haaff Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-01-03 Onderwerp: uittreksel van het persoonsbewijs van H.C. Cohen-de Haaff met pasfoto, ondertekend door B.T. Donselaar.

Persoonsbewijs van H.C. Cohen-de Haaff in kamp Westerbork

Van: Ouders (Kruijer, L en vrouw) Aan: Calligaro, A. (schoonzoon) Plaats: trein Datum: 1943-02-16 Onderwerp: op transport gesteld; afscheid nemen; geen pakketten meer

Van: Ouders (Kruijer, L en vrouw) Aan: Calligaro, A. (schoonzoon) Plaats: trein Datum: 1943-02-16 Onderwerp: op transport gesteld; afscheid nemen; geen pakketten meer

Briefkaart van L. Kruijer aan schoonzoon A. Calligaro vanuit de trein

Uitgaande transporten kamp Westerbork

Transport 7 september 1943 - Auschwitz

Transport 15 februari 1944 - Bergen-Belsen

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: zicht op een deel van de weg en het smalspoor tussen het kamp en het Oranjekanaal. Het kanaal is vanuit de locomotief te zien.

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: zicht op een deel van de weg en het smalspoor tussen het kamp en het Oranjekanaal. Het kanaal is vanuit de locomotief te zien.

Foto van een still uit de Westerborkfilm

Bescheinigung - vergunning Afgegeven door der befehlshaber der Sicherheitspolizei und des SD. Mevrouw Katz-Goldschmidt mag buiten de toegestane tijden inkopen doen en een markt bezoeken in Arnhem. Datum: 1944-07-03

Bescheinigung - vergunning Afgegeven door der befehlshaber der Sicherheitspolizei und des SD. Mevrouw Katz-Goldschmidt mag buiten de toegestane tijden inkopen doen en een markt bezoeken in Arnhem. Datum: 1944-07-03

Vergunning waarmee Kaatje Katz-Goldsmit het kamp tijdelijk mag verlaten

Brief Van: Gezantschap der Nederlanden, hoofd afdeling repatriëring Aan: Polak, Henriette Plaats: Bern, Zwitserland Datum: 1945-07-17 Onderwerp: deelnemers aan het konvooi dat op 24 juli vanuit Bazel naar Nederland vertrekt moeten zich zondag 22 juli melden op het vluchtelingenbureau aan het station aldaar.

Brief Van: Gezantschap der Nederlanden, hoofd afdeling repatriëring Aan: Polak, Henriette Plaats: Bern, Zwitserland Datum: 1945-07-17 Onderwerp: deelnemers aan het konvooi dat op 24 juli vanuit Bazel naar Nederland vertrekt moeten zich zondag 22 juli melden op het vluchtelingenbureau aan het station aldaar.

Brief van Gezantschap der Nederlanden, hoofd afdeling repatriëring in verband met vertrek uit Zwitserland

Brief Van: Raad voor het Rechtsherstel, afdeling Effectenregistratie Aan: Asscher, A, Asscher, J. en Asscher, I.J. Plaats: Amsterdam Datum: 1949-03-29 Onderwerp: erkenning van het bezitten van effecten.

Brief Van: Raad voor het Rechtsherstel, afdeling Effectenregistratie Aan: Asscher, A, Asscher, J. en Asscher, I.J. Plaats: Amsterdam Datum: 1949-03-29 Onderwerp: erkenning van het bezitten van effecten.

Brief Raad voor het Rechtsherstel, afdeling Effectenregistratie aan de familie Asscher

Arbeitskarte&nbsp; Van: Hammelburg, Salomon Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-09-01

Arbeitskarte&nbsp; Van: Hammelburg, Salomon Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-09-01

LeonardSchrijver

Leonard
Schrijver