In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Het treinbord

Markt 4, Beilen

Het verhaal van Menachem Asscher

Een jongen vereeuwigd in hout

Testverhaal

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Op deze pagina ontdek je uiteenlopende verhalen over Kamp Westerbork: persoonlijke portretten van betrokkenen, gemeenteverhalen die laten zien hoe lokale gemeenschappen verbonden zijn met het kamp, themaverhalen die context en verdieping bieden, en objectverhalen waarin voorwerpen het verleden tastbaar maken.

Verhalen

Plattegrond, aanzichten en doorsnede van barak 20&nbsp; Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1959-05 Opmerking: dit is de voormalige wasserettebarak

Plattegrond, aanzichten en doorsnede van barak 20&nbsp; Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1959-05 Opmerking: dit is de voormalige wasserettebarak

Plattegrond met aanzichten en doorsnede van barak 20 in het woonoord Schattenberg

Bewijs van vrijstelling van transport Van: Cohen-Sanders, Jikke Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-05-24

Bewijs van vrijstelling van transport Van: Cohen-Sanders, Jikke Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-05-24

Bewijs van vrijstelling van transport voor J. Cohen-Sanders in kamp Westerbork

Van: de gemeente Rotterdam Aan: wie het betreft Plaats: Rotterdam Datum: 1942-08-28 Onderwerp: verzamelen van persoonsgegevens in verband met het aantonen gemengd-gehuwd te zijn.

Van: de gemeente Rotterdam Aan: wie het betreft Plaats: Rotterdam Datum: 1942-08-28 Onderwerp: verzamelen van persoonsgegevens in verband met het aantonen gemengd-gehuwd te zijn.

Persoonsgegevens van Neeltje de Visser en Jacob Spetter

Afkomstig van het registratiebureau&nbsp; Van: Slager, Jochem Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1942-11-02&nbsp; Betreft: terugstelling van transport van 2-11-1942

Afkomstig van het registratiebureau&nbsp; Van: Slager, Jochem Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1942-11-02&nbsp; Betreft: terugstelling van transport van 2-11-1942

Bewijs van vrijstelling van transport voor Jochem Slager

Vrijstelling Van: Cohen, Jules Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-11-17 Zijn Palestina-vrijstelling is opgeheven.

Vrijstelling Van: Cohen, Jules Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-11-17 Zijn Palestina-vrijstelling is opgeheven.

Vrijstelling voor Jules Cohen

Krankenstand (ziekteverlof) Van: Polak, Henriette Plaats: Theresienstadt Onderwerp: overzicht doktersbezoeken.

Krankenstand (ziekteverlof) Van: Polak, Henriette Plaats: Theresienstadt Onderwerp: overzicht doktersbezoeken.

Bewijs van Krankenstand/gezondheidstoestand van Henriëtte Polak in Theresienstadt

Van: Fam. Slier Aan: Philips, A., Dhr.&nbsp; Plaats: Amsterdam&nbsp; Datum: augustus 1942 Onderwerp: omstandigheden, mee wegbrengen van de vader van Abraham, om half vier reed de trein weg. Hopelijk is hij voor korte duur weg. Eduard is op weg naar het Joodse werkkamp Gijsselte.

Van: Fam. Slier Aan: Philips, A., Dhr.&nbsp; Plaats: Amsterdam&nbsp; Datum: augustus 1942 Onderwerp: omstandigheden, mee wegbrengen van de vader van Abraham, om half vier reed de trein weg. Hopelijk is hij voor korte duur weg. Eduard is op weg naar het Joodse werkkamp Gijsselte.

Ansichtkaart van de familie Slier aan Arthur Philips vanuit Amsterdam

Van: Hans (barend Schijveschuurder) Aan: Lieve schat (Tilly Schijveschuurder-Wessel) Plaats: Westerbork, kamp; Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-05-07 Onderwerp: omstandigheden, vraag om vrijlating te regelen en vraag om te schrijven. Barend heeft hulp gevraagd aan iemand van de Binnenlandse Strijdkrachten voor het mogen verlaten van het kamp. Een kampgenoot is naar Heerenveen geweest. Hij heeft het adres van Barends' zoontje Freddy niet kunnen vinden. Een dominee heeft in een lokale krant een advertentie geplaatst. Hij verwacht eerst naar Epe te gaan en dan weer naar zijn oude woonplaats Amsterdam, waar hij ooit als gemeenteambtenaar werkzaam is geweest.

Van: Hans (barend Schijveschuurder) Aan: Lieve schat (Tilly Schijveschuurder-Wessel) Plaats: Westerbork, kamp; Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-05-07 Onderwerp: omstandigheden, vraag om vrijlating te regelen en vraag om te schrijven. Barend heeft hulp gevraagd aan iemand van de Binnenlandse Strijdkrachten voor het mogen verlaten van het kamp. Een kampgenoot is naar Heerenveen geweest. Hij heeft het adres van Barends' zoontje Freddy niet kunnen vinden. Een dominee heeft in een lokale krant een advertentie geplaatst. Hij verwacht eerst naar Epe te gaan en dan weer naar zijn oude woonplaats Amsterdam, waar hij ooit als gemeenteambtenaar werkzaam is geweest.

Brief van Barend Schijveschuurder aan Tilly Schijveschuurder-Wessel vanuit kamp Westerbork

Frederika FIetje overleed in het ziekenhuis in Assen.

Van: Buijvoets, J.G. Aan: Plaats: Kamp Hooghalen, vm. N.A.D. kamp Datum: 1945-06-21 Onderwerp: Rapport (III) betreffende Kamp Hooghalen. Rapportage over de overdracht van het kamp aan reserve 1e luitenant L. Tas. Bestemming van het kamp wordt Kaderschool. Afvoer van de N.A.D. jongens, financiële afwikkeling i.v.m. verrichte werkzaamheden voor de Heidemij.

Van: Buijvoets, J.G. Aan: Plaats: Kamp Hooghalen, vm. N.A.D. kamp Datum: 1945-06-21 Onderwerp: Rapport (III) betreffende Kamp Hooghalen. Rapportage over de overdracht van het kamp aan reserve 1e luitenant L. Tas. Bestemming van het kamp wordt Kaderschool. Afvoer van de N.A.D. jongens, financiële afwikkeling i.v.m. verrichte werkzaamheden voor de Heidemij.

HenrietteSalomon-Lion

Henriette
Salomon-Lion