In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Van: Hen, Treesje Aan: Gelderen, van, A., Mevr. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-07-09 Onderwerp: omstandigheden, plezier in het werk, opsturen van goederen

Van: Hen, Treesje Aan: Gelderen, van, A., Mevr. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-07-09 Onderwerp: omstandigheden, plezier in het werk, opsturen van goederen

Briefkaart van Treesje Hen vanuit kamp Westerbork

Kommandanturbefehl Westerbork, kamp 1943-01-25, No. 4&nbsp; Inhoud: Nieuwe indeling van de Dienstbereiche Blz.: 4

Kommandanturbefehl Westerbork, kamp 1943-01-25, No. 4&nbsp; Inhoud: Nieuwe indeling van de Dienstbereiche Blz.: 4

Kommandanturbefehl No. 4

Joodse gemeenten in Groningen

Joodse gemeente Zuidbroek

Proces tegen Gemmeker, Albert, Konrad Plaats: Amsterdam Datum: 1960-02-27 Onderwerp: verzameling van citaten uit &nbsp;verschillende bronnen tijdens het proces tegen A.K. Gemmeker (1948-1949). Gentleman-Boef is een typering van Gemmeker door L.A.A. Cohen, oud-kampgevangene en later commissaris van de politie.

Proces tegen Gemmeker, Albert, Konrad Plaats: Amsterdam Datum: 1960-02-27 Onderwerp: verzameling van citaten uit &nbsp;verschillende bronnen tijdens het proces tegen A.K. Gemmeker (1948-1949). Gentleman-Boef is een typering van Gemmeker door L.A.A. Cohen, oud-kampgevangene en later commissaris van de politie.

Verslag (citaten) proces A.K. Gemmeker in 1948 en 1949

Van: De Fliegende Kolonne (FK) Datum: 1943-06-09 Onderwerp: de namen van meer dan zestig kampgevangenen, die werkzaam zijn geweest voor de FK. &nbsp;

Van: De Fliegende Kolonne (FK) Datum: 1943-06-09 Onderwerp: de namen van meer dan zestig kampgevangenen, die werkzaam zijn geweest voor de FK. &nbsp;

Namenlijst van de Fliegende Kolonne, de bagage afdeling

Van: Bevolkingsregister Rotterdam Aan: Teixeira de Mattos, A. Plaats: Rotterdam Datum: 1946-12-30 Onderwerp: geboorte Anna Kroon, dochter van Isaac Joseph Kroon en Esther Teixeira de Mattos.

Van: Bevolkingsregister Rotterdam Aan: Teixeira de Mattos, A. Plaats: Rotterdam Datum: 1946-12-30 Onderwerp: geboorte Anna Kroon, dochter van Isaac Joseph Kroon en Esther Teixeira de Mattos.

Bewijs van geboorte van Anna Kroon

Van: Nieuwe Drentsche Courant Aan: Stertzenbach, Werner Plaats: Assen Datum: 1959-11-30 Onderwerp: levering fotokopieën van artikelen rond het proces van Gemmeker.&nbsp;

Van: Nieuwe Drentsche Courant Aan: Stertzenbach, Werner Plaats: Assen Datum: 1959-11-30 Onderwerp: levering fotokopieën van artikelen rond het proces van Gemmeker.&nbsp;

Brief van de Nieuwe Drentsche Courant aan Werner Stertzenbach

Informatie uit andere archieven

Van: Stertzenbach, Werner Aan: Nieuwe Drentsche Courant Plaats: Assen Datum: 1959-10-07 Onderwerp: vraag om kopieën van artikelen rond het proces van Gemmeker.

Van: Stertzenbach, Werner Aan: Nieuwe Drentsche Courant Plaats: Assen Datum: 1959-10-07 Onderwerp: vraag om kopieën van artikelen rond het proces van Gemmeker.

Brief van Werner Stertzenbach aan de Nieuwe Drentsche Courant

Van: Küller, J. W. Th., notaris Aan: van Dam, Joseph Plaats: Den Haag Datum: 1950-07-19 Onderwerp: inlichtingen betreffende het nalatenschap van zijn vader.

Van: Küller, J. W. Th., notaris Aan: van Dam, Joseph Plaats: Den Haag Datum: 1950-07-19 Onderwerp: inlichtingen betreffende het nalatenschap van zijn vader.

Brief van notaris J.W. Th. Küller aan Joseph van Dam met de vraag om inlichtingen betreffende het nalatenschap van zijn vader

Van: Küller, J.W. Th., notaris Aan: van Dam, Joseph (reeds overleden) Plaats: Den Haag Datum: 1959-10-27 Onderwerp: nalatenschap S.J. van Dam.

Van: Küller, J.W. Th., notaris Aan: van Dam, Joseph (reeds overleden) Plaats: Den Haag Datum: 1959-10-27 Onderwerp: nalatenschap S.J. van Dam.

Brief van notaris J.W. Th. Küller aan Joseph van Dam in verband met nalatenschap S.J. van Dam

Van: notaris Aan:&nbsp;wie het betreft, nazaten&nbsp; Plaats: Rotterdam Datum: Onderwerp: concept akte betreft de nalatenschap van Joseph Isaac Kroon.

Van: notaris Aan:&nbsp;wie het betreft, nazaten&nbsp; Plaats: Rotterdam Datum: Onderwerp: concept akte betreft de nalatenschap van Joseph Isaac Kroon.

Kurt Schlesinger